ΚΑΘ᾽ΟΔOΝ ΠΡΟΣ ΤΗΝ ἉΓΙΑΝ ΚΑΙ ΜΕΓΑΛΗΝ ΣΥΝΟΔΟΝ ( ΕΛΛΗΝΙΚΑ ENGLISH РУССКИЙ FRANÇAIS) – ἈΡΧΙΕΠΙΣΚΟΠΟΣ ΤΕΛΜΗΣΣΟΥ ἸΩΒ

 ἈΡΧΙΕΠΙΣΚΟΠΟΣ ΤΕΛΜΗΣΣΟΥ ἸΩΒ 

1. Σύντομος ἱστορικὴ ἀναδρομή

Ἡ Πατριαρχικὴ καὶ Συνοδικὴ Ἐγκύκλιος τοῦ Οἰκουμενικοῦ Πατριάρχου Ἰωακεὶμ Γ΄ τὸ ἔτος 1902, διὰ τῆς ὁποίας ἐκαλοῦντο οἱ Προκαθήμενοι τῶν Ὀρθοδόξων Αὐτοκεφάλων Ἐκκλησιῶν νὰ συνεργασθοῦν πρὸς ἀντιμετώπισιν τῶν ἀπασχολούντων τὴν Ὀρθόδοξον Ἐκκλησίαν προβλημάτων, ἀπετέλεσε τὸ ἔναυσμα διὰ τὴν προετοιμασίαν μιᾶς Μεγάλης Πανορθοδόξου Συνόδου.

Ἡ ἰδέα αὐτὴ ἐνέπνευσε καὶ τὸ Πανορθόδοξον Συνέδριον τῆς Κωνσταντινουπόλεως (1923). Τὸ ἔτος 1930, ὁ Οἰκουμενικὸς Πατριάρχης Φώτιος Β΄ συνεκάλεσε τὴν Διορθόδοξον Προπαρασκευαστικὴν Ἐπιτροπὴν εἰς τὴν Ἱερὰν Μονὴν Βατοπαιδίου Ἁγίου Ὄρους, κατὰ τὴν ὁποίαν καὶ κατηρτίσθη ὁ πρῶτος κατάλογος δεκαεπτὰ πρὸς συζήτησιν θεμάτων, μεταξὺ τῶν ὁποίων ξεχωρίζουν αἱ διορθόδοξοι σχέσεις, αἱ σχέσεις τῆς Ὀρθοδόξου Ἐκκλησίας μετὰ τῶν ἄλλων χριστιανικῶν Ἐκκλησιῶν καὶ Ὁμολογιῶν, τὸ θέμα τοῦ Ἡμερολογίου καὶ διάφορα ἐρωτήματα ἐκκλησιαστικῆς τάξεως. Ἡ Πανορθόδοξος Σύνοδος κατέστη ἀναγκαία λόγῳ τῶν βαθειῶν ἀλλαγῶν, τὰς ὁποίας ἐγνώρισεν ἡ Ὀρθόδοξος Ἐκκλησία κατὰ τὰ τέλη τοῦ δεκάτου ἐνάτου καὶ τὰς ἀρχάς τοῦ εἰκοστοῦ αἰῶνος μὲ τὴν ἐμφάνισιν νέων αὐτοκεφάλων Ἐκκλησιῶν, καθώς καὶ λόγῳ τῶν προκλήσεων, τὰς ὁποίας ὁ εἰκοστός αἰὼν ἐπεφύλαξε εἰς τὴν Ἐκκλησίαν καὶ τῶν ἀνατροπῶν, τὰς ὁποίας προεκάλεσε ὁ πρῶτος παγκόσμιος πόλεμος.

2. Ἡ συμβολὴ τοῦ Οἰκουμενικοῦ Πατριάρχου Ἀθηναγόρου

Εἰς τὸν Οἰκουμενικόν Πατριάρχην Ἀθηναγόραν ὀφείλεται ἡ ἐπαναπροβολὴ τῆς ἰδέας τῆς συγκλήσεως μιᾶς Μεγάλης Συνόδου καὶ συγκεκριμένως μὲ δύο Πατριαρχικὰς Ἐγκυκλίους πρὸς τοῦς Προκαθημένους τῶν Ὀρθοδόξων Αὐτοκεφάλων Ἐκκλησιῶν τὸ 1951 καὶ τὸ 1952. Ἡ ὁριστική καὶ ἐπίσημος ἔναρξις τῆς διαδικασίας προετοιμασίας τῆς Ἁγίας καὶ Μεγάλης Συνόδου τῆς Ὀρθοδόξου Ἐκκλησίας ἔγινε τὸ 1961 μὲ τὴν σύγκλησιν τῆς πρώτης Πανορθοδόξου Διασκέψεως τῆς Ρόδου. Αὐτὴ ἡ Διάσκεψις ἐνέκρινε ἕνα μακρὸν κατάλογον θεμάτων ποὺ θὰ ἔπρεπε νὰ ἐξετασθοῦν ἀπὸ τὴν Σύνοδον, τὰ ὁποῖα εἶχον ταξινομηθῆ εἰς τὰς ἑξῆς θεματικὰς ἑνότητας: 1) Πίστις καὶ δόγμα, 2) Θεία λατρεία, 3) Διοίκησις τῆς Ἐκκλησίας, 4) Σχέσεις μεταξὺ τῶν Ὀρθοδόξων Ἐκκλησιῶν, 5) Ὀρθοδοξία καὶ κόσμος, 6) Θεολογικὰ θέματα, ὅπως ἡ οἰκονομία ἔναντι τῆς ἀκριβείας, αἱ σχέσεις τῆς Ὀρθοδόξου Ἐκκλησίας μὲ τὰς ἄλλας θρησκείας, ἡ εὐθανασία καὶ ἡ καῦσις τῶν νεκρῶν, 7) Κοινωνικὰ θέματα, ὅπως οἰκογένεια, νεότης, διακρίσεις.

Αὐτὸς ὁ φιλόδοξος κατάλογος περιωρίσθη εἰς δέκα θέματα ἀπὸ τὴν πρώτην Προσυνοδικὴν Πανορθόδοξον Διάσκεψιν ἐν Chambésy Γενεύης τοῦ 1976, ἡ ὁποία προέκρινε τὴν ἐπικέντρωσιν εἰς τρεῖς μεγάλους τομεῖς: τὰς διορθόδοξους σχέσεις, τὰς σχέσεις τῆς Ὀρθοδόξου Ἐκκλησίας μὲ τὸν λοιπὸν χριστιανικὸν κόσμον καὶ τὴν μαρτυρίαν τῆς Ὀρθοδόξου Ἐκκλησίας εἰς τὸν σύγχρονον κόσμον. Ἀπὸ τότε δέκα θέματα ἀνήκουν εἰς τὴν ἡμερησίαν διάταξιν τῆς Ἁγίας καὶ Μεγάλης Συνόδου: 1) τὸ θέμα τοῦ Ἡμερολογίου, 2) τὰ κωλύματα γάμου, 3) ἡ προσαρμογή τῶν περὶ νηστείας διατάξεων εἰς τὰς συγχρόνους ἀπαιτήσεις, 4) αἱ σχέσεις τῆς Ὀρθοδόξου Ἐκκλησίας μὲ τὰς ἄλλας χριστιανικὰς ἐκκλησίας καὶ ὁμολογίας, 5) αἱ σχέσεις τῆς Ὀρθοδόξου Ἐκκλησίας μὲ τὴν Οἰκουμενικήν Κίνησιν, 6) αἱ σχέσεις τῆς Ὀρθοδόξου Ἐκκλησίας μὲ τὸν κόσμον, 7) τὸ πρόβλημα τῆς Ὀρθοδόξου Διασπορᾶς, 8) τὸ Αὐτοκέφαλον καὶ ὁ τρόπος ἀνακηρύξεως αὐτοῦ, 9) τὸ Αὐτόνομον καὶ ὁ τρόπος ἀνακηρύξεώς του, καὶ 10) τὰ Ἱερὰ Δίπτυχα ἐν τῇ Ὀρθοδόξῳ Ἐκκλησίᾳ.

3. Ἡ μακρὰ διαδικασία προετοιμασίας τῆς Συνόδου

Ἡ πρώτη Προσυνοδικὴ Πανορθόδοξος Διάσκεψις ἐν Chambésy Γενεύης τὸ 1976 καθώρισε τὴν διαδικασίαν προετοιμασίας τῆς Ἁγίας καί Μεγάλης Συνόδου. Ἡ Γραμματεία ἐπὶ τῆς προπαρασκευῆς τῆς Συνόδου εἵχε τὴν ἔδραν αὐτῆς εἰς τὸ Ὀρθόδοξον Κέντρον τοῦ Οἰκουμενικοῦ Πατριαρχείου ἐν Chambésy. Ἡ Γραμματεία εἶχε τὴν εὐθύνην νὰ παραλαμβάνῃ τὰς προτάσεις τῶν Ὀρθοδόξων Ἐκκλησιῶν ἀναφορικῶς πρὸς κάθε ἕνα ἀπὸ τὰ ὁρισθέντα δέκα θέματα καὶ νὰ καταρτίζῃ ἔκθεσιν, ἡ ὁποία ἐν συνεχείᾳ ἔπρεπε νὰ ἐξετάζεται ἀπὸ μίαν Διορθόδοξον Προπαρασκευαστικὴν Ἐπιτροπὴν, συγκαλουμένην ἀπὸ τὸ Οἰκουμενικόν Πατριαρχεῖον. Ἡ Ἐπιτροπὴ αὐτὴ ὤφειλε νὰ συνέρχεται ὅσας φορὰς ἦτο ἀναγκαῖον, μέχρις ὅτου ἐπιτευχθῇ συμφωνία μεταξὺ τῶν Ὀρθοδόξων Αὐτοκεφάλων Ἐκκλησιῶν.

Τὸ κείμενον τῆς πρώτης Προσυνοδικής Πανορθοδόξου Διασκέψεως τοῦ Chambésy ἀναφορικῶς πρὸς τὴν ἀναγκαίαν ὁμοφωνίαν ἀπεστάλη ἐν συνεχείᾳ ἐκ μέρους τῆς Γραμματείας πρὸς τὴν Σύνοδον κάθε τοπικῆς Ὀρθοδόξου Ἐκκλησίας δι᾽ ἔγκρισιν ἢ διὰ σχολιασμόν. Τὰ ἐνδεχόμενα σχόλια κάθε Ἐκκλησίας ὤφειλαν νὰ ἀποσταλοῦν πρὸς τὴν Γραμματείαν, ἡ ὁποία τὰ ἐλάμβανεν ὑπ᾽ ὄψιν διὰ τὴν κατάρτισιν τοῦ τελικοῦ κειμένου, τὸ ὁποῖον ἔπρεπε νὰ συζητηθῇ ἀπὸ μίαν νέαν Προσυνοδικὴν Πανορθόδοξον Διάσκεψιν, ἡ ὁποία θὰ συνεκαλεῖτο ἀπὸ τὸ Οἰκουμενικὸν Πατριαρχεῖον. Τὸ σημεῖον αὐτό ἀπετέλει τὴν τελικὴν φάσιν τῆς ἐπεξεργασίας τῶν κειμένων ἐπὶ τῶν διαφόρων θεμάτων τῆς Συνόδου, τὰ ὁποῖα ὤφειλαν νὰ συζητηθοῦν καὶ νὰ ἐγκριθοῦν ὁριστικῶς ἀπὸ αὐτήν. Εἶναι προφανὲς ὅτι ἐπρόκειτο περὶ μιᾶς μακρᾶς καὶ περιπλόκου διαδικασίας προετοιμασίας τῆς Ἁγίας καὶ Μεγάλης Συνόδου, ἡ ὁποία ἐστηρίζετο ἐπὶ τῆς ἀρχῆς τῆς ὁμοφωνίας.

Μὲ αὐτό τὸ πνεῦμα, ἡ δευτέρα Προσυνοδικὴ Πανορθόδοξος Διάσκεψις τοῦ 1982 ἐν Chambésy ἐνέκρινε τὸ κείμενον διὰ τὰ κωλύματα τοῦ γάμου, διὰ τὴν προσαρμογήν τῶν ἐπὶ τῆς νηστείας διατάξεων πρὸς τὰς συγχρόνους ἀπαιτήσεις καὶ διὰ τὸ θέμα τοῦ Ἡμερολογίου, εἰδικώτερον διὰ τὴν κοινὴν ἡμερομηνίαν ἑορτασμοῦ τοῦ Πάσχα μετὰ ἀπὸ ἕνα συνέδριον ὀρθοδόξων ἀστρονόμων καὶ κανονολόγων, τὸ ὁποῖον συνῆλθεν ἐν Chambésy. Ἡ τρίτη Προσυνοδικὴ Πανορθόδοξος Διάσκεψις τοῦ 1986 ἐνέκρινε τὸ κείμενον «Ἡ Συμβολὴ τῆς Ὀρθοδόξου Ἐκκλησίας εἰς ἐπικράτησιν τῆς εἰρήνης, τῆς δικαιοσύνης, τῆς ἐλευθερίας, τῆς ἀδελφοσύνης καὶ τῆς ἀγάπης μεταξὺ τῶν λαῶν καὶ ἄρσιν τῶν φυλετικῶν καὶ λοιπῶν διακρίσεων», καθὼς καὶ τὰ κείμενα «Ὀρθοδοξία καὶ Οἰκουμενικὴ Κίνησις» καὶ «Σχέσεις τῶν Ὀρθοδόξων Ἐκκλησιῶν πρὸς τὸν λοιπὸν χριστιανικόν κόσμον». Ἐνέκρινεν ἐπίσης «Κανονισμὸν Λειτουργίας Προσυνοδικῶν Πανορθοδόξων Διασκέψεων» καὶ τῶν Διορθοδόξων Προπαρασκευαστικῶν Ἐπιτροπῶν, ὅπου ὅλαι αἱ ἀποφάσεις ὤφειλον νὰ λαμβάνωνται καθ᾽ ὁμοφωνίαν, μὲ ἐξαίρεσιν τὰ διαδικαστικά θέματα, εἰς τὰ ὁποῖα αἱ ἀποφάσεις ἔπρεπε νὰ λαμβάνωνται κατὰ πλειοψηφίαν τουλάχιστον τῶν δύο τρίτων τῶν προέδρων τῶν παρουσῶν ἀντιπροσωπειῶν.

Ἡ διάλυσις τῆς Σοβιετικῆς Ἑνώσεως (1991), ἡ ὁποία ὡδήγησεν εἰς τὴν ἀνεξαρτησίαν πολλῶν χωρῶν καὶ εἰς τὴν ἀναβίωσιν τοῦ ἐθνικισμοῦ, ἐπεβράδυνε σημαντικὰ τὴν διαδικασίαν προετοιμασίας τῆς Ἁγίας καί Μεγάλης Συνόδου κατὰ τὴν δεκαετίαν τοῦ 1990. Ἡ ἐπανεκκίνησις τῆς διαδικασίας αὺτῆς ἔλαβε χώραν κατὰ τὰς ἀρχάς τῆς δεκαετίας τοῦ 2000 ὑπὸ τὴν ἐπίδρασιν τῶν Συνάξεων τῶν Προκαθημένων τῶν Ὀρθοδόξων Ἐκκλησιῶν τῶν ἐτῶν 1992, 1995 καὶ 2000, πρωτοβουλίᾳ τοῦ Οἰκουμενικοῦ Πατριάρχου Βαρθολομαίου.

Ἡ τετάρτη Προσυνοδικὴ Πανορθόδοξος Διάσκεψις τοῦ 2009 ἐν Chambésy ἀπεδέχθη τὸ τελικόν κείμενον ἐπὶ τῆς Ὀρθοδόξου Διασπορᾶς, τὸ ὁποῖον ἐνέκρινε τὰς ὀρθοδόξους Ἐπισκοπικὰς Συνελεύσεις εἰς δώδεκα περιοχὰς τοῦ κόσμου: 1) Βόρειος καὶ Κεντρικὴ Ἀμερική, 2) Νότιος Ἀμερική, 3) Αὐστραλία-Νέα Ζηλανδία, 4) Μεγάλη Βρετανία-Ἰρλανδία, 5) Γαλλία, 6) Βέλγιον-Κάτω Χῶραι-Λουξεμβοῦργο, 7) Αὐστρία, 8) Ἰταλία, 9) Ἑλβετία, 10) Γερμανία, 11) Σκανδιναβία καὶ 12) Ἱσπανία καὶ Πορτογαλία. Ἡ περιοχὴ τῆς Βορείου καὶ Κεντρικῆς Ἀμερικῆς ἐχωρίσθη κατὰ τὴν Σύναξιν τῶν Προκαθημένων τῶν Ὀρθοδόξων Ἐκκλησιῶν τοῦ 2014 εἰς Καναδᾶν καὶ Ἡνωμένας Πολιτείας, ἐνῷ τὸ Μεξικὸν κατετάγη εἰς τὴν περιοχὴν τῆς Νοτίου Ἀμερικῆς, ἡ ὁποία ἐχαρακτηρίσθη ὡς Λατινικὴ Ἀμερική. Ἡ τετάρτη Προσυνοδικὴ Πανορθόδοξος Διάσκεψις ἐνέκρινεν καὶ τὸν Κανονισμὸν Λειτουργίας αὐτῶν τῶν Ἐπισκοπικῶν συνελεύσεων.

4. Ἡ τελικὴ εὐθεία πρὸς τὴν Σύνοδον.

Κατὰ τὴν Σύναξιν τῶν Προκαθημένων τῶν Ὀρθοδόξων Ἐκκλησιῶν ἐν τῇ ἕδρᾳ τοῦ Οικουμενικού Πατριαρχείου εἰς Φανάριον τὸν Μάρτιον τοῦ 2014 ἀπεφασίσθη ἡ συγκρότησις Εἰδικῆς Διορθοδόξου Ἐπιτροπῆς διὰ τὴν ἀναθεώρησιν, ἐπεξεργασίαν ἢ ἐπιμέλειαν ὡρισμένων κειμένων τῶν Β΄ καὶ Γ΄ Προσυνοδικῶν Πανορθοδόξων Διασκέψεων τοῦ 1982 καὶ 1986. Πέραν αὐτοῦ, ἡ Σύναξις τῶν Προκαθημένων ἐνέκρινεν τὴν ἀρχήν ὅτι ὅλαι αἱ ἀποφάσεις τῆς Συνόδου ὀφείλουν νὰ λαμβάνωνται καθ᾿ ὁμοφωνίαν. Ἀπεφασίσθη ἐπίσης ὅτι ἡ Ἀγία καὶ Μεγάλη Σύνοδος θὰ συνέλθῃ ἐν Κωνσταντινουπόλει τὸ ἔτος 2016, ἐκτὸς ἀπροόπτου, περὶ τὴν ἑορτὴν τῆς Πεντηκοστῆς, ἐν τῶ Ἰερῷ Ναῷ τῆς Ἀγίας Εἰρήνης, ὅπου ἔλαβε χώραν καὶ ἡ Β΄ Οἰκουμενική Σύνοδος. Ἡ προεδρία τῆς Συνόδου θὰ ἀσκεῖται κατά τά καθιερωμένα ἀπὸ τὸν Οἰκουμενικόν Πατριάρχην, ἐνῶ οἱ Προκαθήμενοι τῶν λοιπῶν Ὀρθοδόξων Ἐκκλησιῶν θὰ κάθηνται δεξιὰ καὶ ἀριστερὰ Αὐτοῦ, ἐνῷ κάθε Ὀρθόδοξος Ἐκκλησία θὰ ἀποστείλῃ ἀντιπροσωπείαν ἐξ εἰκοσιτεσσάρων ἐπισκόπων.

Ἡ Εἰδικὴ Διορθόδοξος Ἐπιτροπὴ συνῆλθεν εἰς τὸ Ὀρθόδοξον Κέντρον τοῦ Οἰκουμενικοῦ Πατριαρχείου ἐν Chambésy τὸν Ὀκτώβριον τοῦ 2014, τὸν Φεβρουάριον καὶ τὸν Μάρτιον/Ἀπρίλιον τοῦ 2015 καὶ ἀνεθεώρησε τὰ κείμενα διὰ τὰς Σχέσεις τῆς Ὀρθοδόξου Ἐκκλησίας πρὸς τὴν Οἰκουμενικὴ κίνησιν καὶ πρὸς τὸν λοιπὸν χριστιανικὸν κόσμον, συνενοῦσα αὐτά εἰς ἕν ἑνιαῖον κείμενον, μὲ τίτλον «Σχέσεις τῆς Ὀρθοδόξου Ἐκκλησίας πρὸς τὸν λοιπὸν χριστιανικὸν κόσμον». Τὸ κείμενον «Ἡ συμβολὴ τῆς Ὀρθοδόξου Ἐκκλησίας εἰς ἐπικράτησιν τῆς εἰρήνης, τῆς δικαιοσύνης, τῆς ἐλευθερίας, τῆς ἀδελφοσύνης καὶ τῆς ἀγάπης μεταξὺ τῶν λαῶν καὶ ἄρσιν τῶν φυλετικῶν καὶ λοιπῶν διακρίσεων» ἀνεθεωρήθη καὶ διωρθώθη. Τὸ κείμενον «Ἡ σπουδαιότης τῆς νηστείας καὶ ἡ τήρησις αὐτῆς σήμερον» ὑπέστη ἁπλῶς μερικὰς μικρὰς φραστικάς διορθώσεις ὡς πρὸς τὴν σύνταξιν. Τὸ κείμενον τοῦ 1982 περὶ τοῦ Ἡμερολογίου δὲν κατέστη δυνατὸν νὰ ἀναθεωρηθῇ ἀπὸ τὴν Ἐπιτροπὴν, διότι τό σχετικόν θέμα παρεπέμφθη ὑπό τῆς Β΄ Προσυνοδικῆς Πανορθοδόξου Διασκέψεως (1982) δι᾽ εὐθετώτερον χρόνον. Ἡ Εἰδικὴ Διορθόδοξος Ἐπιτροπὴ δὲν κατέληξεν εἰς ὁμόφωνον ἀπόφασιν σχετικῶς μὲ τὸ κείμενον «Κωλύματα τοῦ γάμου» τοῦ 1982, τὸ ὁποῖον ἔπρεπε νὰ παραπεμφθῇ ὡς ἔχει εἰς τὴν Σύνοδον.

Ἡ πέμπτη Προσυνοδικὴ Πανορθόδοξος Διάσκεψις τοῦ Ὀκτωβρίου 2015 ἐν Chambésy ἐνέκρινε τὸ κείμενον «Τὸ Αὐτόνομον ἐν τῇ Ὀρθοδόξῳ Ἐκκλησίᾳ καὶ ὁ τρόπος ἀνακηρύξεως αὐτοῦ», τὸ ὁποῖον εἶχε καταρτισθῆ ἀπὸ τὴν Διορθόδοξον Προπαρασκευαστικὴν Ἐπιτροπὴν τοῦ 2009. Ἐπίσης ἐξήτασε τὰ κείμενα, ὅπως αὐτὰ ἀνεθεωρήθησαν ἀπὸ τὴν Εἰδικὴν Διορθόδοξον Ἐπιτροπὴν τὸ 2014 καὶ τὸ 2015. Ἐνεκρίθησαν ὁμοφώνως τὰ κείμενα «Σχέσεις τῆς Ὀρθοδόξου Ἐκκλησίας πρὸς τὸν λοιπὸν χριστιανικὸν κόσμον» καὶ «Ἡ σπουδαιότης τῆς νηστείας καὶ ἡ τήρησις αὐτῆς σήμερον». Τὸ κείμενον μὲ τίτλον «Ἡ συμβολὴ τῆς Ὀρθοδόξου Ἐκκλησίας εἰς ἐπικράτησιν τῆς εἰρήνης, τῆς δικαιοσύνης, τῆς ἐλευθερίας, τῆς ἀδελφοσύνης καὶ τῆς ἀγάπης μεταξὺ τῶν λαῶν καὶ ἄρσιν τῶν φυλετικῶν καὶ λοιπῶν διακρίσεων» μετωνομάσθη εἰς «Ἡ ἀποστολὴ τῆς Ὀρθοδόξου Ἐκκλησίας ἐν τῷ συγχρόνῳ κόσμῳ», ἀλλ᾽ ἐπί τοῦ κειμένου αὐτοῦ δὲν ἐπετεύχθη ὁμοφωνία, ἀφοῦ δὲν ὑπεγράφη ἐκ μέρους τῶν προέδρων τῶν ἀντιπροσωπειῶν τῶν Ἐκκλησιῶν Ρωσσίας καὶ Γεωργίας.

5. Ἡ Σύναξις τῶν Προκαθημένων τοῦ Ἰανουαρίου 2016

Ἐπὶ δύο ἐκ τῶν δέκα κειμένων τῆς ἡμερησίας διατάξεως τῆς Ἁγίας καὶ Μεγάλης Συνόδου τῆς Ὀρθοδόξου Ἐκκλησίας δὲν κατέστη δυνατὴ ἡ ἐπίτευξις ὁμοφωνίας εἰς τὰς Διορθοδόξους Προπαρασκευαστικὰς Ἐπιτροπάς. Πρόκειται διὰ τὰ κείμενα περὶ τοῦ «Αὐτοκεφάλου καὶ τοῦ τρόπου ἀνακηρύξεως αὐτοῦ» καὶ περὶ τῶν «Ιερῶν Διπτύχων». Ἡ Σύναξις τῶν Προκαθημένων τοῦ Ἰανουαρίου 2016 ἐν Chambésy ἀπεφάσισε τελικῶς νὰ μὴν ἐξετασθοῦν τὰ κείμενα αὐτὰ ἀπὸ τὴν Ἁγίαν καὶ Μεγάλην Σύνοδον καὶ νὰ παραπεμφθοῦν εἰς μίαν μελλοντικὴν Σύνοδον. Μὲ ἀπόφασιν τῆς Συνάξεως διεγράφη ἀπὸ τὴν ἡμερησίαν διάταξιν τῆς Ἁγίας καὶ Μεγάλης Συνόδου τὸ θέμα τοῦ Ἡμερολογίου, καθ᾿ ὅσον ὡρισμέναι Ὀρθόδοξοι Ἐκκλησίαι διεβεβαίωσαν ὅτι ἐπὶ τοῦ παρόντος δὲν ἐπιθυμοῦν καὶ δὲν εἶναι ἕτοιμοι διὰ μίαν ἀλλαγὴν τοῦ Ἡμερολογίου. Πέραν τούτων, ἡ Σύνοδος τῶν Προκαθημένων ἀνεμόρφωσεν οὐσιωδῶς τὸ κείμενον διὰ τὰ κωλύματα τοῦ γάμου, τὸ ὁποῖον ἔλαβε τὸν τίτλον «Τὸ μυστήριον τοῦ γάμου καὶ τὰ κωλύματα αυτοῦ».

Μὲ δεδομένον ὅτι τὰ δύο κείμενα περὶ τῶν «Σχέσεων τῆς Ὀρθοδόξου Ἐκκλησίας πρὸς τὴν Οἰκουμενικήν κίνησιν» καὶ «πρὸς τὸν λοιπὸν χριστιανικὸν κόσμον» εἶχον συνενωθῆ εἰς ἓν ἑνιαῖον κείμενον, τὰ θέματα τῆς ἡμερησίας διατάξεως τῆς Ἁγίας καὶ Μεγάλης Συνόδου, τὰ ὁποῖα ἐνεκρίθησαν ἀπὸ τὴν Σύναξιν τῶν Προκαθημένων τὸν Ἰανουάριον 2016, μὲ τὰ σχετικά κείμενα αὐτῶν, τὰ ὁποῖα εἶναι τά ἑξῆς:

1. Ἡ ἀποστολὴ τῆς Ὀρθοδόξου Έκκλησίας ἐν τῷ συγχρόνῳ κόσμῳ.
2. Ἡ Ὀρθόδοξος Διασπορά;
3. Τὸ Αὐτόνομον ἐν τῇ Ὀρθόδοξῳ Ἐκκλησίᾳ καὶ ὁ τρόπος ἀνακηρύξεως αὐτοῦ;
4. Τὸ μυστήριον τοῦ γάμου καὶ τὰ κωλύματα αὐτοῦ,
5. Ἡ σπουδαιότης τῆς νηστείας καὶ ἡ τήρησις αὐτῆς σήμερον;
6. Σχέσεις τῆς Ὀρθοδόξου Ἐκκλησίας πρὸς τὸν λοιπὸν χριστιανικὸν κόσμον;

Ἐν ὄψει τῆς δυσκόλου πολιτικῆς καταστάσεως εἰς τὴν Μέσην Ἀνατολὴν καὶ τῆς ἐντάσεως εἰς τὰς σχέσεις Τουρκίας καὶ Ρωσσίας, ἡ Σύναξις τῶν Προκαθημένων ἀπέκλεισεν ὡς τόπον συγκλήσεως τῆς Ἁγίας καὶ Μεγάλης Συνόδου τῆς Ὀρθοδοξίας τὴν Κωνσταντινούπολιν καὶ ἀπεφάσισεν ἡ Σύνοδος νὰ συνέλθῃ εἰς τὴν Ὀρθόδοξον Ἀκαδημίαν Κρήτης μεταξὺ 18^ης καί 27^ης Ἰουνίου 2016. Τὴν Κυριακήν τῆς Πεντηκοστῆς, 19^ην Ἰουνίου, θὰ τελεσθῇ πανηγυρικὸν συλλείτουργον εἰς τὸν Ἱερὸν Ναὸν τοῦ Ἁγίου Μηνᾶ Ἡρακλείου Κρήτης μὲ τὴν συμμετοχὴν ὅλων τῶν Ὀρθοδόξων Προκαθημένων. Ἡ λῆξις τῶν ἐργασιῶν της Συνόδου θά γίνῃ τὴν Κυριακὴν τῶν Ἁγίων Πάντων, 26^ην Ἰουνίου.

Ἡ Σύναξις τῶν Προκαθημένων ἐνέκρινεν ἐπίσης τὸν Κανονισμὸν Ὀργανώσεως καὶ Λειτουργίας τῆς Ἁγίας καὶ Μεγάλης Συνόδου τῆς Ὀρθοδόξου Ἐκκλησίας. Συμφώνως πρὸς αὐτὸν, αἱ ἀντιπροσωπεῖαι τῶν τοπικῶν Ὀρθοδόξων Ἐκκλησιῶν, αἱ ὁποῖαι ἀποτελοῦνται ἀπὸ εἴκοσι τέσσαρες ἐπισκόπους κάθε Ἐκκλησίας, δύνανται, ὅπως εἶχε ἀποφασισθῆ κατὰ τὴν Σύναξιν τῶν Προκαθημένων τοῦ Μαρτίου 2014, νὰ συνοδεύωνται καὶ ὑπὸ εἰδικῶν συμβούλων, κληρικῶν, μοναχῶν ἢ λαϊκῶν, ἀλλ᾿ ὁ ἀριθμὸς αὐτῶν δὲν δύναται κατὰ κανόνα νὰ ὑπερβαίνῃ τὰ ἓξ (6) μέλη. Καλοῦνται ἐπίσης καὶ τρία βοηθητικὰ στελέχη (stewards) ἐξ ἑκάστης Αὐτοκεφάλου Ὀρθοδόξου Ἐκκλησίας (Ἄρθρον 3). Αἰ ἐπίσημοι γλῶσσαι τῆς Συνόδου θὰ εἶναι τὰ ἑλληνικά, τὰ ρωσσικά, τὰ γαλλικά, καί τὰ ἀγγλικά, καθὼς καὶ τὰ ἀραβικά, ὡς γλῶσσα ἐργασίας (ἄρθρο 9). Συνεστήθη ἐπίσης μία Πανορθόδοξος Γραμματεία τῆς Συνόδου, ἡ ὁποία «συγκροτεῖται ἐξ ἑνὸς ἀρχιερέως ἐξ ἑκάστης ἀντιπροσωπείας, ὡς ἐπίσης καὶ ἀπὸ τὸν Γραμματέα ἐπὶ τῆς Προπαρασκευῆς τῆς Ἁγίας καὶ Μεγάλης Συνόδου, ὁ ὁποῖος ἐπιμελεῖται τοῦ ἔργου τῆς Πανορθοδόξου Γραμματείας» (Ἄρθρον 6). Αὐτοὶ οἱ 15 ἀρχιερεῖς «ἐπικουροῦνται εἰς τὸ ἔργον αὐτῶν καὶ ὑπὸ καταλλήλων συμβούλων, κληρικῶν, μοναχῶν ἢ λαϊκῶν, οἰ ὁποῖοι ἐπιλέγονται ἐκ τῶν συμβούλων τῶν ἀντιπροσωπειῶν τῶν κατὰ τόπους Ὀρθοδόξων Ἐκκλησιῶν. Ὁ ἀριθμὸς τῶν συμβούλων αὐτῶν δὲν δύναται νὰ ὑπερβαίνῃ τοὺς δύο ἐξ ἑκάστης ἀντιπροσωπείας (Ἄρθρον 6). Ἡ Πανορθόδοξος Γραμματεία, ἡ ὁποία θὰ λειτουργήσῃ ἀπὸ τὸν Μάρτιον τοῦ 2016, θὰ ἔχῃ τὴν εὐθύνην διαπιστώσεως τῶν δημοσιογράφων (Ἄρθρον 16). Οἱ δημοσιογράφοι αὐτοὶ, καθὼς καὶ οἱ προσκληθέντες παρατηρηταὶ ἀπὸ τὰς λοιπὰς χριστιανικὰς Ἐκκλησίας καὶ Ὁμολογίας θὰ δύνανται νὰ παρευρεθοῦν εἰς τὴν ἐνακτήριον καὶ τὴν καταληκτήριον συνεδρίαν τῆς Συνόδου, ἀλλ᾽ὅμως χωρὶς δικαίωμα λόγου καὶ ψήφου (Ἄρθρα 14 καί 16).

Μὲ αὐτὸν τὸν τρόπον ὁλοκληρώνεται ἡ μακροχρόνιος διαδικασία προετοιμασίας τῆς Συνόδου, ἡ ὁποία εἶχε διάρκειαν 50 ἐτῶν περίπου. Ἡ ἀξία τῆς μεθοδολογίας της, ἡ ἀρχὴ τοῦ consensus, δηλαδὴ τῆς λήψεως τῶν ἀποφάσεων καθ᾿ ὁμοφωνίαν, ἡ ὁποία ὑπῆρξε εἰς τὴν πορείαν ἡ κύρια δυσκολία, φαίνεται νὰ ἐξασφαλίζῃ ὅτι ἡ Ἁγία καὶ Μεγάλη Σύνοδος θὰ εἶναι ἐπιβεβαίωσις τῆς ἑνότητος τῆς Ὀρθοδόξου Ἐκκλησίας καὶ ὄχι εὐκαιρία διὰ σχίσματα ἢ διχασμούς. Οἱ Ὀρθόδοξοι πιστοί προσεύχονται ὁ Παράκλητος νὰ φωτίζῃ καὶ νὰ καθοδηγῇ τοὺς Πατέρας τῆς Συνόδου. Αὐτὸς εἶναι καὶ ὁ λόγος διὰ τὸν ὁποῖον οἱ Προκαθήμενοι, κατὰ τὴν Σύναξίν των ἐν Chambésy τὸν Ἰανουάριον τοῦ 2016, «ταπεινῶς ἐπικαλοῦνται τὴν χάριν καὶ εὐλογίαν τοῦ Τριαδικοῦ Θεοῦ καὶ ἐκζητοῦν τὰς θερμὰς προσευχὰς τοῦ πληρώματος τῆς Ἐκκλησίας, κληρικῶν καὶ λαϊκῶν, κατὰ τὴν περίοδον τὴν ὁδηγοῦσαν πρὸς τὴν Ἁγίαν καὶ Μεγάλην Σύνοδον καὶ κατὰ τὴν διάρκειαν τῶν ἐργασιῶν αὐτῆς» (Ἀνακοινωθὲν 27ης Ἰανουαρίου 2016).

Mετάφρασις ἐκ τοῦ γαλλικοῦ πρωτοτύπου: καθηγητής Κωνσταντῖνος Δεληκωσταντῆς