ΠΕΡΙ ΟΙΚΟΥΜΕΝΙΣΜΟΥ 2: ΤΙ ΕΙΝΑΙ ΕΚΚΛΗΣΙΑ;

του Paul Ladouceur *

Στις 22 Απριλίου 2016, η Ιερά Σύνοδος της ορθόδοξης Εκκλησίας της Βουλγαρίας εξέδωσε μία απόφαση[1] η οποία περιελάμβανε τις ενστάσεις της για το κείμενο εργασίας της αγίας και μεγάλης Συνόδου της Ορθόδοξης Εκκλησίας με τίτλο «Σχέσεις της Ορθοδόξου Εκκλησίας προς τον λοιπόν χριστιανικόν κόσμον».[2]

Η Σύνοδος της Ιεραρχίας της ορθόδοξης Εκκλησίας της Ελλάδος έλαβε επίσης μία παρόμοια απόφαση στις 26 Μαΐου 2016[3]. Η σύντομη απόφαση της ορθόδοξης Εκκλησίας της Βουλγαρίας, χωρίς κάποια θεολογική θεμελίωση των θέσεων που εκφράζει, απορρίπτει τη χρήση του όρου «Εκκλησία» για τις μη ορθόδοξες χριστιανικές ομολογίες˙ εξανίσταται απέναντι στη διαπίστωση ότι η χριστιανική ενότητα έχει «χαθεί», ενώ θλίβεται για την έλλειψη παραδοχής ότι ο μόνος δρόμος που οδηγεί στην χριστιανική ενότητα δεν είναι άλλος από την επιστροφή των «αιρετικών και των σχισματικών» στην ορθόδοξη Εκκλησία. Ωστόσο, καμιά από τις δύο αυτές αποφάσεις δεν έφτασε τόσο μακριά, όσο μία προγενέστερη διακήρυξη του κλήρου και των μοναχών της Εκκλησίας της Βουλγαρίας[4], σύμφωνα με την οποία «οι αιρετικοί βρίσκονται εκτός του σκάφους της Εκκλησίας και κατά συνέπεια, εκτός σωτηρίας». Παρόλα αυτά το πρακτικό συμπέρασμα παραμένει το ίδιο. Αναφορικά με τον όρο «Εκκλησία», το ανακοινωθέν της Εκκλησίας της Βουλγαρίας σημειώνει: «Εκτός από την αγία ορθόδοξη Εκκλησία δεν υφίστανται άλλες εκκλησίες, παρά μόνο αιρέσεις και σχίσματα, και κάθε χαρακτηρισμός των τελευταίων ως ‘εκκλησίες’ είναι θεολογικά, δογματικά και κανονικά εντελώς εσφαλμένος». Το ανακοινωθέν της Εκκλησίας της Βουλγαρίας ταυτίζει έτσι την Εκκλησία ολοκληρωτικά και κατ’ αποκλειστικότητα με την ορατή ορθόδοξη Εκκλησία. Όπως επισημάναμε σε προηγούμενο κείμενό μας[5] η θεολογία αυτή εδράζεται εξ ολοκλήρου σε μία αυστηρή και στενή ερμηνεία της περιώνυμης ρήσης του αγίου Κυπριανού Καρθαγένης «Δεν υπάρχει σωτηρία έξω από την Εκκλησία». Η Ορθοδοξία ποτέ δεν αποδέχθηκε μία ερμηνεία της ρήσης του Κυπριανού, η οποία να περιορίζει την Εκκλησία σε ένα ορατό καθίδρυμα, αλλά αντίθετα αναγνωρίζει ότι ο Χριστός και το Άγιο Πνεύμα δρουν και εκτός των ορατών ορίων της ορθόδοξης Εκκλησίας. Ο π. Γεώργιος Φλωρόφσκυ εκφράζει την αντίληψη αυτή, σύμφωνα με την οποία τα κανονικά και μυστηριακά όρια της Εκκλησίας δεν συμπίπτουν-τα όρια της Εκκλησίας του Χριστού συνιστούν μυστήριο γνωστό μόνο στον Θεό. ))))))))))))))))))))))))))))))