Του Σεργκέι Τσάπνιν*
Το πιο εντυπωσιακό είναι η διατύπωση της παραγράφου 8 του υπ’ αριθ. 151 Πρακτικού (σ.μ.: εννοεί την Απόφαση της Συνόδου του Πατριαρχείου Μόσχας της 26ης Δεκεμβρίου 2019):
«Αποσύρουμε από τη δικαιοδοσία του Πατριαρχείου Αλεξανδρείας τις ενορίες της Ρωσικής Ορθόδοξης Εκκλησίας που βρίσκονται στην αφρικανική ήπειρο, δίνοντάς τους σταυροπηγιακό καθεστώς».
Πώς να ερμηνεύσουμε το ρήμα «αποσύρω»; Φαίνεται ότι πρόκειται για μια πραγματική καινοτομία στο Κανονικό Δίκαιο.
Αποδεικνύεται ότι:
1) Στην πραγματικότητα, η Ρωσική Ορθόδοξη Εκκλησία δεν αναγνώρισε ποτέ τη δικαιοδοσία του Πατριαρχείου Αλεξανδρείας πάνω στις ρωσικές ενορίες στην Αφρική. Ήταν απλώς ένας εμπαιγμός, μια πολιτική χειρονομία. Αυτές οι ενορίες είναι ιδιοκτησία της Ρωσικής Ορθόδοξης Εκκλησίας. Με το έτσι θέλω τις απέσυραν από το Πατριαρχείο Αλεξανδρείας. Την ίδια στιγμή, το μοναστήρι στη Μόσχα καταργήθηκε και ο ναός έγινε ενοριακός (σ.μ. εννοεί την Εξαρχία του Πατριαρχείου Αλεξανδρείας στη Μόσχα που έπαυσε πρόσφατα να λειτουργεί με απόφαση της Ρωσικής Εκκλησίας ως αντίποινα για την αναγνώριση της Ορθοδόξου Εκκλησίας της Ουκρανίας). Αλλά θα μπορούσαν να είχαν ενεργήσει με τον ίδιο τρόπο. Να προτείνουν να γίνει ο ναός σταυροπηγιακός υπό τη δικαιοδοσία του Πατριαρχείου Αλεξανδρείας. Αλλά όχι! Η απληστία το απέτρεψε (πώς μπορεί κανείς να δώσει οικειοθελώς έναν ναό σε κάποιον στο κέντρο της Μόσχας;)...
2) Επιπλέον, η Ρωσική Ορθόδοξη Εκκλησία δεν αναγνώρισε ποτέ την ανεξαρτησία αυτών των ενοριών, θεωρώντας τις τα γρανάζια του συστήματός της. Ως εκ τούτου, το ρήμα «αποσύρω» ταυτόχρονα ακούγεται σαν ένα πρόσταγμα. Η γνώμη των ενοριτών δεν λαμβάνεται υπόψη. Όπως αποφάσισε ο Πατριάρχης, κρυπτόμενος πίσω από τη Σύνοδο, έτσι θα γίνει.
Ωστόσο, το πρόβλημα είναι ότι το πρότζεκτ «Η Ρωσική Ορθόδοξη Εκκλησία είναι μια Παγκόσμια Εκκλησία» είναι καθεαυτό ένας γίγαντας με πήλινα πόδια. Θα γίνει μόνο σε μία μόνο περίπτωση, αν αναπτυχθεί κάτω από τη σκέπη του Υπουργείου Εξωτερικών και με τα χρήματα του κράτους και των σχετικών εμπορικών δομών. Μια πολύ αναξιόπιστη ιστορία.
*Ο Σεργκέι Τσάπνιν είναι πρώην Διευθυντής Σύνταξης της «Εφημερίδας του Πατριαρχείου Μόσχας», επίσημης έκδοσης της Ρωσικής Ορθόδοξης Εκκλησίας, και υπηρέτησε ως γραμματέας της Επιτροπής του Πατριαρχείου Μόσχας για την Εκκλησία, το Κράτος και την Κοινωνία.