Ένα από τα ισχυρά σημεία της Ορθόδοξης Εκκλησίας είναι η ποιμαντική
φροντίδα που παρέχει στους πιστούς.
Η προσφορά ποιμαντικής φροντίδας
είναι συμφυής με το αξίωμα του Επισκόπου και επεκτείνεται στην τοπική
κοινότητα μέσα από τον ενοριακό ιερέα, ο οποίος αποτελεί τον πνευματικό
πατέρα ενός συγκεκριμένου ποιμνίου. Διαμέσου του μυστηρίου της Ιεράς
Εξομολόγησης, της ποιμαντικής συμβουλευτικής θεραπείας και της διαβίωσης
του ιερέα ανάμεσα στους πιστούς της ενορίας του, ο ιερέας της τοπικής
ενορίας φροντίζει το ποίμνιο το οποίο του εμπιστεύθηκε ο επίσκοπός του.
Οι φιλοσοφικές βάσεις στις οποίες στηρίζεται η ποιμαντική φροντίδα είναι οι αρχές της Οικονομίας και της Ακρίβειας.
Βάσει των αρχών αυτών, αποτελεί ποιμαντική ευθύνη του πνευματικού
πατέρα να εφαρμόζει τους κανόνες, την πειθαρχία και τη λειτουργική ζωή
της Εκκλησίας για το πνευματικό καλό του ποιμνίου του. Ο πνευματικός
πατέρας μπορεί να θεωρήσει, αφού συζητήσει με κάποιον που ζητά
καθοδήγηση, ότι η Ακρίβεια, όπως μια περίοδος μεταμέλειας και η αποχή
από την Θεία Κοινωνία, είναι το καλύτερο «φάρμακο» για να βοηθηθεί
κάποιος που χρειάζεται πνευματική φροντίδα. Σε άλλες περιπτώσεις, και
μάλιστα για το ίδιο ακριβώς ζήτημα, ο πνευματικός πατέρας μπορεί να
επιλέξει την Οικονομία, όπως είναι η άσκηση νηστείας και η συχνή
μετάληψη Θείας Κοινωνίας ως καλύτερο «φάρμακο». Όπως ακριβώς οι γιατροί
προσπαθούν να βρουν την καλύτερη θεραπεία για τους ασθενείς τους, αλλά
συχνά αποδεικνύεται ότι ακόμη και όταν ασθενείς πάσχουν από την ίδια
νόσο, η ίδια ακριβώς συνταγή ή θεραπεία δεν έχει τα ίδια αποτελέσματα σε
κάθε ασθενή. Ο γιατρός και ο πνευματικός πατέρας προσπαθούν να
ανακαλύψουν εξατομικευμένες θεραπείες για να θεραπεύσουν τα πάσχοντα
άτομα.
Ας δούμε μια θεώρηση της Οικονομίας που εφαρμόζεται στην πλειοψηφία
και τΑκρίβειας που εφαρμόζεται στην μειοψηφία σε συγκεκριμένη περίπτωση:
περίπου 95% του πληθυσμού είναι ετεροφυλόφιλοι και 5% ομοφυλόφιλοι.
Εκφράζοντας ηθική ή δεοντολογική άποψη επί του θέματος του γάμου και της
ομοφυλοφιλίας, ο Χριστός ομιλεί ξεκάθαρα μόνο περί γάμου και δεν
εκστομίζει καμία λέξη περί ομοφυλοφιλίας. Σχετικά με την ιερότητα του
γάμου, ο Χριστός λέει συγκεκριμένα ότι η μοναδική θεμιτή αιτία διαζυγίου
είναι η μοιχεία (Ματθ. 19:9.)
Παρά το γεγονός αυτό, η Εκκλησία έχει πάρει τα λόγια του Κυρίου, έχει
εξετάσει την ανθρώπινη κατάσταση, και έχει συμπεράνει ότι στο θέμα του
γάμου πρέπει να εφαρμόσει Οικονομία. Έτσι, η Εκκλησία επιτρέπει έως και
τρεις Εκκλησιαστικούς γάμους και δύο Εκκλησιαστικά διαζύγια για κάθε
άτομο. Στην Αμερική, ο καθένας μπορεί να βρει διαφορετικές λίστες
διαφόρων αιτιών, εκτός από τη μοιχεία, για να λάβει Εκκλησιαστικό
διαζύγιο εντός των διαφόρων Ορθοδόξων δικαιοδοσιών. Αυτό αποτελεί
επίσημη θέση της Εκκλησίας και όχι περιστασιακή πρακτική κάποιου
πνευματικού πατέρα. Εφόσον περίπου 50% των γάμων στις Ηνωμένες Πολιτείες
διαλύονται, η Οικονομία συχνά εφαρμόζεται σε ετεροφυλοφιλικά ζευγάρια.
Ισχύει βεβαίως, επίσης, ότι το 95% χρειάζεται, έχει πρόσβαση σε και
απολαμβάνει την Οικονομία σε πολλούς άλλους τομείς σχετικούς με το γάμο,
την οικειότητα, τις προ-γαμιαίες σχέσεις κλπ.
Σχετικά με την ομοφυλοφιλία (όχι τον ομοφυλοφιλικό γάμο, αλλά την
«καλή υπόσταση» του ομοφυλόφιλου Ορθόδοξου Χριστιανού), ισχύει ακριβώς
το αντίθετο. Ο Χριστός δεν ομιλεί περί ομοφυλοφιλίας. Η Εκκλησία, όμως,
αποφάσισε να εφαρμόσει τους κανόνες με Ακρίβεια στους ομοφυλόφιλους
Ορθόδοξους πιστούς. Δηλαδή, ο μοναδικός τρόπος για να είναι κάποιος
ομοφυλόφιλος και ταυτόχρονα σε καλή υπόσταση εντός της Ορθόδοξης
Εκκλησίας είναι να απέχει από το σεξ και να μην έχει ποτέ ελπίδα να έχει
μια φυσική ουσιαστική σχέση αλλά ούτε και να συνάψει γάμο. Εάν το
ομοφυλόφιλο άτομο είναι σε σχέση ή παντρευτεί νόμιμα, τότε το άτομο αυτό
απομακρύνεται τελείως από τη μυστηριακή ζωή της Εκκλησίας. Ακρίβεια
είναι η πρακτική της Εκκλησίας σε τέτοιες περιπτώσεις.
Αληθεύει ότι ο ομοφυλόφιλος Ορθόδοξος Χριστιανός μπορεί να αναζητήσει
πάστορα ο οποίος είναι δεκτικός στους ομοφυλόφιλους, και να μετέχει των
μυστηρίων της Εκκλησίας ακόμη και να αναλάβει ηγετικό ρόλο στην
Εκκλησία. Αυτό σημαίνει, όμως, ότι ο ομοφυλόφιλος Ορθόδοξος Χριστιανός ή
θα είναι στο έλεος της αναζήτησης δεκτικού ιερέα επισκόπου, ή θα
«πρέπει να γνωρίζει τους σωστούς ανθρώπους», ή να ζει στη σκιά και να
λαμβάνει θεία κοινωνία από τον ιερέα παραμένοντας ανώνυμος και
αναμειγνυόμενος με τους υπόλοιπους ενορίτες. Όλα τα παραπάνω μπορούν να
συμβούν και συμβαίνουν συχνά.
Θα μπορούσε να λεχθεί ότι η επίσημη θέση των Ορθόδοξων δικαιοδοσιών
στην Αμερική σχετικά με τον ετεροφυλοφιλικό γάμο/διαζύγιο αποτελεί
καθαρή εφαρμογή της Οικονομίας, ενώ η επίσημη θέση τους σχετικά με την
μυστηριακά «καλή υπόσταση» των ομοφυλόφιλων αποτελεί καθαρή εφαρμογή της
Ακρίβειας.
Εάν η Ακρίβεια εφαρμοζόταν στον ετεροφυλοφιλικό πληθυσμό της Πίστης, η
Εκκλησία θα έπαυε σύντομα να ήταν τόσο πολυάριθμη καθώς το 95% της
πλειοψηφίας δεν θα δεχόταν τέτοια αυστηρή αντιμετώπιση. Ποιος οργανισμός
θα απόκοβε σκόπιμα 95% των μελών του; Όμως, επειδή η μειοψηφία των
ομοφυλόφιλων πιστών αντιστοιχεί μόλις στο 5% του συνόλου, είναι εύκολο
για την Εκκλησία να τους απορρίψει ασυζητητί και να τους «πετάξει το
βιβλίο» των κανόνων. Εξ’ ου και η ανάγκη να εξυπηρετήσει την πλειοψηφία,
ακόμη και αν αυτό σημαίνει την εκ νέου ερμηνεία των λόγων του Χριστού,
ενώ ταυτοχρόνως απορρίπτει τη μειοψηφία.
Είναι κοινώς γνωστό ότι οι Εβραϊκές γραφές, ο Άγιος Παύλος και οι
Πατέρες της Εκκλησίας καταφέρονται εναντίον των ομοφυλοφιλικών πράξεων.
Διαβάζοντας τον Άγιο Παύλο, όμως, βλέπουμε ότι συνεχώς «ελαφρύνει» το
βάρος του «Νόμου» προς χάριν της «Χάριτος εν Χριστώ». Το ίδιο συμβαίνει
και με τους Πατέρες της Εκκλησίας ως φαίνεται ειδικά σε σχέση με το
γάμο.
Ένας τρόπος να αγκαλιάσουμε την αγάπη και την έννοια του να «κάνουμε
τα πάντα νέα» στην «Καινή Διαθήκη» και να αποβάλλουμε ιστορικές
κοινωνικές προκαταλήψεις, θα ήταν να αποδεχτούμε την ομοφυλόφιλη αγάπη
ως ιερή και άγια όπως την ετεροφυλόφιλη αγάπη. Ακόμη και αν αυτό δε
συμβεί, η Εκκλησία θα πρέπει να παραδεχτεί ότι η προσέγγισή της στην
Οικονομία και την Ακρίβεια είναι ασυνεπής αναφορικά με την αντιμετώπιση
της ετεροφυλοφιλικής έναντι της ομοφυλοφιλικής αγάπης. Όλες οι
ανθρώπινες σχέσεις έχουν ανάγκη από το φάρμακο της μυστηριακής χάριτος
του Χριστού όπως αυτή υπάρχει στην Εκκλησία Του.
Κάθε μέλος της Ορθόδοξης Εκκλησίας έχει στην οικογένεια ή το φιλικό
περιβάλλον του κάποιον ομοφυλόφιλο. Εάν η Οικονομία μπορεί να επεκταθεί
με αγάπη και κατανόηση στο 95% των ανθρώπων, γιατί όχι και στο υπόλοιπο
5%; Εάν η Ακρίβεια εφαρμοζόταν σε όλους, ένα θα ήταν βέβαιο ότι δηλ. οι
γραμμές των κοινωνούντων θα ήταν μακράν μικρότερες.
Ας είμαστε ευγνώμονες σ’ εκείνους τους ποιμένες που αγκαλιάζουν, αγαπούν και αποδέχονται τους ομοφυλόφιλους Ορθόδοξους πιστούς.
Ο Γιάννης Χαιρόπουλος (Πτυχίο Θεολογίας, Ορθόδοξη Θεολογική Σχολή Τιμίου Σταυρού) υπήρξε κληρικός της Ελληνικής Ορθόδοξης Αρχιεπισκοπής επί 19 έτη. Όταν εγκατέλειψε την ιερωσύνη, ασχολήθηκε με μη κερδοσκοπική εργασία και έγινε Αντιπρόεδρος στο Ίδρυμα Καρκίνου Παίδων στη Νέα Υόρκη.
Η Δημόσια Ορθοδοξία αναζητεί να προωθήσει το διάλογο προσφέροντας φόρουμ για διαφορετικές απόψεις επί συγχρόνων θεμάτων που σχετίζονται με τον Ορθόδοξο Χριστιανισμό. Οι θέσεις που εκφράζονται σε αυτό το δοκίμιο είναι αποκλειστικά του συγγραφέα και δεν απηχούν απαραίτητα τις απόψεις των εκδοτών του Κέντρου Ορθοδόξων Χριστιανικών Μελετών.