Η ΑΓΙΑ ΚΑΙ ΜΕΓΑΛΗ ΣΥΝΟΔΟΣ ΤΗΣ ΟΡΘΟΔΟΞΟΥ ΕΚΚΛΗΣΙΑΣ ΚΑΙ Η ΣΧΕΣΗ ΤΩΝ ΕΛΛΗΝΩΝ ΚΑΘΟΛΙΚΩΝ ΜΕ ΤΟΥΣ ΟΡΘΟΔΟΞΟΥΣ.

Του Ιωάννου ΟΦΖ

Χρόνια τώρα αυτό το ερώτημα με απασχολεί. Χρόνια τώρα προσπαθώ εσωτερικά να απαντήσω   μέσα μου στο κατά πόσο αυτή η δεδομένη και παγιωμένη κατάσταση μπορεί με ασφάλεια να λειτουργεί και να αποτελεί κανόνα ειρήνης.

Στην πατρίδα μας οι Έλληνες καθολικοί είναι  μια θρησκευτική μειονότητα που απολαμβάνει όλα τα, στοιχεία της ισοτιμίας και ισονομίας χωρίς καμία νομική ή συνταγματική διάκριση και εξαιρέσεις όπως συμβαίνει για αλλά δόγματα, Ομολογίες, θρησκευτικές κοινότητες και φυσικά θρησκείες οι οποίες στην πλειονότητα τους έχουν εθνικό χαρακτήρα. (αναφέρομαι στους πιστούς και δεν αναφέρομαι στα νομικά ζητήματα αναγνωρίσης νομικών προσώπων, ιδρύματα, Επισκοπές, περιουσιακά κτλ)

Ο χριστιανισμός ο οποίος είναι οικουμενικος και παγκόσμιος στους δύο βασικούς του "κλάδους"  αυτό το έχει ως θεμελιώδες αξίωμα και ζητά από τους πιστούς να λειτουργούν θρησκευομενοι οικουμενικά.

Πέραν των όποιων μεμονωμένων αντιλήψεων περί της σύνδεσης ενός Έθνους με την κρατούσα εκκλησία, η Ορθόδοξη και Καθολικη Εκκλησια όταν μιλούμε για μια Αγία καθολικη και Αποστολικη εκκλησία μιλούμε και εννοούμε την απόλυτη καθολικοτητα του χριστιανισμου ασχέτως έθνους και φυλής.

Άλλες Ομολογίες και θρησκευτικές ομάδες του χριστιανισμου είτε δεν αναγνωρίζουν την καθολικοτητα αυτή είτε δεν της δίνουν και ιδιαίτερη σημασία προβάλλοντας την όποια εκκλησία τους ως εθνική και τον πιστό λαό του έθνους αυτού ως τον εκλεκτό, είτε προσπαθούν με τρόπο δεσποτικό να υποταξουν τους πιστούς στην κατά τους ίδιους θεϊκή υπέροχη που όπως εμμέσως πλην σαφώς προβάλουν για το έθνος τους.

Στην ιστορία των αιώνων σε μεγάλο βαθμό τέτοια λάθη έκαναν  και οι Καθολικοί μέσω των παπικων κρατών αλλά και η ορθόδοξοι μέσω της ανατολικής ρωμαϊκής αυτοκρατοριας.

Στην  περιπτώση της καθολικής εκκλησίας  όμως αυτό έγινε κατανοητό διότι η θεολογία που ορθώς ερμηνευτικε πολύ αργά μεν, αλλά ερμηνευτικε σωστά αυτά τα φαινόμενα εξαλυφθησαν.

Για τους δύο "κλάδους" του χριστιανισμου η χώρα μας είναι πρότυπο κοινής συμβίωσης και διαπροσωπικων σχέσεων μεταξύ Ελλήνων καθολικων και Ελλήνων ορθοδόξων πάρα τις αντιδράσεις γραφικών προσώπων που απλά λόγω ότι έχουμε δημοκρατία μπορούν και μιλούν.

Για τον απλό Έλληνα καθολικό χωρίς γνώσεις θεολογικες όπως και για τον ορθόδοξο ο Κύριος,  η Παναγία - Θεοτόκος ,  η Αγία Τριάδα,  η μεγαλύτερη πλειοψηφία των αγίων και η απόδοση τιμών και πρεσβειων σε αυτούς είναι κομμάτια "του Είναι του" και της ύπαρξης του.

Ο σεβασμος και η αγάπη τους είναι δεδομένος και συγκινητικός. Η ίδια αγάπη υπάρχει για τους ναούς και τον κλήρο και φυσικά τους επισκοπους.

Η γνωριμία του ενός με τον άλλο όχι όσον αφορά τις Δογματικες διαφορές αλλά την λειτουργική αντίληψη και την αρχιετεκτονικη διαφορετικοτητα  είναι καθημερινή μέσω μικτών Μυστηρίων όπως του γάμου ή της βάφτισης αλλά και των εορτών, των εσπερινών και των ιερατικων πράξεων.

Ο Έλληνας ορθόδοξος γνώστης της θεολογίας δεν φοβάται πλεον τον καθολικό παπά και ο καθολικός τον ορθόδοξο. Ο Έλληνας ορθόδοξος  θεολόγος δεν έχει να φοβηθεί την διπλανή καθολική ενορία όπως και η καθολική την ορθόδοξη.

Στην βάση των παραπάνω αρκετές φορές βλέπει κανείς ορθοδοξους να παρακολουθουν με πολύ σεβασμό μια τελετή σε καθολικό ναό και καθολικούς σε ορθόδοξο ναό. Ως περιέργεια και ανάγκη κατανόησης.

Σαφέστατα δεν είναι όλα ρόδινα.

Υπάρχουν περιπτώσεις που εξ αιτίας του συνοδικου συστήματος της ορθόδοξου εκκλησίας όπου κάθε επίσκοπος - μητροπολίτης είναι τύποις αρχηγός της κατά τόπους εκκλησίας μπορεί να λαμβάνει αποφάσεις που αποδομουν και εχθρικοποιουν  τους πιστούς.

Στην Καθολικη Εκκλησία ευτυχώς τέτοια φαινόμενα δεν υπάρχουν

Δεν μιλούμε ποτέ με όρους ειρωνείας ή μειωτικά για τον άλλο πολύ περισσότερο για τον ορθόδοξο πιστό και την λατρεία του που ναι μεν είναι ίδια με την δική μας αλλά η διαφορά στην χρήση των όρων, της πρακτικής και της ταυτότητας λόγω ότι είναι μη γνώριμος ακόμα  είναι και αυτόματα άγνωστος αλλά πολύ σεβαστός .

Οι Καθολικοί πρέπει να μάθουμε να γνωρίζουμε μελετώντας απλά του τι είναι οι ορθόδοξοι.

Από την άλλη και οι Ορθόδοξοι θα πρέπει να κάνουν ακριβώς το ίδιο. Και θα το κάνουν αν αμφότεροι  φανούμε ειλικρινείς απέναντι υμών και ημών 

Για την ορθόδοξη εκκλησία και τους πιστούς της το μεγάλο πρόβλημα ακόμα και μεγαλύτερο του πρωτειου είναι οι καθολικοί Έλληνες του βυζαντινού Τυπικού-ελληνορυθμοι(ουνιτες).

Πρέπει να παραδεχτούμε πώς δεν έχουν άδικο. O Άγιος Ιωάννης -Παύλος με την συγνώμη του αποκατεστησε πολλές "ουνιτικες" συμπεριφορές ακόμα και όταν επισήμως ελληνορυθμοι δεν υπήρχαν, που προσβάλαν βάναυσα την ιδιοσυγκρασια του λαού μας και που είναι σαφές πως η αρχή του είναι στις φυλές των Ελλήνων,  στους αρχαίους Έλληνες, στο μεγάλο μέρος της ανατολικής ρωμαϊκής αυτοκρατοριας - Βυζάντιο με κορμό την Ελλάδα,  την κυπρο και τα παράλια της μικρής Ασίας φτάνοντας έως σήμερα.

Το πρόβλημα είναι ομως πιο σύνθετο. Εκτιμώ και θεωρώ πως η επανεξέταση από πλευράς μας του θέματος αυτού είναι αναγκαία.
Αυτό και μόνο θα δώσει το πράσινο φως σε μια αντίστροφη "πολιτική" στην κατανόηση του άλλου και ακόμα μεγαλύτερη ώθηση στην ιστορική προσέγγιση που λαμβάνει χώρα αρκετά χρόνια τώρα.

Σε λίγες ημέρες γίνεται πράξη μια ιστορική συνάντηση των αυτοκεφαλων ορθοδόξων Εκκλησιων στην Κρήτη με στόχο την "επικαιροποιηση" της πίστης και την ανάγκη η Ορθόδοξη Εκκλησία να φανεί ενωμένη και ανανεωμένη όχι ως προς την Δογματικη της αλλά στις σχέσεις της με τους άλλους.

Στην λογική αυτή είναι ανάγκη οι χριστιανοί και δη ο ποιμένας -κλήρος  να προσευχομαστε ώστε η Αγία και Μεγάλη Σύνοδος να πετύχει στους σκοπούς της, να μην την πολεμούμε αντίθετα όλοι μα όλοι να την στηρίξουμε.

Ο Παναγιωτατος Οικουμενικος  Πατριάρχης με πολύ αγάπη, πολύ κόπο και προσωπική μαρτυρία έχει καταφέρει μεταξύ τόσων άλλων να αποδείξει έμπρακτα στα είκοσι-πέντε και χρόνια της ποιμαντοριας του ότι η ανάγκη καταλαγης και η ανάγκη ουσιαστικής εμβάθυνσης στο "δόγμα της πίστης" είναι επιτακτική διότι τότε και μόνο τότε θα μπορούμε να πούμε πως πετύχαμε ως χριστιανοί. Ως άνθρωποι και εν τέλη κάποια στιγμή να ξαναενωθουμε και ουσιαστικά, εις μίαν Αγίαν και Αποστολικη Εκκλησία.