Του Παναγιώτη Αντ. Ανδριόπουλου
Η όποια αρνητική εξέλιξη για την Εκκλησία της Ρωσίας στο ζήτημα της Ουκρανίας έχει ονοματεπώνυμο: Μητροπολίτης Βολοκολάμσκ Ιλαρίων.
Οι χειρισμοί του αδέξιοι, το ολιγότερον. Οι δηλώσεις του εμπρηστικές, τουλάχιστον.
Επέλεξε τον δρόμο των εξάλλων λόγων, αλλά όπως όλοι ξέρουμε – και το υπενθύμισε ο Μητροπολίτης Γαλλίας Εμμανουήλ – το Οικουμενικό Πατριαρχείο δεν απειλείται και δεν απειλεί.
«Φρονώ ότι για την πράξη του αυτή ο Πατριάρχης Βαρθολομαίος θα φέρνει προσωπική ευθύνη ενώπιον του κριτηρίου του Θεού και της ιστορίας», δήλωσε πρόσφατα ο Μητροπολίτης Βολοκολάμσκ. Μήπως θα πρέπει να αναλογιστεί κάτι ανάλογο για τον εαυτό του;
Σε συνέντευξή του είπε επί λέξει: «Δυστυχώς, το Πατριαρχείο Κωνσταντινουπόλεως δρά εντελώς διαφορετικά. Αποδεικνύεται ανίκανο να επιλύσει διαφορές, οι οποίες δημιουργούνται μεταξύ των Εκκλησιών (επί παραδείγματι, μεταξύ των Εκκλησιών Αντιοχείας και Ιεροσολύμων). Και αντί να βοηθήσει τις κατά τόπους Ορθόδοξες Εκκλησίες στην αντιμετώπιση των σχισμάτων που αναφύονται, αρχίζει το ίδιο να υποστηρίζει τις διαιρέσεις αυτές.»
Μα ο ίδιος ο Μητροπολίτης Βολοκολάμσκ γύρισε όλες τις Ορθόδοξες Εκκλησίες για να τις «ενημερώσει» σχετικά με το Ουκρανικό και το μόνο που πέτυχε ήταν την δρομολόγηση της Αυτοκεφαλίας στην τελική ευθεία.
Για το ποιος έχει την ευθύνη για την διένεξη Αντιοχείας και Ιεροσολύμων με αφορμή το Κατάρ, ο Σεβ. Ιλαρίων μάλλον πρέπει να κοιτάξει τον εαυτό του στον καθρέφτη. Τι έχει ωφεληθεί μέχρι τώρα η Αντιόχεια από την ακοινωνησία που επέβαλε στα Ιεροσόλυμα για την δικαιοδοσία στο Κατάρ; Τίποτα απολύτως! Αυτό πρέπει να προβληματίσει σοβαρά τον Πρόεδρο του ΤΕΕΣ.
Τώρα για το Ουκρανικό.
Να θυμίσουμε στον Σεβ. Βολοκολάμσκ κάτι που φαίνεται πως ξέχασε (;).
Τον Μάϊο του 2014 ξεκίνησε για την Ουκρανία προκειμένου να συμμετάσχει στους εορτασμούς των 75ων γενεθλίων του Μητροπολίτη Ντνετρόπετροφσκ Ειρηναίου. Οι Ουκρανικές Αρχές τον σταμάτησαν στο αεροδρόμιο της πόλης και του έδωσαν γραπτή εντολή ότι απαγορεύεται να εισέλθει στη χώρα. Μετά από αυτή την εξέλιξη ο Μητροπολίτης Ντνετρόπετροφσκ μετέβη στο αεροδρόμιο, όπου και έλαβε από τον Μητροπολίτη Ιλαρίωνα το παράσημο του Αγίου Πρίγκιπα Δανιήλ και τα συγχαρητήρια του Πατριάρχη Μόσχας.
Έχουμε 2018. Εκτίμησε, άραγε, σωστά ο Σεβ. Βολοκολάμσκ εκείνο το γεγονός; Πήρε το μήνυμα που θα έπρεπε, τόσο για την περίπτωσή του όσο και για την Ρωσική Εκκλησία που εκπροσωπούσε;
Τον Ιούλιο του 2015 ο Πατριάρχης Μόσχας Κύριλλος από την Αγία Πετρούπολη όπου συνεδρίαζε η Ιερά Σύνοδος, εξέφρασε την ελπίδα ότι στο άμεσο μέλλον θα είναι σε θέση να επισκεφθεί εκ νέου την Ουκρανία, την οποία επισκέφθηκε μόνο μία φορά, το 2010, δηλ. λίγο μετά την εκλογή του. Ο Προκαθήμενος της Ρωσικής Εκκλησίας συνεχάρη τον Μητροπολίτη Κιέβου και πάσης Ουκρανίας Ονούφριο για τα ονομαστήρια του, εκφράζοντας την λύπη του που δεν παρέστη προσωπικά στο Κίεβο και, παράλληλα, την ελπίδα ότι «σύντομα θα προσευχηθούμε και πάλι μαζί στην Πετσέρσκαγια Λαύρα».
Ο Πατριάρχης Μόσχας δεν ξαναπήγε στο Κίεβο, γιατί ο Μητροπολίτης Βολοκολάμσκ δεν μπορούσε πλέον να οργανώσει μια τέτοια επίσκεψη. Είναι χαρακτηριστικό ότι ο Πατριάρχης Μόσχας δεν κατόρθωσε να επισκεφθεί επισήμως τον Ουκρανίας Ονούφριο στην έδρα του, από τότε που εξελέγη (2014). Το γεγονός αυτό δεν προβλημάτισε τον Μητροπολίτη Ιλαρίωνα για το ποια είναι η πραγματική κατάσταση στην Ουκρανία για την Εκκλησία της Ρωσίας;
Με αφορμή την επίσκεψη του Μόσχας Κυρίλλου στο Φανάρι στις 31-8-2018, έγραψε, μεταξύ άλλων, ο Ανδρέας Λουδάρος σε πρόσφατο άρθρο του: «Πρώην συνεργάτης του Πατριάρχη Κύριλλου σε δημόσια ανάρτηση του στο facebook αναφέρει πως κατά τη διάρκεια της πτήσης από την Κωνσταντινούπολη στη Μόσχα, ο Πατριάρχης Κύριλλος είχε έντονο διάλογο με τον μητροπολίτη Ιλαρίωνα. Μάλιστα σύμφωνα με την ίδια πηγή ο Πατριάρχης ακούστηκε να λέει πως «επισκεφθήκατε όλον τον κόσμο και μας δώσατε διαβεβαιώσεις για την στήριξη τους, όμως ο Πατριάρχης Βαρθολομαίος έχει άλλη άποψη».
Από τα παραπάνω – άκρως ενδεικτικά – καθίσταται σαφές πως το για το Ουκρανικό ζήτημα είναι μεγάλη η ευθύνη του Βολοκολάμσκ Ιλαρίωνα.
Δεν ξέρουμε τώρα τι θα του στοιχίσει αυτό. Ένα είναι σίγουρο: ΔΕΝ θα είναι ο επόμενος Πατριάρχης Μόσχας, αν και όπως το οραματιζόταν.