Politika: How will the grand jubilee of the Serbian Orthodox Church [800th Anniversary of its autocephaly, TN] be celebrated? Do we already know which Orthodox patriarchs will be present at the main celebration at the beginning of October?
Patriach Irinej:
The importance and character of the jubilee condition the form of its celebration. In the first place, the eight centuries since the granting of autocephaly to the Serbian Church will be celebrated in a Christian way and in prayer.
When Saint Sava received the title of archbishop of all Serbia and the Littoral, he began his archipastoral ministry in the house of the Savior, in the monastery of Ziča. At the beginning of October, the Serbian hierarchs, that is, our holy episcopal assembly, will gather around the altar of God in this holy place which is our first ecclesial seat, so that this great anniversary may be celebrated both by the earthly Serbia and the heavenly Serbia, led by Saint Sava and all the saints of our people. Then we will celebrate the Divine Liturgy in the Patriarchate of Peć, our ancient and historic seat.
The celebrations have actually already begun. Last month, our Faculty of Theology have organized an international scientific symposium dedicated to independence and to the eight-hundred-year-old contribution of the Serbian Orthodox Church to Serbian history, theology, and culture.
Many exhibitions, concerts, and solemn events are planned in the capital, in the dioceses of the Serbian Orthodox Church, in the country and in the diaspora.
I take this opportunity to send greetings to all the Serbian people, on the occasion of this wonderful and great jubilee, which every Serbian should experience as a festivity.
P:
One of the most serious challenges facing our State and the Serbian Orthodox Church, is the issue of Kosovo and Metohija. At the beginning of November, the Serbian Orthodox Church holy assembly of bishops reiterated its position: no matter the cost, one cannot challenge the full sovereignty and integrity of Serbia in Kosovo and Metohija. Since then, problems have arisen with the introduction of a 100% tax on Serbian products [sold in Kosovo, NT], and on the removal of the border between Albania, Kosovo, and Metohija. What do you think about these recent signs of pressure on our people and our State, as they multiply?
PI:
The increase of these external signs of pressure should lead to a stronger unity of the people and the State, in defending sovereign rights and State integrity. This unity should not be destroyed by internal conflicts. Social issues and discontent, that exist in certain strata of our society, should not tear the national soul apart, especially taking into account the simultaneous creation of an Albanian army, and the impediments created to prevent supply from reaching Serbian institutions, hospitals, schools and the like in Kosovo and Metohija.
I followed with great concern the recent demonstrations in the streets of Banja Luka. Those who do not wish the Serbian Republic of Bosnia and the Serbian people well, were happy with these demonstrations. I don’t see how inciting such protests in Belgrade and throughout Serbia can be useful for the people. Whether you accept to see it or not, all these happenings are connected. The State and the State bodies, especially those who should be a model for all through their high level of education and knowledge, have an obligation to commit themselves in the creation of a democratic atmosphere, in peace and cooperation, in order to solve problems at all levels of our society.
Just as the Serbian Republic of Bosnia was established with guarantees from the world powers, I pray to God and hope that the time will come, when the leaders of these States will accept the fact that the Serbian people will never give up on Kosovo and on Metohija, their own country. And that along with Russia, our ally and protector, the leaders of our State and the representatives of the Albanians will agree on a solution that will allow both peoples to continue living in peace.
P:
What reports do you get from Kosovo and Metohija, from our clergy and our monks, from the Raška-Prizren diocese? What does their daily life look like? And what about their struggle to preserve our holy places?
PI:
Whenever I can, I stay in Kosovo and Metohija, as the seat of the Orthodox Church is in the Patriarchate of Peć, and this monastery is stavropegic, that is, under the direct jurisdiction of the patriarch. Wjen I’m there, I hear and see what is happening to our people, north and south of the Ibar River. The majority of our people in other parts of Serbia, or anywhere in the world where they live freely, have a hard time understanding that the people and clergy in Kosovo constantly experience worry for the next day, for the safety of their children, of their houses and holy places…
The people who live there have unfortunately become accustomed to all this, since this has been the situation in Kosovo and Metohija since slavery, at the time of the Ottoman domination. The Ottomans used to hire hill tribes to murder enslaved Christians. Tyranny went on during the two world wars. Problems were concealed during the half-century rule of the Yugoslav communists, as we can see in the major book written by Patriarch Paul of blessed memory. It’s entitled “Reports from crucified Kosovo and Metochia”, and it chronicles the continuous violence and persecution of Serbians in the time of Tito’s Yugoslavia.
But the responsibility is ours, we the Serbian. We strayed from God, from the Church, from serbness. We strayed from ourselves. This was the case for all of us, and it still is today. Everything was more important to us than serbness and Orthodoxy. But God always gives us the opportunity and calls us in different ways to repent and correct our behavior, and to be unique in defending our people and our holy places in Kosovo and Metohija. The most important thing is that we are not faint-hearted, that we do not give up in advance. The Lord God is ultimately the master of History. Let us be faithful to God and to the Church, to Saint Sava, to the holy Tsar Lazar. And God will not forget us, neither us, nor our Kosovo, nor our Metohija!
P:
The recent granting of the tomos of autocephaly, signed by Ecumenical Patriarch Bartholomew, to the newly-formed Orthodox Church in Ukraine is a great ordeal for the Orthodox world. The Serbian Orthodox Church has repeatedly stated that decisions made [by Constantinople] about “the Ukrainian question” constitute a violation of the canonical order. How real is the danger that the question of non-canonical and unrecognized ecclesial structures, primarily in Macedonia and perhaps also in Montenegro, could be resolved in the same way? And what is the position of the Serbian Orthodox Church with regard to these structures in the two neighboring States?
PI:
You are right when you say our Church reacted in good time, and mentioned the violation of the holy canons. I feel obliged to repeat here that we are neither against the Greeks nor against the Russians, neither for the Greeks nor for the Russians. The Serbian Church speaks exclusively for the respect of the holy canons and of the century-old order established by them.
Which simply means we are for both sides. It is obvious we are for the Russians and the Russian Orthodox Church, our brothers and sisters by blood, who have been helping us for centuries under difficult circumstances. And likewise, we are for our Mother Church, the Patriarchate of Constantinople, which gave us independence eight centuries ago. Since then, like the other autocephalous Churches, including that of Constantinople, we are equal in rights. The patriarch of our Mother Church is the first among equals. The Serbian Church, and I think the other Orthodox Churches as well, will not accept some sort of Orthodox pope. If they did, they would cease to be Orthodox. The Serbian Church does not nor will accept the legalization of the schism in Ukraine as a legal situation. And we will not accept it on our canonical territory, especially if such ambitions manifest themselves here.
What Constantinople did in Kyiv, the mother of Russian cities, is a null act. Ukraine has its canonical Church with a legal primate, Metropolitan Onufriy. We know and will know no other. The Phanar knows that the autonomous Church of the Archdiocese of Ohrid is under the auspices of the Serbian Orthodox Church and is led by Archbishop Jovan. From the point of view of the canons, of the possibility of salvation for the faithful, of the fulfillment of the holy mysteries, there is no problem for anyone. Whether you consider yourself Serbian, Macedonian, North Macedonian, Bulgarian, Roma, Greek, it is the same thing. All can approach the chalice of salvation.
So I don’t see any excuse for the intrusion on the canonical territory of the Serbian Church. It would be a sort of pseudo-spiritual version of the “Merciful Angel” NATO operation [Noble Anvil/Merciful Angel was the operative name given by NATO to its bombing of Serbia – TN]. In Montenegro everything is clear. This is another State, which is not a problem for us. But all the Orthodox faithful in this country belong to the Serbian Orthodox Church, and with the exception of some Russians who develop business in Montenegro and thus promote the State, almost all of them are Serbian. Who would have anything to ask there?
P:
What about the relations with other Christian Churches, especially the Roman Catholic Church and the Vatican? To what extent can ecclesiastical diplomacy help raise awareness among European States of the importance of Kosovo and Metohija for our Church and for our people?
PI:
Relations with the Roman Catholic Church take place at different levels. At the level of parishes, towns and villages, I am particularly thinking of the region of Bačka and Banat, where our Roman Catholic brothers and sisters are more numerous. We are careful they don’t miss anything, in ecclesiastical and social life, they feel no discomfort whatsoever, so that they can perceive Serbia as their own country. That’s the position of our bishops in these dioceses, of our priests, and that’s the position of our State. We are striving to correct whatever we didn’t succeed in doing and whatever made our Roman Catholics fellow citizens not feel comfortable.
Personally, I would be very happy if the Roman Catholic leadership adopted the same attitude in Croatia, in Bosnia and Herzegovina. There are encouraging signs in Croatia, where there are new currents, and the situation is improving. Our people are sometimes discouraged, when they experience pro-Ustasha agitations, falsification of History, for instance regarding the suffering in Jasenovac and other places, and similar events on the premises of the Roman Catholic Church in Zagreb and elsewhere.
But our Church in the Republic of Croatia, with its young bishops and priests, prays and works for the good of all, and for everything to improve for all. I pray to God that their prayers and work, as well as the prayers of our Roman Catholic brothers and sisters, may bring good to all in this State. The relations between the Serbian Orthodox Church and the Vatican and the Holy See have been strengthened through the dialogue that is taking place on many levels; through meetings, discussions; through sharing of opinion between synodal bodies, State secretaries, and Vatican officials; through the participation of representatives of the Serbian Church in the joint commission for dialogue between both Churches; in academics, through the cooperation between the Faculty of Theology and the Lateran University; through scholarly research and cooperation between the patriarchal library and the Vatican archives. In general, there are things we agree on, but others we don’t. Personally, I think highly of Pope Francis’s decision to reject Uniatism, and particularly of his approach concerning the issue of Cardinal Stepinac’s role. And I am personally very grateful to him for that. We must also appreciate the position of the Vatican, which has not recognized the pseudo-state of Kosovo.
P:
How do you see the place and role of the Serbian Orthodox Church in today’s Serbian society? In which areas did it make a significant contribution to society, and in what other areas could it strengthen its role?
PI:
This is such an important and complex question, the answer could be extended to all our discussion today. I will try to answer with a few brief examples. So, from the point of view of the Serbian Patriarch, what should be the role of the Church in society? It is with this idea in mind that I began our discussion today, when I said that “Politika”, with its baptized contributors, is part of Saint Sava’s spiritual and cultural heritage, which means, part of the Church.
Another example: some time ago, a sincere Roman Catholic journalist from Zagreb, and I would say an honest man, asked me, “why do institutions and companies celebrate the ‘slava’ [a family or an institution feast day celebration – TN], is this not an abuse?”. I answered that the human being is one person. You are not a Christian merely at church and at home, but you are a person who lives and acts always and everywhere as a Christian.
And the Serbians, even when they did not learn catechism, celebrated their ‘slava’, and thus implanted the essence of faith in their hearts, namely, that Christ is always among us and with us. That’s why they celebrate their patron saint, at home, at work, in the army and at school. Thus Christ is always with us, the Orthodox Serbians. That’s why we survived, because Christ is with us and we are with Him.
We are used to what is being said in the media: the Serbian Orthodox Church and its followers, and we think the Church means bishops, monks and priests, while the faithful are something else. This is wrong, all of us, we are the Orthodox Church. Bishops, priests, and the people, we are all the Church. And when we mention, as today, that personal interests or those of minority groups should not be placed before the interests of the State or of Kosovo and Metohija, we are talking to our faithful flock. Likewise, when we ask officials to prevent the people from being poisoned by rubbish and pornography in the media, we tell the faithful of our Church, because we think they should be concerned about it as responsible people, Christians, and parents. And other similar things…
It means that together, we are the Church of Christ, we who today pray, work, love, educate, save, together with our ancestors, since Saint Sava the Nemanjić, and even before him. And we are always part of the Church, not only in the worship building, but also at work, in the street, at school, even in cafés. We must always act as Christians, as Saint Sava’s faithful children.
And in his name, I wish everyone a happy holiday, praying that in this jubilee year, we may all be instructed by the work of the first Serbian archbishop.
Share the post "Patriarch Irinej of Serbia: The Serbian Church will not accept the legalization of the schism in Ukraine"
Πατριάρχης Σερβίας Ειρηναίος: η Σερβική Εκκλησία δεν θα δεχθεί τη νομιμοποίηση του σχίσματος στην Ουκρανία
Στη συνέντευξή του προς την καθημερινή Σερβική εφημερίδα «Politika»
ο Πατριάρχης Σερβίας Ειρηναίος αναφέρθηκε ειδικότερα στην αντίδραση της
Ορθοδόξου Εκκλησίας της Σερβίας στην εκχώρηση «Τόμου» αυτοκεφαλίας στη
νεοσύστατη εκκλησιαστική δομή στην Ουκρανία, το διαχριστιανικό διάλογο
καθώς και στις κυριότερες προκλήσεις, τις οποίες αντιμετωπίζει σήμερα η
Σερβία.
– Πῶς
θα εορτάζεται μια μεγάλη επέτειος της Ορθοδόξου Εκκλησίας της Σερβίας;
Είναι γνωστό ήδη ποιοι από Ορθοδόξους Πατριάρχες θα παραστούν στις
κεντρικές εκδηλώσεις στις αρχές Οκτωβρίου;
– Η σημασία και ο χαρακτήρας της επετείου καθορίζουν και τον τρόπο του εορτασμού. Κατ’ αρχάς θέλω να τονίσω ότι η 800η επέτειος του αυτοκεφάλου της Σερβικής Εκκλησίας θα εορτάζεται χριστιανικώς και προσευχητικώς.
Αφού
έλαβε τον τίτλο του Αρχιεπισκόπου πασών των Σερβικών και Παραθαλασσίων
γαιών, ο Άγιος Σάββας άρχισε την αρχιερατική του ποιμαντοριά στην Ιερά
Μονή Αναλήψεως του Κυρίου Ζίτσας. Σε αυτό το ιστορικά πρώτο μας
εκκλησιαστικό κέντρο θα συγκεντρωθούν οι Σέρβοι ιεράρχες στις αρχές
Οκτωβρίου πέριξ του Αγίου Θυσιαστηρίου, προκειμένου αυτή την μεγάλη
επέτειο να εορτάσει τόσο η ουράνια, όσο και η επίγεια Σερβία με
επικεφαλής τον Άγιο Σάββα και όλους τους Αγίους του γένους μας. Οι ιερές
ακολουθίες στη συνέχεια θα τελούνται και στο Πατριαρχείο Πεκίου, την
αρχαία και ιστορική μας έδρα.
Ο
εορτασμός έχει ήδη αρχίσει στη Θεολογική μας Σχολή, η οποία τον
περασμένο μήνα διοργάνωσε το διεθνές επιστημονικό φόρουμ με θέμα την
αυτοτέλεια και την προσφορά οχτώ αιώνων της Ορθοδόξου Εκκλησίας της
Σερβίας στην ιστορία, τη θεολογία και τον πολιτισμό του Σερβικού λαού.
Προγραμματίζονται εκθέσεις, συναυλίες, και πανηγυρικές εκδηλώσεις τόσο
εδώ, στην πρωτεύουσα, όσο και στις εκκλησιαστικές επαρχίες της Ορθοδόξου
Εκκλησίας της Σερβίας στη χώρα μας και στη Διασπορά. Δραττόμενος της
ευκαιρίας, εύχομαι σε όλους τους Σέρβους γι’αυτή τη μεγάλη επέτειο, η
οποία για κάθε Σέρβο και Σερβίδα θα πρέπει να είναι εορτή.
–
Από τα σοβαρότερα ζητήματα τα οποία αντιμετωπίζει η χώρα μας και η
Ορθόδοξη Εκκλησίας της Σερβίας παραμένει εκείνο του Κοσσόβου και
Μετοχίων. Η Ιερά Σύνοδος Ιεραρχίας της Ορθοδόξου Εκκλησίας της Σερβίας
στις αρχές Νοεμβρίου εξέθεσε κατ΄επανάληψιν τη θέση της ότι δεν
δικαιούμαστε να αμφισβητούμε την ακεραιότητα της Σερβίας και την
κυριαρχία της επί Κοσσόβου και Μετοχίων. Πρόσφατα ανέκυψαν προβλήματα με
την επιβολή φόρων 100% επί των Σερβικών προϊόντων, την ανακήρυξη
καταργήσεως των συνόρων μεταξύ της Αλβανίας και του Κοσσόβου. Πῶς
βλέπετε την αύξηση πιέσεως στο λαό και στο κράτος μας;
–
Η αύξηση της εξωτερικής πιέσεως οφείλει να ωθεί σε στενότερη συνοχή του
λαού και του κράτους στην υπόθεση της υπερασπίσεως των κυριαρχικών
δικαιωμάτων και της ακεραιότητάς του. Οι εσωτερικές διαφωνίες δεν πρέπει
να εμποδίσουν αυτή την ενότητα. Τα κοινωνικά προβλήματα και η
δυσαρέσκεια, που υπάρχουν σε ορισμένα στρώματα της κοινωνίας, δεν πρέπει
να διχάζουν το λαό ιδίως με το φόντο τη συγκρότηση για πολλοστή φορά
ενός Αλβανικού στρατού, καθώς και δεν πρέπει να εμποδίζουν τον εφοδιασμό
των Σερβικών ιδρυμάτων, των νοσοκομείων και λοιπών ιδρυμάτων του
Κοσσόβου και των Μετοχίων.
Με μεγάλο
προβληματισμό παρακολουθούσα τις πρόσφατες διαδηλώσεις στους δρόμους της
Μπάνιας Λούκας. Όσοι δεν επιθυμούν το καλό της Σερβικής Δημοκρατίας και
του Σερβικού λαού, έμειναν ευχαριστημένοι. Δε νομίζω ότι θα αποβεί για
το καλό του λαού η προτροπή σε εμπλοκή σε αυτές τις διαμαρτυρίες στο
Βελιγράδι και σε ολόκληρη την επικράτεια της Σερβίας. Είναι
αλληλοσύνδετες αυτές οι διαδικασίες, παρόλο που κάποιος δεν τα βλέπει ή
εθελοτυφλεί. Η Πολιτεία και τα όργανά της οφείλουν να φροντίζουν ακόμη
περισσότερα τη δημιουργία της ατμόσφαιρας της δημοκρατίας, της ειρήνης
και της συνεργασίας μέσα στην κοινωνία, τη διευθέτηση προβλημάτων όλων
των κοινωνικών στρωμάτων και ιδίως εκείνων, οι οποίοι εξαιτίας του
υψηλού τους μορφωτικού επιπέδου οφείλουν να αποτελούν παράδειγμα για
όλους.
Ελπίζω ταπεινά ότι όπως
κατόπιν συμφωνιών μεταξύ των μεγάλων δυνάμεων συγκροτήθηκε η Σερβική
Δημοκρατία, θα έλθει η ώρα και οι ηγέτες αυτών των χωρών να δεχθούν το
γεγονός ότι ο Σερβικός λαός ουδέποτε θα αποποιηθεί του Κοσόβου και των
Μετοχίων, της γη της επαγγελίας του και μαζί με τη Ρωσία, το σύμμαχο και
την προστάτιδά μας, με την κρατική μας ηγεσία και τους εκπροσώπους των
Αλβανών να συμφωνήσουν μια απόφαση, με βάση την οποία και οι δύο λαοί θα
συνεχίζουν να συνυπάρχουν ειρηνικά.
–
Ποιες ειδήσεις Σᾶς καταφθάνουν από το Κόσσοβο και τα Μετόχια, από τον
ευαγή κλήρο της επαρχίας Ράσκας-Πριζρένης; Πῶς είναι ο καθημερινός βίος
και ο αγώνας τους για την διαφύλαξη των ιερών και των οσίων μας;
–
Όταν έχω ευκαιρία πάντοτε μεταβαίνω στο Κόσσοβο και τα Μετόχια, διότι ο
Θρόνος των Πατριαρχών της Ορθοδόξου Εκκλησίας της Σερβίας ευρίσκεται
στο Πατριαρχείο Πεκίου και αυτή η Μονή έχει καθεστώς σταυροπηγιακό,
υπαγόμενη άμεσα στον Πατριάρχη. Ακούω και βλέπω όλα αυτά τα οποία
συμβαίνουν με τους ανθρώπους μας βορειότερα και νοτιότερα του ποταμού
Ιμπάρ. Η μεγαλύτερη μερίδα του λαού μας σε υπόλοιπες περιοχές της
Σερβίας όσο και σε όλο τον κόσμο, όπου ζουν ελεύθερα οι άνθρωποι, δεν
μπορεί να καταλάβει ότι ο λαός και ο κλήρος στο Κόσσοβο έχουν διαρκώς
ανησυχία, φοβούμενοι για την αυριανή ημέρα, για την ασφάλεια των
παιδιών, των σπιτιών και των ιερών και των οσίων…Ο λαός μας, ο οποίος
κατοικεί στην ἐν λόγῳ περιοχή, δυστυχώς, έχει συνηθίσει σε αυτά, διότι
στο Κόσσοβο και τα Μετόχια έτσι έχουν τα πράγματα από την εποχή της
Οθωμανικής αυτοκρατορίας, η οποία προσέλαβε ορεινές φυλές, προκειμένου
αυτές να βασανίζουν τους υπόδουλους χριστιανούς. Οι καταστολές
συνεχίσθηκαν και στις περιόδους των δύο παγκοσμίων πολέμων. Την περίοδο
της πεντηκονταετούς κυβερνήσεως των Γιουγκοσλάβων κομμουνιστών
αποκρύπτονταν αυτά τα προβλήματα. Και τούτο μαρτυρείται από το
εμπεριστατωμένο πόνημα του μακαριστού Πατριάρχη Σερβίας Παύλου
«Απολογισμός από το εσταυρωμένο Κοσσυφοπέδιο», το οποίο αποτελεί χρονικό
ακατάπαυστης βίας και διώξεων σε βάρος των Σέρβων την εποχή της
Γιουγκοσλαβίας του Τίτο.
Ἐν τούτοις,
ευθύνη έχουμε και εμείς, οι Σέρβοι. Απομακρυνόμασταν από το Θεό, την
Εκκλησίας από το κάθε τι το Σερβικό. Απομακρυνόμασταν από τον εαυτό μας.
Όλα τα άλλα τα βλέπαμε πιο σημαντικό από το Σερβικό λαό και την
Ορθοδοξία, ενώ υπάρχουν ορισμένοι, οι οποίοι συνεχίζουν να σκέπτονται
έτσι και σήμερα. Ο Θεός πάντοτε μας αφήνει περιθώρια για μετάνοια και
διόρθωση, καλώντας να ερχόμαστε κοντά του με διάφορους τρόπους και
προτρέποντας να συσπειρωθούμε, προκειμένου να υπερασπισθούμε το λαό και
τα ιερά μας στο Κοσσυφοπέδιο. Το σημαντικότερο είναι να μην
ολιγοψυχούμε και να μην παραδοθούμε εκ των προτέρων. Τελικά, ο Θεός
είναι και ο Κύριος της ιστορίας. Εάν μείνουμε πιστοί στον Κύριο και την
Εκκλησία, τον Άγιο Σάββα και τον Πρίγκιπα Λάζαρο, ο Θεός δεν θα μᾶς
λησμονήσει, ούτε το Κόσσοβο, αλλά ούτε και τα Μετόχιά μας!
–
Μεγάλο πειρασμό για την Ορθοδοξία αποτελεί η πρόσφατη εκχώρηση Τόμου
αυτοκεφαλίας στη νεοσύστατη «Ορθόδοξη Εκκλησία» στην Ουκρανία, του
υπογραφέντος από τον Οικουμενικό Πατριάρχη Βαρθολομαίο. Η Ορθόδοξη
Εκκλησία της Σερβίας υπέδειξε κατ΄επανάληψιν ότι και οι μέχρι τότε
λαμβανόμενες από την Κωνσταντινούπολη αποφάσεις σχετικά με το
«Ουκρανικό» αποτελούσαν παραβιάσεις της κανονικής τάξεως. Υπάρχει
πραγματική απειλή ότι κατ’ αυτόν τον τρόπο θα «διευθετείται» και το
ζήτημα των αντικανονικών και μη αναγνωρισμένων εκκλησιαστικών δομών,
κυρίως στη Μακεδονία, και ίσως στο Μαυροβούνιο; Ποια είναι η στάση της
Ορθοδόξου Εκκλησίας της Σερβίας έναντι αυτών των δομών στις δύο όμορες
χώρες;
– Η καθ΄ἡμᾶς Εκκλησία
αντιδρούσε εγκαίρως, υποδεικνύοντας τις παραβιάσεις των ιερών κανόνων.
Κρίνω απαραίτητο να επαναλάβω ότι δεν τασσόμαστε ούτε κατά των Ελλήνων,
αλλά ούτε κατά των Ρώσων, ούτε υπέρ των Ελλήνων, ούτε υπέρ των Ρώσων. Η
Σερβική Εκκλησία τάσσεται αποκλειστικά υπέρ του σεβασμού των ιερών
κανόνων και της καθιερωμένης ανά τούς αιώνες τάξεως, η οποία διέπεται
από τους ἐν λόγῳ κανόνες. Τούτο σημαίνει ότι τασσόμαστε υπέρ των μεν και
των δε.
Βεβαίως και είμαστε υπέρ των
Ρώσων και της Ρωσικής Ορθοδόξου Εκκλησίας, των ομαιμόνων αδελφών, οι
οποίοι στο διάβα των αιώνων μάς βοηθούν στις περίπλοκες περιστάσεις.
Αλλά βεβαίως είμαστε και υπέρ του Πατριαρχείου Κωνσταντινουπόλεως, της
Μητρός Εκκλησίας μας, η οποία πριν από οχτώ αιώνες μᾶς χορήγησε
αυτοτέλεια και έκτοτε είμαστε ίσοι μεταξύ άλλων, είμαστε όπως και οι
λοιπές αυτοκέφαλες Εκκλησίες. Ο Πατριάρχης της Μητρός Εκκλησίας μας
είναι πρώτος μεταξύ ίσων. Είμαι βέβαιος ότι ούτε η Σερβική Εκκλησία,
αλλά ούτε οι λοιπές Ορθόδοξες Εκκλησίες θα δεχθούν την ανάδειξη ενός
«Ορθοδόξου Πάπα». Εάν τον δέχονταν, θα έπαυαν να είναι Ορθόδοξοι.
Η
Σερβική Εκκλησία δεν δέχεται και δεν πρόκειται να δεχθεί τη
νομιμοποίηση του σχίσματος στην Ουκρανία ως νόμιμης καταστάσεως, ιδίως
δεν θα αποδεχθεί τις παρόμοιες αξιώσεις, εάν αυτές θα εκδηλωθούν στο
κανονικό της έδαφος. Εκείνο το οποίο διέπραξε η Κωνσταντινούπολη στο
Κίεβο, τη μήτρα των Ρωσικών πόλεων, από την σκοπιά της Σερβικής
Εκκλησίας είναι ανυπόστατα. Η Ουκρανία έχει τη οικεία αυτής Εκκλησία με
νόμιμο Προκαθήμενο τον Μητροπολίτη Ονούφριο. Τους άλλους δεν τους
γνωρίζουμε, αλλά ούτε θέλουμε να γνωρίσουμε.
Το
Φανάρι είναι ενήμερο ότι στην Ορθόδοξη Εκκλησία της Σερβίας υπάγεται η
αυτόνομη Αρχιεπισκοπή Αχρίδος με Προκαθήμενο τον Αρχιεπίσκοπο Ιωάννη και
βάσει των κανόνων, βάσει της δυνατότητας σωτηρίας των πιστών, βάσει της
τελέσεως των Αγίων Μυστηρίων, τούτο δεν δημιουργεί θέμα για κανένα. Ο,
τι να θεωρείται ο άνθρωπος, Σέρβος, Μακεδόνας, Βόρειος Μακεδόνας,
Βούλγαρος, Τσιγγάνος, Έλληνας, όλοι μπορούν να προσέλθουν στο Ποτήρι της
σωτηρίας. Γι΄αυτό δεν βλέπω καμία δυνατότητα να δικαιολογήσω την
παρέμβαση στο κανονικό έδαφος της Σερβικής Εκκλησίας, η οποία θα ήταν
ψευδοπνευματική εκδοχή του «Ελεήμονα Αγγέλου» του ΝΑΤΟ (σσ. – Ονομασία της επιχειρήσεως του ΝΑΤΟ κατά της Γιουγκοσλαβίας το 1999).
Επίσης
ξεκάθαρα είναι τα πράγματα στο Μαυροβούνιο. Δεν μᾶς αποτελεί πρόβλημα
ότι πρόκειται για ένα ξεχωριστό κράτος. Και όμως οι πιστοί αυτής της
χώρας ανήκουν στην Ορθόδοξη Εκκλησία της Σερβίας και σχεδόν όλοι είναι
Σέρβοι, εκτός ενός αριθμού Ρώσων, οι οποίοι προωθούν στο Μαυροβούνιο τις
επιχειρήσεις τους και έτσι ενδυναμώνουν το κράτος. Τι να αναζητήσει
κανείς εκεί;
– Ποιες είναι οι
σχέσεις με άλλες χριστιανικές Εκκλησίες και κυρίως με τη Ρωμαιοκαθολική
Εκκλησία και το Βατικανό; Μπορεί η εκκλησιαστική διπλωματία να συμβάλει
στη διάδοση μεταξύ των Ευρωπαϊκών χωρών της αντιλήψεως περί σημασίας
του Κοσσόβου και Μετοχίων για την Εκκλησία μας και το λαό μας;
–
Οι σχέσεις με τη Ρωμαιοκαθολική Εκκλησία διατηρούνται σε διάφορα
επίπεδα. Στο επίπεδο ενοριών, πόλεων και κωμοπόλεων, εννοώ τις Σερβικές
περιοχές Μπάτσκα και Μπανάτ, όπου κυρίως διαμένουν αδελφοί
Ρωμαιοκαθολικοί. Καταβάλλουμε προσπάθειες, προκειμένου να μην στερούνται
τίποτε, όχι μόνο στην εκκλησιαστική ζωή, αλλά και στην κοινωνική. Να
μην τους εμποδίζει κανείς, να βλέπουν Σερβία ως οικεία αυτών χώρα. Αυτή
είναι και η θέση των επισκόπων και των κληρικών μας στις τοπικές
εκκλησιαστικές επαρχίες, και αυτή τη θέση τη συμμερίζεται και η
Πολιτεία. Εάν δεν καταφέραμε κάτι σε αυτό τον τομέα και οι συμπολίτες
μας Ρωμαιοκαθολικοί δεν αισθάνονται άνετα, όλοι, από τους οποίους
εξαρτάται αυτό, στο μέτρο του δυνατού, να τα διορθώσουν. Χαρά μου θα
ήταν να συμμεριζόταν αυτή τη θέση και η ηγεσία της Ρωμαιοκαθολικής
Εκκλησίας στη Κροατία, τη Βοσνία και την Ερζεγοβίνη. Υπάρχει ελπίδα ότι
με τις νέες τάσεις στη Κροατία η κατάσταση θα βελτιωθεί.
Καμία
φορά οι άνθρωποί μας αποθαρρύνονται από το γεγονός ότι στο χώρο της
Ρωμαιοκαθολικής Εκκλησίας στο Ζάγκρεμπ και αλλαχού υπάρχουν διάφορες
εκφάνσεις της φιλοουστασικής προπαγάνδας, της νοθεύσεως της ιστορίας των
βασάνων στο Γγιασένοβατς κα. Όμως η Εκκλησία μας στη Δημοκρατία της
Κροατίας, οι νέοι Επίσκοποι και ιερείς προσεύχονται για το αγαθό και
εργάζονται για την καθολική ευημερία, προκειμένου όλοι να έχουν μια
καλύτερη ζωή. Προσεύχομαι στο Θεό να αποβούν για το καλό όλων σε αυτό το
κράτος οι προσευχές και η εργασία τόσο αυτών, όσο και οι προσευχές και
τα έργα των αδελφών Ρωμαιοκαθολικών.
Οι
σχέσεις της Εκκλησίας της Σερβίας με το Βατικανό αναπτύσσονται σε
διάφορα επίπεδα: κατά συναντήσεις, συνομιλίες και ανταλλαγές απόψεων των
Συνοδικών οργάνων με τους Υπουργούς Εξωτερικών και λοιπούς επισήμους
του Βατικανού μέσω συμμετοχής των αντιπροσώπων της Σερβικής Εκκλησίας
στη Μικτή Επιτροπή Διαλόγου των δύο Εκκλησιών. Στο ακαδημαϊκό επίπεδο
μέσω συνεργασίας της Θεολογικής Σχολής με το Πανεπιστήμιο του Λατερανού,
μέσω επιστημονικών ερευνών και συνεργασίας της Πατριαρχικής βιβλιοθήκης
μα το Αρχείο του Βατικανού. Γενικά, υπάρχουν στοιχεία με τα οποία
συμφωνούμε όλοι, ενώ υπάρχουν και άλλα. Εξαίρω την προσπάθεια του Πάπα
Φραγκίσκου να απορρίψει την ουνία και ειδικότερα του είμαι ευγνώμων για
την προσέγγισή του στη διαδικασία συζητήσεως του ρόλου του Καρδιναλίου
Στεπινάτς. Επίσης οφείλουμε να εκτιμούμε και τη θέση του Βατικανού
σχετικά με τη μη αναγνώριση του ψευδοκράτους του Κοσσόβου.
–
Ποια είναι η άποψή Σας σχετικά με τη θέση και το ρόλο της Ορθοδόξου
Εκκλησίας της Σερβίας στη σύγχρονη Σερβική κοινωνία; Που έχει συμβάλει
σημαντικά στην κοινωνία και που θα μπορούσε να ενισχύσει ακόμη
περισσότερο το ρόλο της;
–
Με αυτή τη σκέψη ξεκίνησα τη σημερινή συζήτηση, υποδεικνύοντας ότι και η
εφημερίδα «Politika» με βαπτισμένους υπαλλήλους της αποτελεί μέρος της
πνευματικής και πολιτιστικής παρακαταθήκης του Αγίου Σάββα, δηλαδή μέρος
της Εκκλησίας. Δημοσιογράφος από το Ζάγκρεμπ, Ρωμαιοκαθολικός το δόγμα,
ένα ειλικρινές και θα έλεγα σεβαστό πρόσωπο, με ρώτησε πρόσφατα: διατί
το «κέικ της Σλάβα» (σσ. είναι έθιμο, το οποίο συνηθίζουν οι Σέρβοι
κατά την ημέρα του εορτασμού της «εορτής του σπιτιού» της «Σλάβας», δηλ.
την ημέρα μνήμης του ουρανίου προστάτη της οικογένειας) κόβουν σε
ιδρύματα και εταιρείες, μήπως είναι κατάχρηση; Και του απάντησα ότι
κάθε άνθρωπος είναι πρόσωπο μοναδικό και είναι χριστιανός όχι μόνο στο
Ναό ή στο σπίτι του. Ως χριστιανός ζει χριστιανικά και συμπεριφέρεται
χριστιανικά πάντα και παντού. Ενώ οι Σέρβοι, εάν ακόμη δεν διδάχθηκαν τα
Θρησκευτικά, πάντοτε εόρταζαν την «εορτή του σπιτιού», καλλιεργώντας
έτσι στην καρδιά τους την ουσία της πίστεως, η οποία συνίσταται στο ότι ο
Χριστός είναι πάντοτε ανάμεσά μας και μαζί μας. Γι΄αυτό η εορτή των
ουρανίων προστατών εορτάζεται και στο σπίτι, και στις επιχειρήσεις, και
στο στρατό και στο σχολείο. Γι΄αυτό ο Χριστός είναι πάντοτε μαζί μας
τους Ορθοδόξους Σέρβους. Γι΄αυτό και επιζήσαμε, διότι είναι μαζί μας και
εμείς είμαστε μαζί Του.
Τα ΜΜΕ
συνήθως γράφουν: «Η Σερβική Ορθόδοξη Εκκλησία και οι πιστοί της»,
θεωρώντας ότι η Εκκλησία είναι η ιεραρχία και ο κλήρος, ενώ οι πιστοί
είναι κάτι άλλο. Όχι. Η Ορθόδοξη Εκκλησία είναι όλοι εμείς. Η Ιεραρχία, ο
κλήρος και ο λαός όλοι συγκροτούμε την Εκκλησία. Και όταν εμείς, όπως
σήμερα, υποδεικνύουμε ότι τα προσωπικά συμφέροντα ή τα συμφέροντα μιας
μικρής ομάδας δεν πρέπει να προέχουν των συμφερόντων της Πολιτείας ή του
Κοσσυφοπεδίου, απευθυνόμαστε στα πιστά μας τέκνα. Επίσης, όταν
απαιτούμε από τους υπεύθυνους να θέσουν τέρμα στη δηλητηρίαση του λαού
με πορνογραφία από τα ΜΜΕ, τους προτρέπουμε ως τέκνα της Εκκλησίας μας
και θεωρούμε ότι οφείλουν να τα φροντίζουν ως πρόσωπα υπεύθυνα, ως
χριστιανοί και γονείς.
Εμείς είμαστε η
Εκκλησία του Χριστού, εμείς οι οποίοι σήμερα προσευχόμαστε,
εργαζόμαστε, αγαπούμε, μεγαλώνουμε, σώζουμε μαζί με τους προγόνους μας,
αρχίζοντας από τον Άγιο Σάββα Νεμάνιτς και ακόμη πριν από αυτόν. Πάντοτε
είμαστε μέρος της Εκκλησίας και όχι μόνο στο Ναό, αλλά και στην
εργασία, στο δρόμο, στο σχολείο, στο καφενείο. Πάντοτε είναι ανάγκη να
φερόμαστε ως χριστιανοί, ως πιστά τέκνα του Αγίου Σάββα. Συγχαίρω όλους
με αφορμή αυτή την σημερινή εορτή, ευχόμενος αυτή την επετειακή χρονιά
να διδασκόμαστε όλοι από το παράδειγμα του πρώτου Σέρβου Αρχιεπισκόπου.