ΑΝΑΚΛΗΣΗ ΚΑΙ ΛΥΤΡΩΣΗ. ΣΧΟΛΙΟ ΣΤΗΝ Α΄ ΣΤΑΣΗ ΤΩΝ ΧΑΙΡΕΤΙΣΜΩΝ ΤΗΣ ΘΕΟΜΗΤΟΡΟΣ

Του Ιωάννη Λότσιου Δρ.Θ. Δημοσιεύτηκε στο VeriaNet και Acta Ecumenica

Στους Α' Χαιρετισμούς της Παναγίας που μας καλεί η Εκκλησία για να προσευχηθούμε ψέλνωντας την πρώτη στάση από τον Ακάθιστο Οίκο. Η Πρώτη στάση αναφέρεται στον Ευαγγελισμό (Α-Β), στον διάλογο με τον Αρχάγγελο Γαβριήλ (Γ-Δ), και στην Επίσκεψη της Παναγίας στην Ελισάβετ και τον λογισμό του μνήστωρος Ιωσήφ (Ε-Ζ). Από την Α' πρώτη στάση ο χαιρετισμός του Αρχαγγέλου Γαβριήλ, “Χαίρε η Κεχαριτωμένη'', στην πόλη της Ναζαρέτ, αποτελεί προέκταση του “Χαίρε'' που απευθύνει και η Εκκλησία προς την Παναγία. 

Η προσηγορία αυτή μας λέει ότι η Παναγία είναι πλήρης χαρισμάτων και η ευλογημένη γυναίκα από όλες τις γυναίκες του κόσμου, γιατί σε αυτήν και με την θέληση της πραγματώθηκε το έργο της Θείας Οικονομίας και ειδικά η Σάρκωση του Θεού Λόγου. Περισσότερο η Παναγία είναι η Μήτηρ και Παρθένος και Αειπάρθενος. Έτσι το ''Χαίρε'' που απευθύνουμε και εμείς δεν είναι ένας απλός χαιρετισμός, όπως και εμείς θα χαιρετίσουμε ένα άνθρωπο με έναν καλό λόγο, η περισσότερο έναν καλοδεχούμενο συνηθισμένο χαιρετισμό. Ο χαιρετισμός του Αρχαγγέλλου Γαβριήλ μας δείχνει την πλούσια χάρη που την έχει δώσει ο Θεός και να γνωρίσουμε την τελειότητα της αρετής της. Η επίσκεψη της Παναγίας σητν Ελισάβετ μας δείχνει ότι η Παναγία, δεν άντεξε να μην μοιραστεί την χαρά της, δεν σκέφτηκε την δική της ταλαιπωρία, δεν κοίταξε καν τις ανάγκες της. Σε ένα δίστιχο που απευθύνει η Α' Στάση είναι και το εξής:

''Χαῖρε, τοῦ πεσόντος Ἀδάμ ἡ ἀνάκλησις,

χαῖρε, τῶν δακρύων τῆς Εὔας ἡ λύτρωσις. '''.

Η πτώση των πρωτοπλάστων και η εκδίωξη τους απο τον Κήπο της Εδέμ, της τρυφής του παραδείσου, της συνομιλίας με το Θεό, ήταν το συμβάν που άλλαξε την πορεία της ανθρωπότητας ριζικά. Η διακοπή της κοινωνίας με το Θεό, η στέρηση της Θείας Χάρης τον οδήγησαν στον θάνατο και την αμαρτία. Ο Αδάμ και η Εύα δεν ένιωσαν την ανάγκη να ζητήσουν μια συγνώμη από το Θεό. Αντίθετα προσπάθησαν να κρυφτούν από τον ίδιο. Στην έξοδο τους από τον παράδεισο είδαν την πραγματικότητα δια γυμνού οφθαλμού. Είδαν την πτώση τους. Εκεί έκλαψαν. Η Παναγία ως Νέα Εύα, αναλαμβάνει την ανάκληση από την πικρία και την λύτρωση από τα δάκρυα της πρώτης Εύας.

Η αμαρτία και η πτώση φέρνει στον άνθρωπο μια καταστροφή, στις σχέσεις τόσο με τον Θεό όσο και με τους ανθρώπους. Η πτώση σε σφάλματα, παραλείψεις και λάθη είναι ανθρωπινά και μπορεί να μας συμβαίνει συχνά και πολλές φορές μέσα στην καθημερινή μας πορεία. Ο θάνατος και οι αρρώστιες δεν ξεκίνησαν από τον Κήπο της Εδέμ μόνο, επηρέασαν βαθύτατα το ανθρώπινο γένος. Σαν μια επιδημία ο θάνατος και οι αρρώστιες εξαπλώθηκαν σε όλους τους ανθρώπους. Και ενώ υπάρχει μια γενική δυστυχία στον κόσμο, καθένας μας περνά μέσα από τα στίγματα της πτώσεως και της φθοράς, εξαιτίας της νόσου, εξαιτίας της καταστροφής και της διαστροφής της ελευθερίας που μας έδωσε ο θεός. Όλοι ζούμε και βλέπουμε αρρώστιες, ατυχήματα, θλίψη και στεναχώρια να κυριαρχούν σε κάθε γειτονιά και σε κάθε θλίψη. Εδικά το άγχος, το στρες η κατάθλιψη , είναι από τα κύρια αίτια που μας δείχνουν ακριβώς την πτωτική μας πορεία. Αυτά τα στίγματα της αμαρτίας που φαίνονται καθημερινά είναι εκείνα που μας κάνουν και υποφέρουμε και η ζωή μας βρίσκεται σε μια αποσύνθεση. Μια αποσύνθεση, μεταξύ του σκοπού για τον οποίο ζούμε και του στόχου που έχουμε βάλει εμείς οι ίδιοι για την ζωή μας.

Η πτώση του Αδάμ, το όνειδος της Εύας φέρουν την Παναγία ως Νέα Εύα να γίνεται η ανάκλησης'' και η λύτρωσης''. Δύο λέξεις μεστές από συμπόνια και αλλαγή νοοτροπίας. Η Παναγία μας εξεγείρει από την πτώση, μας λυτρώνει από τα στίγματα της αμαρτίας. Σε αντίθεση με την Έυα η Παναγία δεν έφερε την αντίρρηση και την άρνηση, δεν έφερε το “έναντι” στο Θεό. Ελεύθερα αποδέχθηκε το θέλημα του Θεού, δεν έκανε το δικό της θέλημα. Δέχθηκε δηλαδή να γίνει το πρόσωπο εκείνο που θα γίνει η ανάκληση των πρωτοπλάστων και η λύτρωση του ανθρωπίνου γένους. Η “ανάκλησης'' και η ''λύτρωσης'' συνδέουν την Παναγία και την Έυα, μεταξύ του ξύλου που βρισκόταν στο μέσο του παραδείσου με το ξύλο του Σταυρού στον Γολγοθά.

Η ανάκληση και η λύτρωση μας την δυνατότητα να αλλάξουμε πορεία, να σηκωθούμε από την πτώση, να βρούμε διεξόδους για εμάς τους ίδιους. Έτσι η αυθεντικότητα του προπατορικού αμαρτήματος, η εμμονή δηλαδή και η μη αναγνώριση των παραλείψεων, η μη αποδοχή των πράξεων μας είναι αυτά που μας εγκλωβίζουν στην παθογένεια της φθοράς και του θανάτου. Ακόμα και ένας ''λεκές'' έχει ορισμένες επιπτώσεις. Δημιουργεί διαταραχή στους πόθους και τις επιθυμίες μας. Και στην δική μας ζωή η ανάκληση και η λύτρωση είναι δυνατότητα με την βοήθεια της Παναγίας. Όπως η ίδια αποτέλεσε την ανάκληση και την λύτρωση του Αδάμ και της Έυας, έτσι και σε εμάς μπορεί να γίνει. Η Παναγία συνεχίζει να αποτελεί το πρόσωπο εκείνο για όλους εκείνους που έχουν μάτια να βλέπουν την παρουσία της, ακόμα και σε κάθε τους βήμα ή στην εργασία τους.