Σοφία ΚαρεκλάΣτον προβληματισμό αν η Αγία και Μεγάλη Σύνοδος αποτέλεσε επίτευγμα ενότητας ή άλλοθι για διαίρεση προσπάθησε να δώσει απαντήσεις η ημερίδα που διοργάνωσε την Πέμπτη το απόγευμα το Τμήμα Θεολογίας του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης.
Με τίτλο “Αγία και Μεγάλη Σύνοδος της Ορθοδόξου Εκκλησίας: Επίτευγμα ενότητας ή διαιρέσεως άλλοθι;”, η ημερίδα πραγματοποιήθηκε ως επιστέγασμα του Προγράμματος Διά Βίου Μάθησης που υλοποίησε το Τμήμα Θεολογίας για την Αγία και Μεγάλη Σύνοδο. Στην ημερίδα μίλησαν καθηγητές της Θεολογικής Σχολής ΑΠΘ ενώ είχαν την ευκαιρία να παρουσιάσουν εισηγήσεις και οι συμμετέχοντες στο Πρόγραμμα Διά Βίου.
Στον χαιρετισμό του, ο κοσμήτορας της Θεολογικής Σχολής ΑΠΘ κ. Μιλτιάδης Κωνσταντίνου τόνισε ότι “η Εκκλησία πρέπει να διδάσκει αυτό που ο Φίλιππος είπε στον Ναθαναήλ “έρχου και ίδε”. Διαφορετικά κινδυνεύει να απομονωθεί και να εκτραπεί από τον προορισμό και την αποστολή της. Ένα τέτοιο γεγονός συντελεί στη διαιώνιση της παθογένειας του σύγχρονου φονταμενταλισμού από την πλευρά της Εκκλησίας”.
Ο πρόεδρος του Τμ. Θεολογίας ΑΠΘ κ. Παναγιώτης Σκάλτσης υπογράμμισε τη σημασία που έδωσε ο Οικουμενικός Πατριάρχης κ. Βαρθολομαίος στο εγχείρημα του τμήματος να υλοποιήσει το Πρόγραμμα Διά Βίου για την Αγία και Μεγάλη Σύνοδο. Ακόμη, ανέγνωσε το μήνυμα του κ. Βαρθολομαίου που απέστειλε στο Τμήμα πριν την έναρξη του συγκεκριμένου προγράμματος όπου εξέφραζε την ευαρέσκειά του για αυτό.
Ο αναπληρωτής καθηγητής του Τμήματος Θεολογίας ΑΠΘ κ. Παναγιώτης Υφαντής, στην εισηγήσή με θέμα “Το εγχείρημα της Αγίας και Μεγάλης Συνόδου και το Τμήμα Θεολογίας του ΑΠΘ”, την οποία ετοίμασαν από κοινού με τον αναπληρωτή καθηγητή του τμήματος κ. Ηλία Ευαγγέλου, μίλησε για τη σχέση του τμήματος με την Αγία και Μεγάλη Σύνοδο και ανέπτυξε τις δράσεις που έχει πραγματοποιήσει το τμήμα σχετικά με αυτήν. Ακόμη, είπε ότι η ενότητα στην Εκκλησία είναι ζητούμενο και όχι δεδομένο ενώ αναφέρθηκε στην απουσία του λαϊκού στοιχείου, των γυναικών και της ακαδημαϊκής θεολογίας από τη Σύνοδο.
“Ο θεσμός της εκκλησιαστικής οικονομίας στο επίσημο κείμενο- απόφαση της Αγίας & Μεγάλης Συνόδου της Ορθόδοξου Εκκλησίας για το μυστήριο του γάμου και τα κωλύματα αυτού” ήταν το θέμα της εισήγησης της Δρ. Θεολογίας ΑΠΘ Ελεονώρας Γιατσίδου.
Η κ. Γιατσίδου εξήγησε ότι η οικονομία αποτελεί μέσο για τη σωτηρία των ανθρώπων και εφαρμόζεται για λόγους συγκατάβασης ή επιείκειας. Παρέχεται από τις Συνόδους ή τον επίσκοπο. Μοναδική προϋπόθεση για την εφαρμογή της είναι να μη θίγεται το δόγμα της Ορθόδοξης Εκκλησίας.
Ακόμη, η κ. Γιατσίδου υπογράμμισε ότι στην Αγία και Μεγάλη Σύνοδο δόθηκε δεσπόζουσα σημασία στον θεσμό του γάμου και της οικογένειας. “Για την Ορθόδοξη Εκκλησία, ο γάμος είναι ένα μυστήριο όπου ο ένας αντικρύζει στον άλλον το πρόσωπο του Θεού”, εξήγησε. Ωστόσο, όπως ανέφερε, “στη Σύνοδο δεν δόθηκαν απαντήσεις στο ζήτημα του δεύτερου γάμου των ιερέων καθώς και του γάμου των επισκόπων”.
Η γιατρός και θεολόγος κ. Στυλιανή Στυλιανίδου μίλησε για “την αποστολή της Ορθοδόξου Εκκλησίας στον σύγχρονο κόσμο και τα βιοηθικά ζητήματα”. Η κ. Στυλιανίδου επισήμανε την ανάγκη να ακουστεί η φωνή όλων γύρω από τα θέματα αυτά. “Το ζητούμενο είναι η χρυσή τομή που θα εξασφαλίσει την αξιοπρέπεια του ανθρώπου και την αλήθεια και η στάση μας θα πρέπει να είναι αληθεύουσα εν αγάπη”, ανέφερε συγκεκριμένα.
Για τη “γλώσσα και μετάφραση των Συνόδων και συνοδικών κειμένων. Δεδομένα και προβληματισμοί” μίλησε η καθηγήτρια του Τμ. Θεολογίας ΑΠΘ κ. Άννα Κόλτσιου- Νικήτα. Κάνοντας ιστορική αναδρομή στις Οικουμενικές Συνόδους, η κ. Κόλτσιου επισήμανε ότι “η ελληνική γλώσσα, εκτός από γλώσσα του Ευαγγελίου, έγινε η επίσημη γλώσσα των Συνόδων”.
“Το μήνυμα της Αγίας και Μεγάλης Συνόδου και η πρόσληψή του” ήταν το θέμα της εισήγησης της καθηγήτριας του Τμ. Θεολογίας ΑΠΘ κ. Δήμητρας Κούκουρα. Η κ. Κούκουρα εξήγησε ότι “η πρόσληψη είναι μέρος της επικοινωνιακής διαδικασίας”. Συνέκρινε, ακόμη, τα μηνύματα για την Αγία και Μεγάλη Συνοδο που απηύθυναν στον κόσμο η Εκκλησία της Ελλάδος και η Εκκλησία της Κύπρου. “Το μήνυμα της Εκκλησίας της Ελλάδος δίνει την εντύπωση ότι απευθύνεται σε συγκεκριμένες ομάδες, αυτούς που έχουν ακούσει για τη Σύνοδο από άλλους και σε αυτούς που εναντιώνονται και έχουν αποσχιστικές από την Εκκλησία τάσεις”, επισήμανε η ομιλήτρια.
“Η ενότητα της Εκκλησίας απειλείται από τα εσωτερικά προβλήματα και όχι από τις εξωτερικές επιδράσεις” υποστήριξε ο επίκουρος καθηγητής του Τμ. Θεολογίας ΑΠΘ κ. Νίκος Μαγγιώρος στην ομιλία του με θέμα “Διορθόδοξες σχέσεις και Αγία και Μεγάλη Σύνοδος”. Κάνοντας ιστορική αναδρομή στις σχέσεις μεταξύ των Ορθοδόξων Εκκλησιών, ο κ. Μαγγιώρος είπε χαρακτηριστικά ότι “οι σχέσεις των Ορθοδόξων Εκκλησιών ορίζονται και προσδιορίζονται από τα εθνικά τους σύνορα. Εμπλέκονται σε αυτές οι πολιτικές των εθνικών κρατών”, υπογράμμισε ο κ. Μαγγιώρος. Όσο για το αν η Σύνοδος του 2016 ήταν Αγία και Μεγάλη, ο κ. Μαγγιώρος υποστήριξε ότι “ήταν γιατί σκοπός της ήταν να ξεπεράσει τον τοπικισμό, τη διοικητική ετερότητα και να διαμορφώσει μια κοινή εκκλησιολογία. Αποτελεί ευθύνη των Ορθοδόξων να αποδείξουν ότι η Σύνοδος ήταν Αγία και Μεγάλη”.
“Διασπορά και Αυτοκεφαλία: Δύο πληγές στις σύγχρονες διορθόδοξες σχέσεις” ήταν το θέμα της ομιλίας του επίκουρου καθηγητή του Τμ. Ποιμαντικής και Κοινωνικής Θεολογίας ΑΠΘ π. Χρυσόστομου Νάσση. Ο π. Χρυσόστομος μίλησε για τις συζητήσεις σχετικά με το θέμα της διασποράς κατά τις προσυνοδικές διασκέψεις.
Η θεολόγος, νηπιαγωγός και παιδοψυχολόγος κ. Ελένη Κράπη μίλησε για τη “συμβολή της Γ΄Προσυνοδικής Πανορθόδοξης Διάσκεψης στην προετοιμασία της Αγίας και Μεγάλης Συνόδου”. Η κ. Κράπη υποστήριξε ότι ήταν αποφασιστικής σημασίας η συμβολή αυτής της Προσυνοδικής για τη διαμόρφωση των τελικών κειμένων της Αγίας και Μεγάλης Συνόδου.
Στο ερώτημα αν η “Αγία και Μεγάλη Σύνοδος της Ορθόδοξου Εκκλησίας είναι Σύνοδος με οικουμενικές συντεταγμένες και υπεύθυνο προσανατολισμό μέσα στο χώρο και το χρόνο” έδωσε απάντηση με την ομιλία του ο αναπληρωτής καθηγητής του Τμ. Θεολογίας ΑΠΘ κ. Στυλιανός Τσομπανίδης.
“Η Σύνοδος, παρ’ όλα τα προβλήματα, την αδιαφορία και τους αντιδρώντες, πορεύθηκε με οικουμενικό προσανατολισμό μέσα στον χώρο και τον χρόνο. Απέφυγε να κατατάξει την οικουμένη σε αιρετικές ή σχισματικές κοινότητες αλλά πρωτοστάτησε στην ενότητα. Ανοιξε τον ορίζοντά μας μέσα στην πολύμορφη οικουμένη, πάντα με προοπτική την αιωνιότητα”, υπογράμμισε ο κ. Τσομπανίδης.
Την “αποτύπωση της Αγίας και Μεγάλης Συνόδου στα έντυπα ΜΜΕ” παρουσίασε η θεολόγος κ. Στέλλα Λώτη. Μελετώντας εφημερίδες διαφορετικών πεποιθήσεων, η κ. Λώτη έκανε λόγο για τη στάση τους απέναντι στη Σύνοδο και το Οικουμενικό Πατριαρχείο.
Στην ομιλία της με τίτλο “Αγία και Μεγάλη Σύνοδος και Επικοινωνία: Μεγάλες προσδοκίες που… χάθηκαν στη μετάφραση”, η κ. Καρεκλά επισήμανε ότι “η σύγκληση της Αγίας και Μεγάλης Συνόδου αποτελεί από μόνη της επιτυχία. Με βάση, όμως, τους ισχνούς αριθμούς των ακολούθων των σελίδων της Συνόδου στα social media και αυτών που έχουν παρακολουθήσει το κανάλι της στο youtube, η επικοινωνιακή πολιτική που ακολούθησε, εκούσια ή ακούσια, η Αγία και Μεγάλη Σύνοδος θα μπορούσε να χαρακτηριστεί στην καλύτερη περίπτωση ως το ακριβώς αντίθετο”.
Συνοψίζοντας, η κ. Καρεκλά υποστήριξε ότι “το θέμα της επικοινωνίας και της επαφής με τους δημοσιογράφους χρήζει σημαντικής βελτίωσης, ειδικά αν η Ορθόδοξη Εκκλησία θέλει η Σύνοδος να γίνεται πιο συχνά”.
Η ημερίδα ολοκληρώθηκε με την ομιλία του επίκουρου καθηγητή του Τμ. Θεολογίας ΑΠΘ κ. Χρήστου Τσιρώνη με θέμα “ο ρόλος της ορθόδοξης θεολογίας στον σύγχρονο κόσμο μετά την Αγία και Μεγάλη Σύνοδο: η πρόκληση της πρόσληψης”. Ο κ. Τσιρώνης επισήμανε ότι “η ανοιχτή πρόκληση της Συνόδου είναι ο ρόλος της Εκκλησίας στον σύγχρονο κόσμο. Συχνά μοιάζει να έχουμε τη βεβαιότητα ότι γνωρίζουμε ποιος είναι ο σύγχρονος κόσμος. Αυτό, όμως, δεν ισχύει. Είναι μια διαδικασία με τρομερές ζυμώσεις, με συνεχείς μετασχηματισμούς που θα πρέπει πάντα να έχουμε την αγωνία να κατανοήσουμε”.
