Ιερομόναχος Νικήτας Παντοκρατορινός
Ως αγιορείτης μοναχός και λόγω της διακονίας μου στο αρχονταρίκι της Μονής Παντοκράτορος επί σειρά ετών, έρχομαι πολύ συχνά σε επαφή με Ρώσους και Ουκρανούς προσκυνητές. Το θέμα που απασχολεί τον τελευταίο χρόνο αυτούς, είναι το Ουκρανικό. Οι ερωτήσεις που διατυπώνουν όλοι, είναι οι ίδιες και προέρχονται κυρίως από τις ψευδείς ειδήσεις και τις παραπληροφορήσεις διαφόρων διαδυκτιακών σελίδων ή δημοσιογραφικών κύκλων. Εύκολα διαπιστώνει κανείς την ζημιά που αυτοί προκαλούν. Και φέρουν μεγάλη ευθύνη, διότι αντί να βοηθήσουν, διευρύνουν την απόσταση και φανατίζουν τους αναγνώστες. Θα ήθελα να απαντήσω σε αυτές τις συνηθισμένες ερωτήσεις.
1. Όσον αφορά τις δημοσιεύσεις- κατηγορίες εναντίον του Οικουμενικού Πατριάρχη, αλλά και εναντίον της Μονής της μετανοίας μου και της Μονής Ξενοφώντος, περί των «συμπροσευχών» με καθολικούς.
Ποια είναι η έννοια της συμπροσευχής; Το ότι βρίσκομαι στον ίδιο χώρο; Δηλαδή αν ένας ορθόδοξος μπει σε έναν καθολικό ναό την ώρα της ακολουθίας και παραμείνει, σημαίνει ότι συμπροσεύχεται; Φυσικά και όχι. Αν αντιθέτως, μπει κάποιος καθολικός σε ορθόδοξο ναό και προσευχηθεί, όλοι οι παρόντες συμπροσεύχονται; Φυσικά και όχι. Με την λογική αυτή πολλοί θα έχουν συμπροσευχηθεί με ετερόδοξους χωρίς να το γνωρίζουν. Ποιος ξέρει τι είναι ο καθένας που μπαίνει στην εκκλησία και με ποια προαίρεση προσέρχεται; Επίσης, στο κεντρικότερο σημείο της Μονής Σινά υπάρχει τζαμί. Όταν οι μουσουλμάνοι κάνανε προσευχές, οι παρευρισκόμενοι μοναχοί συμπροσεύχονταν; Φυσικά και όχι. Στο Άγιον όρος επί τουρκοκρατίας όταν γινόταν επίσκεψη του σουλτάνου, του κάνανε υποδοχή και τον βάζανε στον θρόνο. Δηλαδή συμπροσεύχονταν; Φυσικά και όχι. Αντίθετα, ο Άγιος Πορφύριος έλεγε στα πνευματικοπαίδια του «να σηκωθούμε στις 03:00 και να προσευχηθούμε μαζί», ενώ ο καθένας βρισκόταν στο σπίτι του. Δεν είναι συμπροσευχή αυτό; Φυσικά και είναι. Άλλη είναι η έννοια της συμπροσευχής λοιπόν. Όχι αυτή που θέλουν να περάσουν οι δημοσιογραφικοί αυτοί κύκλοι. Το κακό είναι που ο πολύς κόσμος τους πιστεύει. Ο Θεός κοιτάει τις καρδιές των ανθρώπων, όχι το μέρος όπου βρίσκονται. «Έρχεται ώρα ότε ούτε εν τω όρει τούτο, ούτε εν Ιεροσολύμοις προσκυνήσετε τω Πατρί,… αλλ΄ έρχεται ώρα, και νυν εστί, ότε οι αληθινοί προσκυνηταί προσκυνήσουσι τω Πατρί εν πνεύματι και αληθεία· και γαρ ο Πατήρ τοιούτους ζητεί τους προσκυνούντας αυτόν. Πνεύμα ο Θεός, και τους προσκυνούντας αυτόν εν πνεύματι και αληθεία δει προσκυνείν».
Οι καθολικοί είναι και αυτοί παιδιά του Θεού και πρέπει να επιστρέψουν. Αυτό μπορεί να γίνει με τον διάλογο. Ο Οικουμενικός Πατριάρχης φέρει την μεγαλύτερη ευθύνη για αυτόν τον διάλογο. Είναι προσεχτικός και δεν αποκλίνει από τα δόγματα, όσο κι αν τον κατηγορούν για αυτό. Άλλωστε τέτοιου είδους «συμπροσευχές» όπως τις αποκαλούν, γίνονται από πάρα πολλούς, σε όλες τις τοπικές ορθόδοξες Εκκλησίες. Αλλά ο στόχος τους είναι ο Οικουμενικός Πατριάρχης.
2. Όσον αφορά την επίσκεψη του Οικουμενικού Πατριάρχη στο Άγιον όρος τον Οκτώβριο.
Γίνεται προσπάθεια από αυτούς τους κύκλους, να μειωθεί το μεγαλείο της επισκέψεως του Οικουμενικού Πατριάρχη στο Άγιον όρος και να απαξιωθεί. Εμείς όμως που τα ζήσαμε από κοντά, γνωρίζουμε καλύτερα τα πράγματα. Μεταφράσανε μάλιστα στα
Ρώσικα και μια υβριστική επιστολή ενός αγιορείτη μοναχού, ενάντια στον Οικουμενικό Πατριάρχη για να διαδοθεί στην Ρωσία. Άραγε αυτοί οι άνθρωποι θέλουν την ενότητα; Στηρίζονται στην άποψη μικρής μερίδας μοναχών που είναι πάντοτε ενάντια σε όλες τις θέσεις του Οικουμενικού Πατριάρχη, ανεξαρτήτως θέματος. Απλά τώρα είναι επίκαιρο το Ουκρανικό. Αυτοί όμως δεν είναι η «φωνή» του Αγίου όρους. Η «φωνή» του Αγίου όρους είναι οι ηγούμενοι και η Ιερά Κοινότητα. Όλοι λοιπόν ήταν παρόντες στην υποδοχή του Οικουμενικού Πατριάρχη στις Καρυές και στην σύναξη που ακολούθησε. Εκτός από μια Μονή, η οποία και σε προηγούμενες επισκέψεις του Οικουμενικού Πατριάρχη απουσίαζε, για τους δικούς της λόγους.
Αναφέρονται επίσης, και στον μεγάλο αριθμό αστυνομικών που φύλαγαν τον Οικουμενικό Πατριάρχη. Μα τους αστυνομικούς δεν τους έφερε ο πατριάρχης. Η ΕΛ.ΑΣ. είναι υποχρεωμένη να παρέχει ασφάλεια σε κάθε υψηλό πρόσωπο που επισκέπτεται την χώρα. Το ίδιο έγινε και στις επισκέψεις του Πατριάρχη Μόσχας στο Άγιον όρος το 2013 και το 2016, που όμως είχε φέρει μαζί του και πλήθος ανθρώπων ασφαλείας. Τώρα όμως είναι βολικό να μην το θυμούνται.
3. Όσον αφορά την αμετανοησία του «σχισματικού» Φιλαρέτου.
Ισχυρίζονται ότι δεν μετανόησε ο Φιλάρετος. Αλλά πώς μπορούμε να πούμε ότι δεν μετανόησε ο Φιλάρετος; 6 φορές αιτήθηκε με Έκκλητο προσφυγή στο Οικουμενικό Πατριαρχείο την αποκατάστασή του. Δεν το αποφάσισε ξαφνικά ο Πατριάρχης και η περί Αυτόν σύνοδος. Εκτός αυτού, η πράξη που έδειξε την πραγματική μετάνοιά του, ήταν η απόφασή του να διαλύσει το «Πατριαρχείο Κιέβου» το οποίο υπηρετούσε για 27 ολόκληρα χρόνια. Αν δεν είχε μετανοήσει, δεν υπήρχε περίπτωση να υπέγραφε την διάλυσή του. Όταν όμως λένε ότι δεν μετανόησε, ουσιαστικά εννοούν να ότι δεν μετανόησε που ήθελε την Αυτοκεφαλία της Ουκρανίας. Γι΄αυτό θέλουν να μετανοήσει. Μπορεί μετά την αποκατάστασή του να άλλαξε γνώμη. Αυτό όμως είναι προσωπική του επιλογή.
4. Όσον αφορά το δικαίωμα του Οικουμενικού Πατριαρχείου να κάνει δεκτά τα μυστήρια των πρώην σχισματικών, και για τον «αυτοχειροτονημένο» Μακάριο.
Την απάντηση μας την δίνει η ιστορία της Εκκλησίας σε αντίστοιχες και δυσκολότερες περιπτώσεις :
– Ο Άγιος Κύριλλος Ιεροσολύμων χειροτονήθηκε επίσκοπος από Αρειανούς. Έπειτα προσήλθε στην Ορθοδοξία και έγινε δεκτός ως Αρχιερέας αυτός, αλλά και οι υπ’ αυτού χειροτονηθέντες, χωρίς αναχειροτονία.
– Ο ιερός Ανατόλιος, ο Κωνσταντινουπόλεως, χειροτονήθηκε από τον αιρεσιάρχη των Μονοφυσιτών Διόσκορο, ο οποίος και φόνευσε τον Άγιο Φλαβιανό Κωνσταντινουπόλεως, αλλά όμως δεν ενεκλήθη που χειροτονήθηκε από αιρετικό και φονέα. – Όλοι οι χειροτονηθέντες από τον Πέτρο τον Μογγό τον αιρετικό, αφού αποτάθηκαν την αίρεση των Ευτυχιανών και παραδέχτηκαν την εν Χαλκηδόνα Σύνοδο, έγιναν δεκτοί από την του Χριστού Εκκλησία στους οικείους τους βαθμούς χωρίς αναχειροτονία. – Στον βίο του Αγίου Σάββα αναφέρεται ότι όταν εκοιμήθη ο Πατριάρχης Ιεροσολύμων Ηλίας, προχειρίσθη από τους Σεβηριανούς στον θρόνο ο Ιωάννης, ο ομόφρονάς τους, ο οποίος με την εισήγηση των Αγίων Σάββα και Θεοδοσίου, ασπάσθηκε την ορθόδοξη πίστη. Και όμως το ότι έλαβε την χειροτονία από αιρετικούς δεν του κατελογίσθηκε. Και πολλά άλλα αντίστοιχα ιστορικά παραδείγματατα υπάρχουν στην μελέτη του
Μητροπολίτου Χίου Γρηγορίου «περί ενώσεως των Αρμενίων μετά της Ανατολικής Ορθοδόξου Εκκλησίας» , εν έτει 1871.
Επίσης κάτι ανάλογο έγινε και με την Εκκλησία της Βουλγαρίας, η οποία βρισκόταν σε σχίσμα περίπου 70 χρόνια. Το 1945 αποκαταστάθηκε το σχίσμα και φυσικά, όλοι οι επίσκοποι, ιερείς και διάκονοι δεν αναχειροτονηθήκανε, παρ΄όλο που όλοι ήταν πρώην σχισματικοί.
Βλέπουμε πώς η Εκκλησία οικονομεί τα πράγματα όταν πρόκειται περί της σωτηρίας των ανθρώπων. Η περίπτωση της Ουκρανίας μάλιστα, είναι πολύ πιο εύκολη από τόσες δύσκολες περιπτώσεις που αντιμετώπισε η Εκκλησία στο παρελθόν με τους αιρετικούς. Εδώ οι διαφορές είναι διοικητικές και όχι δογματικές. Εκεί όμως δεχτήκανε χειροτονίες που έγιναν από ανθρώπους με αντίθεση στο δόγμα· από αιρετικούς.
Είναι μάταιο να βλέπουμε τα πράγματα τυπολατρικά και ορθολογιστικά. Η Εκκλησία είναι πάνω από τους κανόνες. Δεν δημιούργησαν οι κανόνες την Εκκλησία , αλλά η Εκκλησία δημιούργησε τους κανόνες. Και όπου χρειαστεί «εξ ανάγκης και νόμου μετάθεσις γίνεται».
Λένε για τον Μακάριο ότι είναι αυτοχειροτόνητος. Και ότι δεν υπάρχει τέτοιο προηγούμενο στην Ιστορία της Εκκλησίας (αναγνώριση αυτοχειροτονημένου). Ωστόσο, δημοσιεύθηκαν άρθρα που αποδεικνύουν ότι δεν είναι αυτοχειροτόνητος. Άλλωστε, η οικονομία που έχει δείξει η Εκκλησία σε δύσκολες περιόδους σε θέματα χειροτονιών είναι μεγάλη. Έχουμε, όπως ανέφερα, πιο σκανδαλώδη γεγονότα που αναγνωρίστηκαν επίσκοποι χειροτονηθέντες από αιρετικούς, οι οποίοι τόση ζημιά προκάλεσαν στην Εκκλησία. Η Εκκλησία είναι μητέρα. Ο σκοπός της είναι η σωτηρία των ανθρώπων. Πώς να σώσει, όχι πώς να καταδικάσει. Τέτοιες αποφάσεις τις παίρνει η Εκκλησία οικονομικώς ανά τους αιώνες για να υπάρχει ενότητα και σωτηρία για τον άνθρωπο μέσα στην Εκκλησία. Ακόμα, μην ξεχνάμε ότι η Εκκλησία δέχεται και το αεροβάπτισμα, που το κάνουν λαϊκοί σε βρέφη πριν τον θάνατο. Επίσης στον βίο του Αγίου Αθανασίου του Μεγάλου διαβάζουμε ότι όταν ήταν παιδί, παίζοντας βάπτισε κάποιο άλλο παιδί και η Εκκλησία δέχτηκε αυτό το βάπτισμα. Το Άγιο Πνεύμα «όπου θέλει πνει». Δεν υπάρχει λογική εξήγηση. Μήπως δεν μπορεί από την πέτρα ο Κύριος να αναστήσει τέκνα Αβραάμ; Ο Θεός «θέλει πάντας ανθρώπους σωθήναι και είς επίγνωσιν αληθείας ελθείν». Ποιός ασχολήθηκε με αυτά τα εκατομμύρια των Ουκρανών που βρίσκονταν 27 χρόνια στο σχίσμα χωρίς να ξέρουν τον λόγο; Όλοι ασχολούνται με δύο άτομα. Τον Φιλάρετο και τον Μακάριο. Θα πρέπει όλοι μας να χαιρόμαστε γιατί ο Ουκρανικός λαός στο σύνολό του, βρήκε «οδόν σωτηρίας». Πολλά εκατομμύρια νέα μέλη αριθμεί η Εκκλησία του Χριστού. Χαράς Ευαγγέλια!
5. Όσον αφορά την ακύρωση της ισχύος του γράμματος του 1686.
Το ερώτημα δεν είναι γιατί το Οικουμενικό Πατριαρχείο ακύρωσε την ισχύ του γράμματος του 1686, αλλά γιατί το Πατριαρχείο Μόσχας ποτέ δεν εφάρμοσε τους όρους αυτού του γράμματος και στην πράξη το ακύρωσε. Το Πατριαρχείο Μόσχας δημιούργησε κάτι δικό του, χωρίς την ευλογία της Εκκλησίας. Και ότι γίνεται χωρίς ευλογία, δεν έχει καλό τέλος. Πότε μνημονεύτηκε ο Οικουμενικός Πατριάρχης; Ποτέ. Διότι η μνημόνευση σημαίνει όπως πολύ καλά γνωρίζουμε, ότι η πνευματική αναφορά αρμόζει σε αυτόν που μνημονεύεται. πχ. Κάθε περιοχή που μνημονεύει τον Πατριάρχη Σερβίας, έχει την αναφορά της στο Πατριαρχείο Σερβίας, κάθε περιοχή που μνημονεύει τον Πατριάρχη Ρουμανίας, έχει την αναφορά της στο Πατριαρχείο Ρουμανίας κοκ. Ουσιαστικά αυτό το γράμμα δεν
ακυρώθηκε τώρα, άλλα εκείνον τον καιρό από το Πατριαρχείο Μόσχας. Ποτέ δεν εφαρμόστηκε, διότι ποτέ δεν τηρήθηκαν όλοι του οι όροι. Και δεν είναι περίεργο που από την πλευρά των δημοσιογραφικών αυτών κύκλων δεν αναφέρεται τίποτα γι ’αυτό. Επικαλούνται μόνο την εκκλησιαστική συνείδηση. Είναι φυσικό μέσα σε τόσους αιώνες να έχει διαμορφωθεί η όποια συνείδηση. Γενεές περάσανε χωρίς να ξέρουν κάτι άλλο. Γεννηθήκαν και πέθαναν σε αυτήν την κατάσταση. Όμως αυτό δεν αφαιρεί το δικαίωμα από το Οικουμενικό Πατριαρχείο να ανακαλέσει την ισχύ του γράμματος ώστε να επανέλθει η Ουκρανία στους κόλπους του. Επομένως εξηγείται για ποιο λόγο το Οικουμενικό Πατριαρχείο την ακύρωσε και επισήμως.
Το Οικουμενικό Πατριαρχείο παρ΄ όλη την εισπήδηση που ουσιαστικά υπέστη στο έδαφός του από την Εκκλησία της Ρωσίας, δεν ζήτησε τόσα χρόνια, αιώνες, αυτά που δικαιούταν, παρά μόνον τώρα, που τόσος λαός ήταν καταδικασμένος να είναι σχισματικός, χωρίς ιδιαίτερο λόγο. Δεν κινήθηκε από τα δικά του συμφέροντα, όπως θα μπορούσε αιώνες τώρα να το κάνει, αλλά κινήθηκε από την αγάπη του για την σωτηρία όλου του Ουκρανικού λαού την ώρα που ήταν μεγάλη ανάγκη. Ώφειλε να ενδιαφερθεί γι’ αυτά τα εκατομμύρια των πιστών. Να αφήσει τα 99 πρόβατα και να πάει να βρει το απολωλώς. Όλοι περιμένανε την Εκκλησία της Ρωσίας να δώσει αυτήν τη λύση. Δεν κατάφερε όμως να το κάνει, παρ΄ όλο που η Εκκλησία της Ουκρανίας από το 1991 ζητούσε την Αυτοκεφαλία (ακόμα και η υπογραφή του Μητροπολίτη Ονουφρίου βρίσκεται μέσα στο αίτημα). Ήταν πολύ δύσκολο για την Εκκλησία της Ρωσίας, διότι εάν αναγνώριζε Αυτοκέφαλη την Εκκλησία της Ουκρανίας, αυτό θα σήμαινε ότι θα έχανε πολλά σημαντικά εδάφη και προσκυνήματα. Είναι κατανοητή αυτή η αντίδραση. Είναι λογική και ανθρώπινη. Αλλά όμως καθόλου πνευματική. Από την άλλη πλευρά, ο Πατριάρχης Βαρθολομαίος και η περί Αυτόν ιερά σύνοδος, ενεργεί με πολλή σοφία και σύνεση, και το κυριότερο, με πολλή προσευχή. Τους θέλει όλους ενωμένους, τους μνημονεύει όλους, εργάζεται για την ενότητα μέσα στα πλαίσια των αρμοδιοτήτων του, χωρίς να παραβαίνει τους κανόνες της Εκκλησίας. Όσο κι αν τον κατηγορούν και επιθυμούν να κάνουν τον κόσμο να τον μισήσει, δεν θα τα καταφέρουν, γιατί ο Θεός γνωρίζει την αλήθεια. Το Οικουμενικό Πατριαρχείο επανέφερε την κανονικότητα και την κοινωνία στους πρώην σχισματικούς στην Ουκρανία. Αν ήθελε και η Ρωσική Εκκλησία την ενότητα, τα πράγματα θα ήταν εύκολα. Δυστυχώς όμως όπως φαίνεται, ενδιαφέρεται περισσότερο να μην χάσει την Ουκρανία. Και αυτό δημιουργεί μεγάλα προβλήματα στην παγκόσμιο Ορθοδοξία.
6. Όσον αφορά το ότι ονομάζουν τον Οικουμενικό Πατριάρχη Πάπα της Ανατολής και ότι θέλει να είναι πρώτος άνευ ίσων.
Το Οικουμενικό Πατριαρχείο δεν αναγνώρισε το σχίσμα, όπως λένε αυτοί οι δημοσιογραφικοί κύκλοι, αλλά το θεράπευσε. Πλέον κανένας σχισματικός δεν υπάρχει στην Ουκρανία. Είχε το δικαίωμα να το αποκαταστήσει, διότι όπως αποδείχτηκε η Ουκρανία ανήκει στην δικαιοδοσία του, αλλά και πέραν τούτου, κυρίως διότι η Εκκλησία μέσω των Οικουμενικών Συνόδων έδωσε το προνόμιο στο Οικουμενικό Πατριαρχείο να δέχεται έκκλητο προσφυγή και από άλλες τοπικές Εκκλησίες. Κανένα αίτημα εκκλήτου προσφυγής δεν απευθύνεται ποτέ προς όλους τους Πατριάρχες. Αυτό επιβεβαιώνεται και από την ερώτηση του Ρωσικού κλήρου στους άλλους Πατριάρχες το 1663, αν το Οικουμενικό Πατριαρχείο έχει το δικαίωμα να κρίνει υποθέσεις άλλων τοπικών Εκκλησιών. Όλοι οι Πατριάρχες ομοφώνως απάντησαν ότι μόνο το Οικουμενικό Πατριαρχείο έχει αυτό το
δικαίωμα, και ΜΟΝΟ αυτό. Άλλωστε και η ιστορία της Εκκλησίας είναι γεμάτη από περιπτώσεις εκκλήτου προσφυγής στο Οικουμενικό Πατριαρχείο από άλλες τοπικές Εκκλησίες. Δεν υπάρχει μέχρι σήμερα στην ιστορία της Ορθόδοξης Εκκλησίας κάποια εξαίρεση που να αποδεικνύει ότι κατατέθηκε κάποτε αίτημα σε άλλον Προκαθήμενο εκτός του Οικουμενικού Πατριάρχη. Όποιος αποδέχεται αυτό το προνόμιο του Οικουμενικού Πατριάρχη, αποδέχεται και την αποκατάσταση των πρώην σχισματικών στην Ουκρανία. Πέραν αυτού, προνόμιο είναι η χορήγηση Αυτοκεφάλων στις κατά τόπους Εκκλησίες. Έτσι, το Οικουμενικό Πατριαρχείο έδωσε το Αυτοκέφαλο σε όλες τις τοπικές Εκκλησίες από την Ρωσία τον 16ο αιώνα, και έπειτα στις άλλες, με τελευταία την Ουκρανία.
Αναμφιβόλως κεφαλή της Ορθοδόξου Εκκλησίας είναι ο Χριστός. Και αδιαμφισβήτητα, η συνοδικότητα πάντοτε υπάρχει στην Ορθόδοξη Εκκλησία. Όμως σε κάθε σύνοδο, πάντοτε ένας είναι που την συγκαλεί και προεδρεύει. Στο Πατριαρχείο Μόσχας ο Πατριάρχης Κύριλλος, στο Πατριαρχείο Σερβίας, ο Πατριάρχης Ειρηναίος, στην Αυτοκέφαλη Εκκλησία της Ελλάδος ο Αρχιεπίσκοπος Ιερώνυμος κοκ. Έτσι λοιπόν με αποφάσεις Οικουμενικών Συνόδων, στις συνάξεις των προκαθημένων όλων των τοπικών Εκκλησιών, ο συγκαλών και προεδρεύων είναι πάντοτε ο Οικουμενικός Πατριάρχης.
Αυτά υπαγορεύει η παράδοση της Εκκλησίας. Και όποιος αμφισβητεί αυτά τα προνόμια δεν στηρίζεται στην παράδοση. Η αλήθεια αυτή είναι είτε μας αρέσει, είτε δεν μας αρέσει. Ο Πατριάρχης δεν είναι Πάπας και πρώτος άνευ ίσων. Δεν κάνει τίποτε παραπάνω από ό,τι επιτάσσουν τα προνόμια που του χορήγησε η Εκκλησία.
7. Όσον αφορά τις διώξεις και τις καταλήψεις Ναών από την Αυτοκέφαλη Εκκλησία.
Στο ανακοινωθέν της συνόδου στις 11 Οκτωβρίου 2018 του Οικουμενικού Πατριαρχείου το πέμπτο άρθρο λέει : «Γίνεται έκκληση προς όλες τις εμπλεκόμενες πλευρές να αποφεύγουν τις καταλήψεις Ναών, Μονών και άλλων περιουσιακών στοιχείων, αλλά και τις πράξεις βίας και εκδικητικότητας και να επικρατήσει ειρήνη». Ορίστε η επιθυμία του Οικουμενικού Πατριάρχη. Οι δημοσιεύσεις των εν λόγω δημοσιογραφικών κύκλων, όσον αφορά τις διώξεις, είναι επιλεκτικές και μονομερείς. Όποιος ψάξει θα βρει πολλές περιπτώσεις όπου οι διωκόμενοι είναι της Αυτοκέφαλης Εκκλησίας. Έχουν δημοσιευθεί πολλά περιστατικά· χωρίς να αναφερθεί ο πολυετής πόλεμος που συνεχίζεται στα σύνορα της Ουκρανίας. Και οι δύο πλευρές είναι το ίδιο υπεύθυνες για την κατάσταση. Είναι πολύ άσχημο και ας ελπίσουμε η ειρήνη να έλθει γρήγορα. Και αυτό θα γίνει κάνοντας και οι δύο εμπλεκόμενες πλευρές υπακοή στην έκκληση του Οικουμενικού Πατριάρχη για ειρήνη.
8. Όσον αφορά την αντίθεση του Οικουμενικού Πατριάρχη σε πιθανή πανορθόδοξη Σύνοδο.
Όπως γνωρίζουμε το Οικουμενικό Πατριαρχείο έδωσε όλες τις Αυτοκεφαλίες χωρίς να γίνονται πανορθόδοξες Σύνοδοι. Όμως το Οικουμενικό Πατριαρχείο γνωρίζοντας ότι θυσιάζει τα δικαιώματά του, ήθελε να αποφασίζουν οι Προκαθήμενοι, όλοι μαζί για την χορήγηση Αυτοκεφαλιών. Συζητήθηκε κατ΄ επανάληψη σε συναντήσεις πριν από την Μεγάλη Σύνοδο της Κρήτης, και υπήρχε δυνατότητα να το συζητήσουν και να το αποφασίσουν όλοι μαζί σε αυτήν την Σύνοδο. Δυστυχώς, το Πατριαρχείο Μόσχας αρνήθηκε να μετάσχει. Επίσης, μετά την ακύρωση της ισχύος του γράμματος του 1686, η Ουκρανία επανεντάχθηκε στο Οικουμενικό Πατριαρχείο. Συγκλήθηκε Ενωτική Σύνοδος στην οποία προσκλήθηκαν όλοι. Προτάθηκε μάλιστα και στον Μητροπολίτη Ονούφριο να τεθεί
επικεφαλής. Αλλά ούτε και αυτός θέλησε να μετάσχει. Θα μπορούσαν να είχαν πάει και να διατυπώσουν τις απόψεις τους. Όταν λοιπόν ο Οικουμενικός Πατριάρχης τους προσκάλεσε, αυτοί αρνήθηκαν. Και θέλουν τώρα να γίνει με τους όρους τους. Τώρα όμως είναι αργά. Αν όμως γινόταν και τώρα, θα έπρεπε να την συγκαλέσει και να προοδεύσει ο ίδιος, ο Οικουμενικός Πατριάρχης.
9. Όσον αφορά την ερώτηση «γιατί δεν αναγνωρίζουν όλες οι άλλες Εκκλησίες;»
Είναι πολλοί οι λόγοι για τους οποίους οι Εκκλησίες αυτές παραμένουν διστακτικές, τους οποίους αυτές οι ίδιες γνωρίζουν. Ένας απ΄ αυτούς όμως, είναι και τα ποικίλα αντίποινα που επιβάλλοντα σε περίπτωση αναγνώρισης της νέας Αυτοκεφάλου Εκκλησίας. Λόγου χάριν η ακοινωνησία, η άρση της οικονομικής υποστήριξης και φυσικά, η απειλή της παράνομης εισπήδησης στα εδάφη τους με την ίδρυση ενοριών, χωρίς ευλογία από τους τοπικούς Αρχιερείς. Οι κατά τόπους Εκκλησίες γνωρίζουν πολύ καλά τα προβλήματα που μπορεί να προκαλέσει η πολιτικά και οικονομικά πανίσχυρη Ρωσική Εκκλησία στις περιοχές τους, όπως ήδη έχει προκαλέσει στην παγκόσμιο ορθοδοξία, αποκόπτοντας τους Ρώσους πιστούς από την κοινωνία με αυτούς που έχουν ήδη αναγνωρίσει. Είναι άλλωστε η μεγαλύτερη σε πληθυσμό Εκκλησία. Έτσι είναι λογική η όποια καθυστέρηση, για αυτούς που θέλουν να αναγνωρίσουν την νέα Αυτοκέφαλη Εκκλησία της Ουκρανίας.
10. Όσον αφορά το ότι ο Αρχιεπίσκοπος Ιερώνυμος πιέστηκε από πολιτικές δυνάμεις για να αναγνωρίσει την Αυτοκέφαλη Εκκλησίας της Ουκρανίας.
Εξ αρχής ο Αρχιεπίσκοπος Ιερώνυμος ανέθεσε σε δύο επιτροπές την διερεύνηση του όλου θέματος από θεολογικής και εκκλησιαστικής πλευράς, οι οποίες κατέθεσαν τις εισηγήσεις τους στην Ιερά Σύνοδο, που τις μελέτησε επισταμένως. Στη συνέχεια ο Αρχιεπίσκοπος παρέπεμψε το θέμα στην Ιεραρχία του Οκτωβρίου, όπου και αποφασίστηκε η αναγνώριση της Αυτοκεφάλου Ουκρανικής Εκκλησίας. Είναι προφανές λοιπόν ότι το επιχείρημα αυτών των δημοσιογραφικών κύκλων είναι γέννημα της φαντασίας τους.
11. Όσον αφορά το ότι στο Άγιον Όρος ρωτάνε τους Ουκρανούς προσκυνητές «του Ονουφρίου είσαι ή του Επιφανίου;»
Και εγώ, να πω την αλήθεια, το ρωτούσα αυτό. Όμως σταμάτησα όταν ένας Ουκρανός με ρώτησε «Πήγα σε 4 μοναστήρια. Γιατί στα δύο με ρωτήσανε αν είμαι του Ονουφρίου ή του Επιφανίου; Δεν θέλω να δίνω λόγο. Τόσο σημαντικό είναι; Εγώ είμαι του Ονουφρίου, αλλά θέλω Αυτοκεφαλία. Να είναι η Εκκλησία μας ανεξάρτητη». Και του απάντησα «Πράγματι, πλέον δεν είναι σημαντικό. Όλοι είναι αποδεκτοί. Όλοι είναι κανονικοί. Όλοι έχουν κοινωνία. Όταν σε ρωτάνε να λες -Δεν γνωρίζω ούτε τον Ονούφριο, ούτε τον Επιφάνιο. Γνωρίζω τον Θεό και Αυτόν θέλω να βάλω στην καρδιά μου-. Ο Κύριος δεν θα μας κάνει αυτήν την ερώτηση, αλλά θα μας ρωτήσει αν αγαπούσαμε τον διπλανό μας ή τον μισούσαμε. Αυτό είναι το σημαντικό». Εξομολογήθηκε, κοινώνησε και έφυγε με την χαρά του Χριστού στην καρδιά του.
– Σε συζήτηση με έναν κληρικό της Εκκλησίας της Ουκρανίας του Πατριαρχείου Μόσχας, μου ανέφερε ότι η Εκκλησία τους είναι αυτόνομη, διότι έχουν την δική τους Σύνοδο. Επίσης ότι σε ναούς των «σχισματικών» υπάρχουν βλάσφημες τοιχογραφίες που στα πρόσωπα των Αγίων έχουν γνωστούς ανθρώπους εν ζωή και ότι στα κηρύγματά τους
δεν αναφέρουν τίποτα για τον Θεό, αλλά μιλάνε για τον Πρόεδρο, για το «κακό» Πατριαρχείο Μόσχας, για την βοήθεια των Αμερικάνων κλπ.
Του είπα πως σε κάθε Θεία Λειτουργία μνημονεύετε τον Πατριάρχη Κύριλλο και πως ο Μητροπολίτης Ονούφριος είναι μόνιμο μέλος της Συνόδου του Ρωσικού Πατριαρχείου. Πράγματα που δείχνουν ότι δεν είναι πλήρως αυτόνομη η Εκκλησία σας. Αφού αυτό ισχύει πώς θα μπορέσουν να πάρουν ποτέ στην Σύνοδο της Εκκλησίας σας, διαφορετική θέση σε κάποια πράγματα από τις θέσεις της Ρώσικης Εκκλησίας; Πρέπει πάντοτε να συμπορεύονται. Δεν γίνεται αλλιώς. Του είπα ότι η χαρά σας θα πρέπει να είναι μεγάλη που οι αδελφοί σας επέστρεψαν. Μην γίνεστε σαν τον μεγάλο αδελφό του ασώτου. Είστε ίδιο αίμα. Είναι τα αδέλφια σας, που βρήκαν οδό σωτηρίας. Όσον αφορά τις βλάσφημες τοιχογραφίες και τα κηρύγματα χωρίς Θεό, πρέπει εσείς οι ίδιοι να τους διδάξετε πώς να τα κάνουν. Αυτοί βρίσκονταν 27 χρόνια στο σχίσμα και πριν ήταν στον κομμουνισμό. Πού να ξέρουν από παράδοση; Χρειάζονται βοήθεια. Όπως μετά τον κομμουνισμό, όπου οι Ρώσοι δεν γνωρίζανε τίποτα, όλα είχαν διαλυθεί. Αλλά ρωτήσανε, ψάξανε, βρήκαν βοήθεια και προοδεύσανε. Και εμείς από εδώ, αλλά κυρίως εσείς, τα αδέλφια τους, να τους στηρίξετε. Μπορείτε να κάνετε πολλά για την ενότητα. Μην τους πολεμάτε, διότι «εάν η βουλή αυτή ή το έργον τούτο είναι εξ ανθρώπων, θέλει ματαιωθεί· εάν όμως είναι εκ Θεού, δεν δύνασθε να ματαιώσητε αυτό, και προσέχετε μήπως ευρεθήτε και θεομάχοι».
– Πριν από μερικά χρόνια, επίσημα χείλη επιφανούς Ρώσου διακόνου (νύν Ιερομονάχου χειροτονηθέντος από τον Πατριάρχη Κύριλλο), μου είπαν με πολλή επιμονή, ότι πρέπει λόγω του αριθμού των πιστών και της δυνάμεως της χώρας να έχουν και το πρωτείο στην Ορθοδοξία, τον συντονιστικό ρόλο και όλα τα προνόμια. Και ότι το Οικουμενικό Πατριαρχείο δεν έχει σχεδόν καθόλου ποίμνιο διότι βρίσκεται στην Τουρκία. Και ότι άλλαξαν οι εποχές· δεν υπάρχει βυζαντινή Αυτοκρατορία πλέον. Δεν πίστευα στα αυτιά μου. Τότε άρχισα να καταλαβαίνω τι σχέδια έχουν οι αδελφοί μας. Δυστυχώς από την ανακήρυξη της Αυτοκεφαλίας της Ρωσικής Εκκλησίας και την ανάδειξή της σε Πατριαρχείο, φαίνεται ότι κάποιοι δεν εγκατέλειψαν το όραμα της Τρίτης Ρώμης.
– Είναι αλήθεια ότι οι Ρώσοι προσκυνητές είναι πολύ καλοί και πολύ ευλαβείς. Δεν υπολογίζουν τον κόπο και την θυσία. Και το βασικότερο, κάνουν υπακοή στην Εκκλησία τους. Κανείς δεν μπορεί να τους καταλογίσει ως σφάλμα το ότι κάνουν υπακοή. Οι περισσότεροι βέβαια έχουν τις αντιρρήσεις τους, όπως μου λένε, όμως δεν μπορούν να κάνουν κάτι, αν δεν δοθεί εντολή από την Εκκλησία τους. Είναι κατανοητό και σεβαστό. Άλλοι πράττουν κατά συνείδηση, χωρίς να υπολογίζουν τις απαγορεύσεις. Ταλαιπωρούνται οι άνθρωποι. Είχαν τόσα χρόνια την αθεΐα και τον κομμουνισμό, και πάνω που πήγαν να αρχίσουν να χαίρονται την ορθοδοξία, τους αποκόπτουν. Είναι αστείο που κατηγορείται ο Οικουμενικός Πατριάρχης για το σχίσμα την ώρα που από την Ρωσία απαγορεύουν την κοινωνία. Το σχίσμα έγινε από την Ρώσικη Εκκλησία και όχι από το Οικουμενικό Πατριαρχείο. Όλες οι Εκκλησίες έχουν κοινωνία με το Οικουμενικό Πατριαρχείο. Η Εκκλησία της Ρωσίας όμως δεν έχει με όλες τις Εκκλησίες κοινωνία. Ευχόμαστε ο Θεός να φωτίσει τους Ιεράρχες της Ρωσίας να δουν την αλήθεια και να βγάλουν από το σχίσμα τόσα εκατομμύρια Ρώσων και Ουκρανών που τους απομόνωσαν. Δεν φταίνε σε τίποτα αυτοί. Πολλοί δεν αντέχουν να μην κοινωνάνε στο Άγιον όρος. Το έχουν τάμα ζωής.
Αυτοί οι δημοσιογραφικοί κύκλοι, όπως λένε, δουλεύουν για την ορθοδοξία. Και όμως συντηρούν και διευρύνουν το σχίσμα. Φανατίζουν και αγριεύουν τους πιστούς. Μακάρι να καταλάβουν το λάθος τους και την ζημιά που προκαλούν. «Μαρτυρώ γαρ αυτοίς ότι ζήλον Θεού έχουσιν, αλλ΄ ου κατ΄ επίγνωσιν. Αγνοούντες γαρ την του Θεού δικαιοσύνην, και την ιδίαν δικαιοσύνην ζητούντες στήσαι, τη δικαιοσύνη του Θεού ουχ υπετάγησαν».
Αν κάποιος ασχοληθεί αντικειμενικά με αυτά, βλέποντας και τις δύο πλευρές, χωρίς να επηρεάζεται από τις ψεύτικες ειδήσεις που κατακλύζουν το διαδίκτυο, καταλαβαίνει που βρίσκεται η αλήθεια και θα γνωρίσει ποιο είναι το θέλημα του Θεού.