ΑΠΟΣΤΟΛΟΣ ΛΑΚΑΣΑΣ, Η Καθημερινή
Στιγμιότυπο από την περυσινή συνάντηση του Οικουμενικού Πατριάρχη κ.κ. Βαρθολομαίου με τον Αρχιεπίσκοπο Αθηνών και πάσης Ελλάδος κ. Ιερώνυμο στην Αρχιεπισκοπή Αθηνών. INTIME NEWS/ΣΤΕΛΙΟΣ ΣΤΕΦΑΝΟΥ
Ηταν η σειρά της Εκκλησίας της Ελλάδος να δώσει το δικό της στίγμα στο λεγόμενο Ουκρανικό ζήτημα που απασχολεί τις Ορθόδοξες Εκκλησίες και τα Πατριαρχεία. Η απόφαση του Οικουμενικού Πατριαρχείου υπέρ της παραχώρησης του αυτοκεφάλου στην Εκκλησία της Ουκρανίας αποτέλεσε τη βάση της αφετηρίας των αποφάσεων της Εκκλησίας μας, με δεδομένο ότι το Οικουμενικό Πατριαρχείο θεωρείται η μητέρα της Ορθοδοξίας.
Ειδικότερα, μετά την ανακήρυξη –επισήμως στις αρχές του 2019– της Ορθόδοξης Εκκλησίας της Ουκρανίας ως νέας, 15ης αυτοκέφαλης Εκκλησίας από το Οικουμενικό Πατριαρχείο της Κωνσταντινούπολης, τα υπόλοιπα (πλην του Οικουμενικού) 13 Πατριαρχεία και αυτοκέφαλες Εκκλησίες της Ορθοδοξίας εκλήθησαν να λάβουν θέση στο αίτημα της αναγνώρισής της, που κατέθεσε το Φανάρι. Αντίστροφο αίτημα έχει καταθέσει το Πατριαρχείο της Μόσχας, το οποίο δεν επιθυμεί τη δημιουργία αυτοκέφαλης Εκκλησίας στην Ουκρανία, και οι λόγοι είναι όχι μόνο εκκλησιαστικοί, αλλά και γεωστρατηγικοί.
Χθες η Ιεραρχία της Εκκλησίας της Ελλάδος επρόκειτο να τοποθετηθεί επί του θέματος. Το βάρος ανέλαβε ο Αρχιεπίσκοπος Αθηνών κ. Ιερώνυμος, ο οποίος αποφάσισε το θέμα να συζητηθεί σε έκτακτη ειδική συνεδρίαση της Ιεραρχίας. Η θέση του κ. Ιερωνύμου είναι σαφώς υπέρ του αιτήματος του Οικουμενικού Πατριαρχείου.
Μάλιστα, στη συνεδρίαση εισηγητής επρόκειτο να είναι ο ίδιος ο κ. Ιερώνυμος, κάτι που συμβαίνει πολύ σπάνια, και άρα η κίνηση του Αρχιεπισκόπου σηματοδοτούσε ιδιαίτερη πολιτική αξία. Με την κίνηση αυτή ο Αρχιεπίσκοπος επιδίωξε να στείλει προς πάσα κατεύθυνση σαφές μήνυμα υπέρ της αποδοχής του αιτήματος του Οικουμενικού Πατριαρχείου, τόσο στο εσωτερικό της Ιεραρχίας όσο και εκτός των συνόρων.
Η εισήγηση του Αρχιεπισκόπου βασίστηκε στις εισηγήσεις των δύο αρμόδιων επιτροπών της Ιεραρχίας –των Συνοδικών Επιτροπών Δογματικών και Νομοκανονικών Ζητημάτων (υπό την προεδρία του μητροπολίτη Διδυμοτείχου Δαμασκηνού) και Διορθοδόξων και Διαχριστιανικών Σχέσεων (υπό την προεδρία του μητροπολίτη Δημητριάδος Ιγνατίου)–, τις οποίες είχε ζητήσει η Διαρκής Ιερά Σύνοδος. Οι δύο επιτροπές, στο κοινό πόρισμά τους, εισηγήθηκαν την αναγνώριση της αυτοκεφαλίας, έχοντας μεταξύ των επιχειρημάτων τους και τη στάση της Εκκλησίας της Ελλάδος σε παλαιότερες ιδρύσεις ή επανιδρύσεις Εκκλησιών, όπως της Αλβανίας και της Τσεχίας.
Δικαίωμα
Ο κ. Ιερώνυμος παράλληλα θεωρεί πως είναι δικαίωμα του Οικουμενικού Πατριαρχείου να παραχωρεί αυτοκεφαλία στις Εκκλησίες που το ζητούν. Επίσης, ο κ. Ιερώνυμος είχε ξεκαθαρίσει πως αποτελεί προνομία του Αρχιεπισκόπου να διαχειρίζεται μόνος του το ζήτημα. Βεβαίως, υπάρχουν μητροπολίτες εντός της Εκκλησίας της Ελλάδος που ήταν ένθερμοι κατά της αναγνώρισης.
Ο Οικουμενικός Πατριάρχης κ.κ. Βαρθολομαίος έχει δηλώσει ότι με τη χορήγηση του αυτοκεφάλου στην Εκκλησία της Ουκρανίας «αποκλειστικός σκοπός ήταν να επανέλθει η κανονικότητα στην Εκκλησία της Ουκρανίας».
Από την πλευρά του, το Πατριαρχείο Μόσχας έχει αντιδράσει διακόπτοντας την κοινωνία με το Οικουμενικό Πατριαρχείο, στέλνοντας στα υπόλοιπα (πλην του Οικουμενικού) 12 Πατριαρχεία και αυτοκέφαλες Εκκλησίες της Ορθοδοξίας αίτημα να μην αναγνωρίσουν την αυτοκέφαλη Ουκρανική Εκκλησία. Επί του θέματος υπάρχουν και εκκλησιαστικές διπλωματικές επαφές, με τον πρόεδρο του Τμήματος Εξωτερικών Εκκλησιαστικών Σχέσεων του Πατριαρχείου Μόσχας, μητροπολίτη Βολοκολάμσκ Ιλαρίων, να σηκώνει το μεγαλύτερο βάρος των διαπραγματεύσεων με τα υπόλοιπα 12 Πατριαρχεία και Εκκλησίες. Επίσης, ο Πατριάρχης Μόσχας κ. Κύριλλος έστειλε επιστολές σε θρησκευτικούς και πολιτικούς ηγέτες, όπως στον Πάπα της Ρώμης Φραγκίσκο, στον επικεφαλής της Αγγλικανικής Κοινότητας Αρχιεπίσκοπο Καντέρμπουρι Justin Welby, στην καγκελάριο της Γερμανίας Αγκελα Μέρκελ και στον πρόεδρο της Γαλλίας Εμανουέλ Μακρόν, ζητώντας τη στήριξη των θέσεών του.
Τέλος, το Πατριαρχείο Μόσχας ιδρύει εξαρχίες και μητροπόλεις σε περιοχές αρμοδιότητας του Οικουμενικού Πατριαρχείου, δηλώνοντας ότι ενδιαφέρεται για τη θέση των πιστών του. Οι αντιδράσεις έφτασαν και στην Αθήνα, καθώς εκκλησιαστικοί παράγοντες υποστηρίζουν ότι η Μόσχα φέρεται να επιδιώκει να αποκτήσει επιρροή σε ελληνικές μητροπόλεις.
Στιγμιότυπο από την περυσινή συνάντηση του Οικουμενικού Πατριάρχη κ.κ. Βαρθολομαίου με τον Αρχιεπίσκοπο Αθηνών και πάσης Ελλάδος κ. Ιερώνυμο στην Αρχιεπισκοπή Αθηνών. INTIME NEWS/ΣΤΕΛΙΟΣ ΣΤΕΦΑΝΟΥ
Ηταν η σειρά της Εκκλησίας της Ελλάδος να δώσει το δικό της στίγμα στο λεγόμενο Ουκρανικό ζήτημα που απασχολεί τις Ορθόδοξες Εκκλησίες και τα Πατριαρχεία. Η απόφαση του Οικουμενικού Πατριαρχείου υπέρ της παραχώρησης του αυτοκεφάλου στην Εκκλησία της Ουκρανίας αποτέλεσε τη βάση της αφετηρίας των αποφάσεων της Εκκλησίας μας, με δεδομένο ότι το Οικουμενικό Πατριαρχείο θεωρείται η μητέρα της Ορθοδοξίας.
Ειδικότερα, μετά την ανακήρυξη –επισήμως στις αρχές του 2019– της Ορθόδοξης Εκκλησίας της Ουκρανίας ως νέας, 15ης αυτοκέφαλης Εκκλησίας από το Οικουμενικό Πατριαρχείο της Κωνσταντινούπολης, τα υπόλοιπα (πλην του Οικουμενικού) 13 Πατριαρχεία και αυτοκέφαλες Εκκλησίες της Ορθοδοξίας εκλήθησαν να λάβουν θέση στο αίτημα της αναγνώρισής της, που κατέθεσε το Φανάρι. Αντίστροφο αίτημα έχει καταθέσει το Πατριαρχείο της Μόσχας, το οποίο δεν επιθυμεί τη δημιουργία αυτοκέφαλης Εκκλησίας στην Ουκρανία, και οι λόγοι είναι όχι μόνο εκκλησιαστικοί, αλλά και γεωστρατηγικοί.
Χθες η Ιεραρχία της Εκκλησίας της Ελλάδος επρόκειτο να τοποθετηθεί επί του θέματος. Το βάρος ανέλαβε ο Αρχιεπίσκοπος Αθηνών κ. Ιερώνυμος, ο οποίος αποφάσισε το θέμα να συζητηθεί σε έκτακτη ειδική συνεδρίαση της Ιεραρχίας. Η θέση του κ. Ιερωνύμου είναι σαφώς υπέρ του αιτήματος του Οικουμενικού Πατριαρχείου.
Μάλιστα, στη συνεδρίαση εισηγητής επρόκειτο να είναι ο ίδιος ο κ. Ιερώνυμος, κάτι που συμβαίνει πολύ σπάνια, και άρα η κίνηση του Αρχιεπισκόπου σηματοδοτούσε ιδιαίτερη πολιτική αξία. Με την κίνηση αυτή ο Αρχιεπίσκοπος επιδίωξε να στείλει προς πάσα κατεύθυνση σαφές μήνυμα υπέρ της αποδοχής του αιτήματος του Οικουμενικού Πατριαρχείου, τόσο στο εσωτερικό της Ιεραρχίας όσο και εκτός των συνόρων.
Η εισήγηση του Αρχιεπισκόπου βασίστηκε στις εισηγήσεις των δύο αρμόδιων επιτροπών της Ιεραρχίας –των Συνοδικών Επιτροπών Δογματικών και Νομοκανονικών Ζητημάτων (υπό την προεδρία του μητροπολίτη Διδυμοτείχου Δαμασκηνού) και Διορθοδόξων και Διαχριστιανικών Σχέσεων (υπό την προεδρία του μητροπολίτη Δημητριάδος Ιγνατίου)–, τις οποίες είχε ζητήσει η Διαρκής Ιερά Σύνοδος. Οι δύο επιτροπές, στο κοινό πόρισμά τους, εισηγήθηκαν την αναγνώριση της αυτοκεφαλίας, έχοντας μεταξύ των επιχειρημάτων τους και τη στάση της Εκκλησίας της Ελλάδος σε παλαιότερες ιδρύσεις ή επανιδρύσεις Εκκλησιών, όπως της Αλβανίας και της Τσεχίας.
Δικαίωμα
Ο κ. Ιερώνυμος παράλληλα θεωρεί πως είναι δικαίωμα του Οικουμενικού Πατριαρχείου να παραχωρεί αυτοκεφαλία στις Εκκλησίες που το ζητούν. Επίσης, ο κ. Ιερώνυμος είχε ξεκαθαρίσει πως αποτελεί προνομία του Αρχιεπισκόπου να διαχειρίζεται μόνος του το ζήτημα. Βεβαίως, υπάρχουν μητροπολίτες εντός της Εκκλησίας της Ελλάδος που ήταν ένθερμοι κατά της αναγνώρισης.
Ο Οικουμενικός Πατριάρχης κ.κ. Βαρθολομαίος έχει δηλώσει ότι με τη χορήγηση του αυτοκεφάλου στην Εκκλησία της Ουκρανίας «αποκλειστικός σκοπός ήταν να επανέλθει η κανονικότητα στην Εκκλησία της Ουκρανίας».
Από την πλευρά του, το Πατριαρχείο Μόσχας έχει αντιδράσει διακόπτοντας την κοινωνία με το Οικουμενικό Πατριαρχείο, στέλνοντας στα υπόλοιπα (πλην του Οικουμενικού) 12 Πατριαρχεία και αυτοκέφαλες Εκκλησίες της Ορθοδοξίας αίτημα να μην αναγνωρίσουν την αυτοκέφαλη Ουκρανική Εκκλησία. Επί του θέματος υπάρχουν και εκκλησιαστικές διπλωματικές επαφές, με τον πρόεδρο του Τμήματος Εξωτερικών Εκκλησιαστικών Σχέσεων του Πατριαρχείου Μόσχας, μητροπολίτη Βολοκολάμσκ Ιλαρίων, να σηκώνει το μεγαλύτερο βάρος των διαπραγματεύσεων με τα υπόλοιπα 12 Πατριαρχεία και Εκκλησίες. Επίσης, ο Πατριάρχης Μόσχας κ. Κύριλλος έστειλε επιστολές σε θρησκευτικούς και πολιτικούς ηγέτες, όπως στον Πάπα της Ρώμης Φραγκίσκο, στον επικεφαλής της Αγγλικανικής Κοινότητας Αρχιεπίσκοπο Καντέρμπουρι Justin Welby, στην καγκελάριο της Γερμανίας Αγκελα Μέρκελ και στον πρόεδρο της Γαλλίας Εμανουέλ Μακρόν, ζητώντας τη στήριξη των θέσεών του.
Τέλος, το Πατριαρχείο Μόσχας ιδρύει εξαρχίες και μητροπόλεις σε περιοχές αρμοδιότητας του Οικουμενικού Πατριαρχείου, δηλώνοντας ότι ενδιαφέρεται για τη θέση των πιστών του. Οι αντιδράσεις έφτασαν και στην Αθήνα, καθώς εκκλησιαστικοί παράγοντες υποστηρίζουν ότι η Μόσχα φέρεται να επιδιώκει να αποκτήσει επιρροή σε ελληνικές μητροπόλεις.