.png "English"){kind=small}
Ref. No.: ΕΓ00001
Beloved in the Lord:
Each year, in the cycle of time and seasons, Holy and Great Lent
leads us to the great and salvific Feast of Pascha. It is during this
time that the Church invites all of her children to seriously reflect on
many aspects of their lives, and most especially, about one’s own
relationship with Christ and neighbor.
On the Sunday before the beginning of Holy and Great Lent, also known
as Cheesefare Sunday, the chanters sing the following: “The stadium of
the virtues has opened; let all those who wish to compete enter.” It is
an open invitation to the people of God to enter into a spiritual
stadium, that is, Great Lent, in order to participate in an ascetic
struggle against the sins of pride, anger, hatred and so many more.
Through fasting, elevated vigilance and contrite prayer, we are clothed
with the spiritual armor needed to face the evil habits and weaknesses
that many times overtake us, and simultaneously, we are strengthened by
the visitation of God’s Divine Grace and are filled with a certainty and
joy that only come from Him.
Generally, Great Lent is understood as a time when we recall Adam and
Eve’s disobedience to God’s commandment which ordered them to fast and
not partake of the forbidden fruit. Due to their disobedience, they fell
from grace and were removed from the Garden. As a result of their
original failure, all of creation was corrupted, although it was created
to be inherently good, and all of their human descendants until today,
have a disposition towards sin. It is through holy baptism that we are
all born anew and given the faculties by the Holy Spirit to combat and
overcome sin. Therefore, as Orthodox Christians, we are also called to
repent and keep a new fast, so we, too, can once again gain Paradise.
We do so, as one of the hymns directs us – by wearing the armor of
abstinence – abstinence from sin and evil.
Too often in our lives, when we think of the Lenten period our
thoughts are immediately taken to food and dietary restrictions.
Fasting, is not the goal in and of itself, but assists us in attaining
virtue and holiness. In other words, fasting leads us to an end, that
is, the purging of sin and vices from our souls, and communion with God.
Fasting without spiritual struggle is useless. In order to stress this
principle, the sacred forty-day period is introduced with words taken
from the writings concerning fasting of Saint Basil the Great. The
hymn, based on the words of the Cappadocian Father, says – “The fast has
arrived, the mother of prudence, the accuser of sin, and the advocate
of repentance, the state of the angels, and the salvation of people”
(Idiomelon from Clean Monday).
The ascetics and teachers usually only spoke of food in two ways.
They wrote about the food that has become an idol for us, just as they
wrote about foods that may cause us to sin. While they saw that food
could become a temptation and cause us to lose sight of the path of
righteousness, they also understood that food was and is a necessary
part of our lives. They even remind us not to fast so strictly that we
cannot do the good works of God. They speak to our hearts and instruct
us that food does not save us. Only Jesus Christ saves the human being
and He alone can restore the fallen icon of God.
It is appropriate to acknowledge that the hymnographers and many
Fathers of the Church teach us that, the fast is a time of celebration
and liberation. Their words reflect the instruction of the Savior, who
says – “when you fast, do not be somber.” Rather, He teaches us and
instructs us, saying – “wash your face, anoint your head” (Matthew
6:17). Christ tells us to be joyful and glad in all we do, including
when we fast. Great Lent is also known as a period of “joyful-sorrow”
where we increase our ascetic practices and repent for our wrongdoings
to God and neighbor, while simultaneously retaining in our hearts an
explosive anticipation of forgiveness, healing, and life in the Light of
Pascha.
The time has come that we perceive the Lenten period correctly. It
is a period of metanoia, that is, repentance, a turning away from sin,
fueled by our hope of eternal life. It is a period of deep
self-reflection concerning our words and actions. It is a period of
correction, spiritual growth, and transformation in Christ, personally
and communally. Let us not overlook the ultimate goal by foolishly
wasting our time evaluating ingredients. In our lived experience, we
know quite well what is considered as a fasting food and appropriate for
consumption in the “stadium of the virtues.”
Indeed, fasting is an aid given to us for Great Lent. It is a
practice that leads us to ponder upon the more important issues of
Christian life. Fasting should propel us to do good works and fuel our
love for God and neighbor. Certainly, we need to fast, so we can feed
the poor and needy. Surely, we need to fast, so that we can guard our
tongue from evil words and idle talk. Most definitely, we need to
fast, so that we can pray with a “pure and humbled heart.” We need to
fast, so that it can lead us to the direction of repentance. We need to
fast, so that we can gain the strength needed to ask for forgiveness
from those we have wronged. As a wise desert Father once said, “Our
life and our death are with our neighbor. If we do good to our
neighbor, we do good to God; if we cause our neighbor to stumble, we sin
against Christ” (St. Anthony the Great).
Let us replace our cruelty, hatred, meanness and anger with
compassion, love, charity and love. The time has come to change our way
of thinking and make it more Christ-centered. Let us not foolishly
spend this season legalistically ticking boxes on the long list of
spiritual chores and mechanical expressions of “piety”, but rather
stride for and live with a deep desire for conversion and
transfiguration in Christ. Let us take advantage of this most holy
period of our ecclesiastical calendar, so that by fasting from foods, we
may be strengthened in our struggle against sin, and we may become true
participants in the glory, light, and Life granted to us on Pascha.
As we look to the approaching days of Lent, we might reflect on the
words of St. Romanos, the great author of the Kontakia, who wrote the
following concerning the Prodigal Son:
O Son and Word of God, Creator of all things,
we your unworthy servants ask and implore you:
have mercy on all who call upon you.
As you did the prodigal, spare those who have sinned.
Accept and save through compassion
those who in repentance run to you, O King, crying “We have sinned.”
Give us tears, as you did the harlot,
and pardon for the sins we have committed.
And, as you did the publican, take pity on us all,
at the intercessions of the Mother of God.
Make us partakers of your supper, as you did the prodigal,
Master and Lord of the ages.
we your unworthy servants ask and implore you:
have mercy on all who call upon you.
As you did the prodigal, spare those who have sinned.
Accept and save through compassion
those who in repentance run to you, O King, crying “We have sinned.”
Give us tears, as you did the harlot,
and pardon for the sins we have committed.
And, as you did the publican, take pity on us all,
at the intercessions of the Mother of God.
Make us partakers of your supper, as you did the prodigal,
Master and Lord of the ages.
With paternal love and in hope of the glorious Resurrection,
Holy and Great Lent 2020
+Archbishop Nikitas of Thyateira and Great Britain
Εγκύκλιος επί τη εισόδω εις την Αγία & Μ. Τεσσαρακοστή 2020
Αριθ. Πρωτ.: Α00202
Αγαπητοί εν Κυρίω,
Κάθε χρόνο, μέρος του αενάου κύκλου της εναλλαγής των εποχών του
χρόνου, η Αγία και Μεγάλη Τεσσαρακοστή μας οδηγεί στην μεγάλη και
σωτηριώδη Εορτή του Αγίου Πάσχα. Κατά την περίοδο αυτή ακριβώς, η
Εκκλησία προσκαλεί όλα της τα τέκνα σε πνευματική περισυλλογή πάνω σε
πολλά θέματα της ζωής τους, και κυρίως στην σχέση τους με τον Χριστό και
τον πλησίον τους.
Την Κυριακή πριν την αρχή της Αγίας και Μεγάλης Τεσσαρακοστής, επίσης
γνωστή με το όνομα “Κυριακή της Τυροφάγου”, οι ιεροψάλτες ψάλλουν: «Τό στάδιον τῶν ἀρετῶν ἠνέωκται, οἱ βουλόμενοι ἀθλῆσαι εἰσέλθετε».
Πρόκειται περί μίας ανοικτής ιερή πρόσκλησης ώστε ο άνθρωπος να
εισέλθει στο πνευματικό στάδιο των αρετών, δηλαδή στην Αγία και Μεγάλη
Τεσσαρακοστή για να μετάσχει σε ένα αγώνα συνεχούς άσκησης ενάντια στις
αμαρτίες της υπερηφάνειας, του θυμού, του μίσους και άλλων πολλών
αμαρτιών. Μέσω της νηστείας, της αυξημένης επαγρύπνησης, της προσευχής
και της μεταμέλειας οπλιζόμαστε με την πνευματική πανοπλία για να
αντιμετωπίσουμε τις κακές συνήθειες και αδυναμίες οι οποίες πολλές φορές
μας καταλαμβάνουν, ενώ ταυτόχρονα ενισχυόμεθα από την Θεία Χάρη και
αισθανόμαστε πλήρεις χαράς η οποία μπορεί να εκπορευθεί μόνο από
Εκείνον.
Γενικά, η περίοδος της Αγίας και Μεγάλης Τεσσαρακοστής είναι η εποχή
κατά την οποία θυμόμαστε την παρακοή των πρωτοπλάστων κατά την οποία
όφειλαν να απέχουν από τον απαγορευμένο καρπό. Λόγω της παρακοής τους,
απώλεσαν την χάριν και απεβλήθησαν από τον Κήπο της Εδέμ. Ως συνέπεια
της πτώσεως, άπασα η Δημιουργία διεφθάρη, μολονότι δημιουργήθηκε για να
είναι εκ φύσεως αγαθή, και έκτοτε όλοι οι απόγονοι των πρωτόπλαστων
έχουν μία ροπή προς την αμαρτία. Μόνον μέσω του Μυστηρίου της Βαπτίσεως
αναγεννόμεθα και εξοπλιζόμεθα από το Άγιον Πνεύμα έτσι ώστε να
αντιμετωπίσουμε και να νικήσουμε την αμαρτία. Συνεπώς, ως Ορθόδοξοι
Χριστιανοί καλούμεθα να μετανοήσουμε και να ακολουθήσουμε αυτή την νέα
νηστεία ώστε και εμείς, για ακόμη μία φορά, να κερδίσουμε τον Παράδεισο.
Και πράττομε τούτο όπως μας καθοδηγεί ένας από τους ύμνους της
Εκκλησίας μας – ενδυόμενοι την πανοπλία της εγκρατείας – της αποχής από
την αμαρτία και το πονηρό.
Πολύ συχνά στη ζωή μας, όταν σκεφτόμαστε την περίοδο της Αγίας και
Μεγάλης Τεσσαρακοστής, οι σκέψεις μας πηγαίνουν αμέσως στη τροφή και
συγκεκριμένα στους περιορισμούς που θέτει η νηστεία. Η νηστεία όμως δεν
αποτελεί αυτοσκοπό, απλά μας βοηθά να πλησιάσουμε την αρετή και την
αγιότητα. Με άλλα λόγια, η νηστεία μας καθοδηγεί προς ένα συγκεκριμένο
στόχο, αυτόν της αποβολής της αμαρτίας και των ψυχικών και σωματικών
αδυναμιών μας και της διευκόλυνσης της επικοινωνίας μας με τον Θεό. Η
νηστεία άνευ πνευματικού αγώνος είναι άχρηστη. Για να τονισθεί αυτή η
αρχή, η αγία αυτή σαρανταήμερος περίοδος ξεκινά με λόγια βγαλμένα από τα
γραφόμενα του Αγίου Βασιλείου περί νηστείας. Ο συγκεκριμένος ύμνος,
βασισμένος στα λόγια του Μεγάλου Ιεράρχου, λέγει: «Ἐλήλυθεν ἡ νηστεία, μήτηρ σωφροσύνης, κατήγορος τῆς ἁμαρτίας, συνήγορος τῆς μετανοίας, πολιτεία ἀγγέλων, σωτηρία ἀνθρώπων» (Ιδιόμελον Καθαράς Δευτέρας).
Οι ασκητές και οι διδάσκαλοι της Εκκλησίας συνήθως μιλούσαν για την
τροφή με δύο τρόπους. Έγραψαν για την τροφή την οποία λαμβάνουμε, η
οποία έχει θεοποιηθεί από μας τους ανθρώπους, καθώς και για τροφές οι
οποίες μας ωθούν προς την αμαρτία. Μολονότι διέκριναν ότι το φαγητό θα
μπορούσε να γίνει πειρασμός και να μας παρασύρει ώστε να χάσουμε επαφή
με το μονοπάτι της δικαιοσύνης, αντιλαμβάνονταν επίσης ότι η τροφή
ανέκαθεν υπήρξε αναπόσπαστο μέρος της ζωής μας. Μας τονίζουν συνεπώς ότι
δεν πρέπει να νηστεύουμε τόσο αυστηρά ώστε να μην δυνάμεθα να εκτελούμε
τα καλά και τα ωφέλιμα έργα του Θεού. Μιλούν κατευθείαν στις καρδιές
μας και μας διδάσκουν ότι μόνο η αποχή από συγκεκριμένες τροφές δεν θα
μας σώσει. Μόνο ο Ιησούς Χριστός σώζει τον άνθρωπο και μόνον Εκείνος
δύναται να επαναφέρει την πεπτωκυία ανθρώπινη φύση στην ορθή κατ’ εικόνα
και ομοίωση του Θεού.
Πρέπει στο σημείο αυτό να αναφέρουμε ότι οι υμνογράφοι και πολλοί
Πατέρες της Εκκλησίας μας διδάσκουν ότι η νηστεία είναι περίοδος εορτής
και ψυχικής απελευθέρωσης. Οι λέξεις τους αντανακλούν τις εντολές του
Σωτήρος, ο οποίος λέει – «Ὅταν δὲ νηστεύητε, μὴ γίνεσθε ὥσπερ οἱ ὑποκριταὶ σκυθρωποί» (Ματθ. 6:16). Αντιθέτως, μας διδάσκει και μας καθοδηγεί: «σὺ δὲ νηστεύων ἄλειψαί σου τὴν κεφαλὴν καὶ τὸ πρόσωπόν σου νίψαι»
(Ματθ. 6:17). Ο Χριστός μας λέγει να είμαστε χαρωποί και ευτυχείς σε
όλα όσα πράττουμε, συμπεριλαμβανομένης και της νηστείας. Η Αγία και
Μεγάλη Τεσσαρακοστή είναι επίσης γνωστή ως η περίοδος της «χαρμολύπης»,
κατά την διάρκεια της οποίας αυξάνουμε την ασκητική μας προσπάθεια και
μετανοούμε για τα λάθη μας ενώπιον του Θεού και του πλησίον μας, ενώ
ταυτοχρόνως διατηρούμε στις καρδιές μας την εκρηκτική προσμονή της
συγχωρέσεως, της θεραπείας και της επουράνιας ζωής υπό του Φωτός της
Αναστάσεως.
Έχει έρθει η στιγμή να αντιληφθούμε και να προσεγγίσουμε την περίοδο
της Αγίας και Μεγάλης Τεσσαρακοστής με ορθό τρόπο. Πρόκειται για μία
περίοδο μετανοίας, και απομάκρυνσης από την αμαρτία, η οποία
τροφοδοτείται από την ελπίδα της αιωνίου ζωής. Πρόκειται για μία περίοδο
βαθέως αναστοχασμού για τις σκέψεις και τις πράξεις μας. Πρόκειται για
μία περίοδο πνευματικής προόδου και μεταμορφώσεως εν Χριστώ, σε
προσωπικό και σε κοινωνικό επίπεδο. Ας μην παραβλέπουμε τον απώτερο
σκοπό ξοδεύοντας ανοήτως τον χρόνο μας με το να ψιλολογούμε τα διάφορα
συστατικά των τροφίμων. Από την πείρα μας μέχρι τώρα στην ζωή μας,
γνωρίζουμε ήδη πολύ καλά τί θεωρείται φαγητό νηστήσιμο και κατάλληλο
προς βρώσιν κατά την διάρκεια του «σταδίου των αρετών».
Πράγματι, η υπόθεση της νηστείας είναι μία βοήθεια που μας
προσφέρεται την περίοδο της Αγίας και Μεγάλης Τεσσαρακοστής. Πρόκειται
για μία πρακτική που μας δίνει την ευκαιρία να στοχαστούμε τις
περισσότερο σημαντικές εκφάνσεις της Χριστιανικής ζωής. Η νηστεία θα
πρέπει να μας κατευθύνει να πράττουμε αγαθά έργα και να ανανεώνουμε την
αγάπη μας προς τον Θεό και τον πλησίον. Βεβαίως χρειάζεται να
νηστεύσουμε, έτσι ώστε να μπορέσουμε να προσφέρουμε ελεημοσύνη στους
φτωχούς και εμπερίστατους. Βεβαίως πρέπει να νηστεύσουμε ώστε να
τιθασεύσουμε την γλώσσα μας στην αποφυγή πονηρών λόγων και
κουτσομπολιών. Κυρίως πρέπει να νηστεύσουμε, ώστε να μπορέσουμε να
προσευχηθούμε «αγνῇ και ταπεινῇ τῇ καρδίᾳ». Χρειάζεται να νηστεύσουμε
έτσι ώστε να οδηγηθούμε προς την μετάνοια. Πρέπει να νηστεύσουμε, ώστε
να μπορέσουμε να αποκτήσουμε την δύναμη να ζητήσουμε συγγνώμη από όλους
εκείνους τους οποίους αδικήσαμε. Όπως είπε κάποτε ένας σοφός Ερημίτης: «Η
ζωή και ο θάνατος της ψυχής εξαρτάται από τον πλησίον. Αν κερδίσουμε
τον αδελφό, τον Θεό κερδίζουμε, ενώ αν σκανδαλίσουμε τον αδελφό, κάνουμε
κακό εις τον Θεόν» (Άγιος Αντώνιος).
Ας αντικαταστήσουμε την σκληρότητά μας, το μίσος, τον φθόνο, την
κακία και τον θυμό μας με αγάπη και φιλανθρωπία. Έχει έλθει πλέον η ώρα
να αλλάξουμε τον τρόπο του σκέπτεσθαι και να τον κάνουμε περισσότερο
Χριστοκεντρικό. Ας μην αναλώσουμε ανοήτως την περίοδο αυτή, φροντίζοντας
μόνο επιφανειακώς να τηρούμε μία σειρά πνευματικών υποχρεώσεων και
επιδείξεων «ευσεβείας», αλλά μάλλον να επιδιώξουμε και να ζήσουμε με ένα
διαρκή βαθύ πόθο για μεταλλαγή και μεταμόρφωση μέσω του Χριστού. Ας
εκμεταλλευτούμε αυτήν την πλέον ιερή περίοδο στο εκκλησιαστικό μας
ημερολόγιο, έτσι ώστε νηστεύοντας από κάποιες τροφές, να μπορέσουμε να
ενισχυθούμε στον αγώνα μας κατά της αμαρτίας, και να γίνουμε πραγματικοί
μέτοχοι στην Δόξα, στο Φως και στην Ζωή που μας δωρίζεται το Πάσχα.
Καθώς πλησιάζει η περίοδος της Αγίας και Μεγάλης Τεσσαρακοστής, ας
αναλογιστούμε τα λόγια του Αγίου Ρωμανού του Μελωδού, εκείνου του
μεγάλου ποιητού των κοντακίων, ο οποίος έγραψε την παρακάτω κοντάκιο
αναφορικά με την Παραβολή του Ασώτου:
Ὑιέ καί Λόγε τοῦ Θεού, Ποιητά τῶν ὅλων,
Ἡμεῖς οἱ ἀνάξιοι Ὑμῶν δούλοι, παρακαλῶμεν Σοι και ἱκετεύωμεν:
Τό ἔλεός Σου δῶτε εἰς ἅπαντας τούς επικαλοῦντας Σοι.
Ὥσπερ εὐωδῶσας διά τόν ἄσωτον υἱόν, ἐλέησε καί ἡμᾶς τούς ἁμαρτωλούς.
Δέξου και σῶσε τῇ μεγαθυμίᾳ Σου
Ὅσους προστρέχουν Σοι ἐν μετανοίᾳ, Ὦ Βασιλεῦ, κράζοντας «Ἥμαρτον»,
Δῶτε ἡμῖν δάκρυα ὥσπερ τῇ πόρνῃ,
Καί συγχώρησον τάς ἁμαρτίας ἡμῶν,
Καί ὥσπερ ἔπραξας τῷ τελώνῃ, ἐλέησέ ἡμῖν,
Πρεσβείαις τῆς Παναχράντου Δεσποίνης ἡμῶν Θεοτόκου,
Καί κοινωνούς τοῦ δείπνου σου κατέστησον ἡμᾶς, ὥσπερ τελώνην,
Κύριε εἰς τούς αἰώνας τῶν αἰώνων.
Μετά πατρικής αγάπης και ἐπ’ ελπίδι Ἀναστάσεως,
Λονδίνο, Αγία και Μεγάλη Τεσσαρακοστή 2020
Ο Αρχιεπίσκοπος
+ο Θυατείρων και Μεγάλης Βρεταννίας NIKHTAΣ
+ο Θυατείρων και Μεγάλης Βρεταννίας NIKHTAΣ
