ΣΥΝΑΞΑΡΙΣΤΙΚΟΣ ΛΟΓΟΣ ΓΙΑ ΤΟΝ ΟΣΙΟ ΣΩΦΡΟΝΙΟ

Ιερά Μητρόπολη Ναυπάκτου
Συναξαριστικός λόγος γιά τόν Ὅσιο Σωφρόνιο
Ὁ πρόλογος τοῦ Οἰκουμενικοῦ Πατριάρχου κ.κ. Βαρθολομαίου γιά τό βιβλίο «Οἶδα ἄνθρωπον ἐν Χριστῷ»

Ἱερώτατε Μητροπολῖτα Ναυπάκτου καί Ἁγίου Βλασίου, ἐν Ἁγίῳ Πνεύματι ἀγαπητέ ἀδελφέ καί συλλειτουργέ τῆς ἡμῶν Μετριότητος κύριε Ἱερόθεε, χάρις εἴη τῇ ὑμετέρᾳ Ἱερότητι καί εἰρήνη παρά Θεοῦ.

Ἡ ἐπικειμένη ἔκδοσις τῆς ὑπό τῆς ὑμετέρας φίλης Ἱερότητος συγγραφείσης ὑπό τόν τίτλον «Οἶδα ἄνθρωπον ἐν Χριστῷ» βιογραφίας τοῦ μακαριστοῦ Γέροντος Σωφρονίου ἰδιαιτέρως ἐχαροποίησε τήν Μητέρα Ἐκκλησίαν καί ἡμᾶς προσωπικῶς. Ἡ ὑμετέρα δέ παράκλησις ἵνα προλογίσωμεν τήν ἔκδοσιν ταύτην προεκάλεσεν ἡμῖν δισταγμόν τινα καί περίσκεψιν, μήπως ὁ λόγος ἡμῶν φανῇ πτωχός νά ἀποδώσῃ τό μέγεθος τοῦ πνευματικοῦ ἀναστήματος τοῦ ἀγαπητοῦ Γέροντος καί τήν ὑπέρ φύσιν πολιτείαν του. Ἀλλά, θαρροῦντες ἐκ τῆς πολλῆς ἡμῶν ἀγάπης πρός τό σεπτόν πρόσωπον τοῦ Γέροντος καί ἀνταποκρινόμενοι εἰς τήν ἐπιθυμίαν τῆς ὑμετέρας Ἱερότητος, σημειοῦμεν ταπεινάς τινας σκέψεις περί τοῦ βίου καί τῆς πολιτείας αὐτοῦ.

Ὁ μακαριστός π. Σωφρόνιος ἦτο εἷς ἄνθρωπος ὅστις ἀνέλαβεν ἐν ἑαυτῷ τήν «ἐσχάτην εὐθύνην», τήν ὁποίαν ἀναμένει ἀπό τούς χριστιανούς ὁ Θεός, παραδώσας ἑαυτόν εἰς τόν «Ἅδην τῆς μετανοίας», ὡς χαρακτηριστικῶς γράφει εἰς τά συγγράμματα αὐτοῦ, διά νά γίνη τοιουτοτρόπως ὅμοιος πρός τόν Χριστόν, τόν κατελθόντα εἰς τόν ῾Εαυτοῦ «Ἅδην τῆς ἀγάπης». Συνεπῶς, ἡ ὑψηλή θεολογία τοῦ π. Σωφρονίου, ἥτις καί μεγάλως ἐδόξασεν αὐτόν, δέν ἦτο καρπός ἀκαδημαϊκῶν σπουδῶν καί ψιλή διανοητική ἐνασχόλησις. ῏Ητο ἀληθῶς τό ἀπαύγασμα τῆς πεφωτισμένης διά τῆς ἐλλάμψεως τοῦ ἀκτίστου θείου φωτός καρδίας του, κεκαθαρμένης διά τῆς ἄχρι τελείας λήθης ἑαυτοῦ καί τοῦ σωτηρίου αὐτομίσους ἀφικνουμένης μετανοίας του.

Γενόμενος δέ «νοῦς ὁρῶν τόν Θεόν», ἐπάσχιζεν ὁ ἀοίδιμος νά ποιήσῃ πάντας κοινωνούς τῆς ἰδίας κενωτικῆς πολιτείας, ἡ ὁποία ὁδηγεῖ εἰς τήν θείαν μέθεξιν: «Ἀγωνίζομαι ἀπεγνωσμένως νά περιγράψω τήν ἐπιστήμην, τήν πλέον μεγαλειώδη ἐξ ὅσων γνωρίζει ἡ γῆ καί ὁ οὐρανός. Ἀφομοιοῦται αὕτη οὐχί ἐν ὀλίγοις χρόνοις ἀκαδημαϊκῶν σπουδῶν, ἀλλά.... διά τῆς φλογερᾶς μετανοίας καί τῆς διαμονῆς ἡμῶν ἐν τῷ πνεύματι τῶν ἐντολῶν («Ὀψόμεθα τόν Θεόν καθώς ἐστι»)». Ὁ μακαριστός Γέρων ἐτόνιζε πάντοτε ὅτι ὁ στόχος ἡμῶν εἷναι ἡ ἐκπλήρωσις τοῦ θελήματος τοῦ Θεοῦ, ἡ αἰωνία ζωή, ἡ γνῶσις τοῦ Θεοῦ, καί οὐχί ἡ ἠθική βελτίωσις.

Ἡ ὅρασις τοῦ θείου φωτός, τό ὁποῖον ἐπεσκέφθη αὐτόν ἤδη ἐκ τῆς νεότητός του, ὅτε ἔζη ἐν τῇ Δύσει, ὡδήγησεν αὐτόν εἰς τόν ῾Ιερόν Ἄθωνα, τήν κληρουχίαν ταύτην τῆς καθ' ἡμᾶς Μητρός ᾽Εκκλησίας τῆς Κωνσταντινουπόλεως, τό καταφύγιον τῆς σωτηρίας καί τόπον ἁγιασμοῦ πλείστων θεοφιλῶν ψυχῶν. ᾽Εκεῖ παρεδόθη εἰς τήν ἄσκησιν καί τήν ἀδιάλειπτον νοεράν προσευχήν, ὑπό τήν ἀσφαλῆ καθοδήγησν τοῦ ἐν ὁσίοις πατρός ἡμῶν Σιλουανοῦ τοῦ Ἀθωνίτου. ᾽Ηκολούθησε τόν Κύριον συναποθνήσκων μετ' Αὐτοῦ διά τῆς ὑπακοῆς καί τῆς ἐκκοπῆς τοῦ ἰδίου θελήματος, ἐγνώρισε Πνεύματι Ἁγίῳ τόν Χριστόν, ὡς ὁ πνευματικός του πατήρ, καί, ὁμοιωθείς πλήρως πρός Αὐτόν κατά τά παθήματα, συνανέστη μετά τοῦ Κυρίου καί ἐδέχθη «τοιοῦτον φῶς, τοιαύτην δύναμιν ζωῆς καί σοφίαν», αἱ ὁποῖαι μόνον παρά τῆς Πηγῆς τοῦ φωτός καί τῆς ζωῆς δύνανται νά προέλθουν.

῞Ομως, ἡ ἀνεξιχνίαστος Πρόνοια τοῦ Θεοῦ δέν ἀφῆκε τόν Γέροντα νά τελειώσῃ τήν ζωήν του εἰς τόν ἱερόν Ἄθωνα, ὡς ἐπεθύμει. ῎Επρεπε νά τεθῇ ὁ λύχνος ἐπί τήν λυχνίαν, ἵνα λάμπῃ πᾶσι τοῖς ἐν τῇ οἰκίᾳ. Οὕτως, ἐπορεύθη εἰς τήν Δύσιν, ἔνθα θά ἔλαμπεν οὐχί ὡς λύχνος ἀλλ' ὡς ἀστήρ ὑπέρλαμπρος καί νά ὁδηγήσῃ εἰς τό φῶς τῆς θεογνωσίας πλῆθος ἀπεγνωσμένων ψυχῶν, ποθουσῶν τόν Κύριον. ᾽Εκεῖ, ὑπό τήν εὐλογίαν καί σκέπην τῆς Μητρός ᾽Εκκλησίας, ἥν ὑπερηγάπα καί βαθέως ἐσέβετο, ἵδρυσεν ἀληθῶς μίαν «καινήν πολιτείαν», ἕν νέον ὑπερῷον τῆς Πεντηκοστῆς, ἔνθα μοναχοί καί ἁπλοῖ πιστοί ἐκ διαφόρων ἐθνῶν, γλωσσῶν καί παραδόσεων, συνήρχοντο καί συνέρχονται ἄχρι τοῦδε ἐπί τό αὐτό, ζῶντες καί ἀναπνέοντες διά τοῦ ὀνόματος τοῦ γλυκυτάτου ᾽Ιησοῦ καί διά τῆς μετοχῆς εἰς τό κοινόν ποτήριον.

Ἡ ἀνύστακτος ποιμαντική μέριμνά του καί τό μέγα χάρισμα τῆς διακρίσεως, ὅπερ ἐκόσμει αὐτόν, συνήνωναν ἀρραγῶς τοσοῦτον διαφορετικῶν καταβολῶν ἀνθρώπους καί αὐτή ἡ αἴσθησις τῆς ἐν Χριστῷ ἑνότητος ἐβιοῦτο ἔτι ἐντονώτερον κατά τήν ὑπό τοῦ Γέροντος ἱερουργίαν τῆς ἀναιμάκτου μυσταγωγίας, ἡ ὁποία ἦτο ἕν ἀνεπανάληπτον καί συγκλονιστικόν γεγονός διά πάντας τούς συμμετέχοντας. Ὡς γευθείς Πνεύματος Χριστοῦ ὁ π. Σωφρόνιος, δέν ἠδύνατο νά ἀποψύγῃ ἐν τῇ Θείᾳ Λειτουργίᾳ τήν συνάντησιν «μετά τοῦ ὠκεανοῦ τῶν δυστυχιῶν» τοῦ κόσμου τούτου. Λειτουργῶν ὅμως ἐπανελάμβανε τήν θείαν πρᾶξιν τῆς ἀπολυτρώσεως τοῦ κόσμου, προσφέρων θυσίαν καί προσφερόμενος ὁ ἴδιος ὡς ἐξίλασμα ὑπέρ τῶν ἁμαρτιῶν τῆς ἀνθρωπότητος, ὑπέρ ὅλου τοῦ Ἀδάμ.

Καίτοι ὁ ἴδιος εἶχεν ἀνέλθει εἰς τό ὕψος τῆς θεοπτίας, διετήρει πάντοτε μέγιστον σεβασμόν καί τιμήν πρός τούς ποιμένας τῆς ᾽Εκκλησίας, καί δή τό σεπτόν Οἰκουμενικόν Πατριαρχεῖον καί τόν Πατριάρχην. Ἀντί νά ὑπεραίρηται «τῇ ὑπερβολῇ τῶν θείων ἀποκαλύψεων» καί διά τόν πλοῦτον τῶν χαρισμάτων, δι' ὧν ἐπροίκισεν αὐτόν ὁ Θεός, διαρκῶς ἐταπεινοῦτο, ἀφοῦ, ὡς γράφει, «ἰδών ἐν πνεύματι τόν Χριστόν, τόν ἀγαπήσαντα ἡμᾶς ῾εἰς τέλος᾽, προσευχόμενον ἐν Γεθσημανῇ καί ἐν συνεχείᾳ ἐπί τοῦ Γολγοθᾷ, μή ἀντιστάμενον τῷ πονηρῷ», ἐμίσησεν ἑαυτόν.

῞Οθεν, ἔχοντες πρό ὀφθαλμῶν μίαν τοιαύτην πνευματικήν προσωπικότητα, ἥν καί ὑμεῖς ἐκ τοῦ σύνεγγυς ἐγνωρίσατε καί ἐγεύθητε τό νέκταρ τῆς ἡδυτάτης διδασκαλίας της, δέν δυνάμεθα νά κρύψωμεν τήν ἡμετέραν πνευματικήν ἀγαλλίασιν, δι' ἧς ὑποδεχόμεθα τήν παροῦσαν βιογραφίαν, ἔχοντες βεβαίαν τήν πεποίθησιν ὅτι θέλει συντελέσει εἰς μεγάλην ὠφέλειαν τῶν πιστῶν. Διά τοῦτο καί ἐνθέρμως συγχαίρομεν τῇ ὑμετέρᾳ προσφιλεῖ ῾Ιερότητι διά τόν κόπον εἰς ὅν ὑπεβλήθητε ἵνα ὁ βίος καί τά θεῖα διδάγματα τοῦ ἐν οὐρανοῖς ἀναπαυομένου Γέροντος γένωνται κτῆμα πάντων ὅσων ποθοῦν νά πορευθοῦν τήν ἰδίαν ὁδόν τῆς θεώσεως.

῞Οσοι ἔχουν ἀνοικτά τά ὦτα τῆς ψυχῆς των, ἀναγινώσκοντες τάς σελίδας τοῦ παρόντος βιβλίου, θά ἀκούσουν ἐναργῶς αὐτόν νά τούς καλῇ καί σήμερον εἰς τήν ὁδόν ταύτην, λέγοντα τοσοῦτον ἐπικαίρως καί διαχρονικῶς: «Συμπορευθεῖτε, ἀγαπητοί, μέ ἐμᾶς τούς πένητες πρός τόν Σταυρό, πρός τούς ὀνειδισμούς, τίς ἐξουθενώσεις, τήν πτωχεία, τίς θλίψεις, καί ἀργότερα, ἴσως, καί στό θάνατο, Δέν ὑπάρχει ἄλλη ὁδός πρός τόν ἀληθινό, αἰώνιο δοξασμό. Γιά τό ὄνομά Του διωκόμαστε ἀπό παντοῦ...» (᾽Επιστολή πρός Δαβίδ Μπάλφουρ).

Εὐχόμενοι, οὖν, πλουσίαν τήν θείαν εὐλογίαν καί πνευματικήν καρποφορίαν πᾶσι τοῖς ἀγαπητοῖς ἀναγνώσταις, τῇ δέ ὑμετέρᾳ φίλῃ Ἱερότητι δαψιλῆ καί ἑκατονταπλασίονα τήν οὐράνιον ἀντιμισθίαν παρά τοῦ φιλοτέκνου μακαριστοῦ Πατρός, διά τῶν πατρικῶν αὐτοῦ πρεσβειῶν πρός Κύριον, καί κατασπαζόμενοι ἀπό τῆς Βασιλευούσης ὑμᾶς φιλήματι ἁγίῳ, ἐπικαλούμεθα ἐφ’ ὑμᾶς προσωπικῶς καί ἐπί τούς ἐντευξομένους εἰς τήν ἔκδοσιν τήν

Χάριν καί τό ἄπειρον Ἔλεος τοῦ Θεοῦ.
͵βζ΄ ᾽Ιουνίου ζ΄

+ Ὁ Κωνσταντινουπόλεως ἀγαπητός ἐν Χριστῷ ἀδελφός Βαρθολομαῖος