FJALA E FORTLUMTURISE SE TIJ, KRYEPISKOPIT TE TIRANES, DURRESIT DHE TE GJITHE SHQIPERISE, ANASTASIT

Fjala e Mirëseardhjes e Kryepiskopit Anastas në Dhoksologji

KISHA ORTHODHOKSE AUTOQEFALE E SHQIPËRISË

Drejtuar Fortlumturisë së Tij të Shenjtë, Patriarkut Kirill

VIZITA ZYRTARE E SHENJTËRISË SË TIJ,

PATRIARKUT TË MOSKËS DHE TË GJITHË RUSIVE, KIRILLIT,

NË KISHËN ORTHODHOKSE AUTOQEFALE TË SHQIPËRISË

28-30 prill 2018

DHOKSOLOGJI

Fjala e Fortlumturisë së Tij, Kryepiskopit të Tiranës, Durrësit

dhe të Gjithë Shqipërisë, Anastasit

Χριστός Ανέστη! Krishti u Ngjall! Христос Воскресе!

Me gëzim paskal, me nderim dhe dashuri të thellë, po Ju presim, Fortlumturi dhe Shenjtëri, Patriark i Moskës dhe i gjithë Rusive, z. Kirill, në këtë Kishë Katedrale të Ngjalljes së Krishtit, në zemër të kryeqytetit të Shqipërisë. “I bekuar është ai që vjen në emrin e Zotit”.

Këtë herë po vini në një periudhë të re zhvillimi, në vizitën Tuaj të parë si Primat i Kishës së Shenjtë të Rusisë, e cila, në shekullin e shkuar, kaloi përmes zjarrit dhe ujit dhe Zoti e nxori në vend të qetë. Para pak muajsh, në dhjetor të vitit 2017, kremtuam në Moskë përvjetorin e 100-të të fillimit të persekutimit të tmerrshëm antifetar që tronditi botën. Ende i ri, në kohën e persekutimit të pareshtur ateist në Bashkimin Sovjetik, ndiqja me emocion dhe admirim të thellë heroizmin e klerikëve dhe të laikëve orthodhoksë.

Ju, Vëlla i Shenjtë Fort i Dashur, jetuat vitet tuaja të fëmijërisë dhe të rinisë në mes të sprovës shumëformëshe të stuhisë antifetare, me besim të gjallë, me durimin që buron prej ADN-së shpirtërore të familjes Suaj besimtare dhe, me entuziazëm e guxim, u përkushtuat në Kishë.

Më kujtohet kur, në vitin 1968, takuam për herë të parë theologun laik, i cili kishte ardhur si përfaqësuesi i parë i rinisë orthodhokse të Bashkimit Sovjetik, në një Asamble të Organizmit Botëror të Rinisë Orthodhokse “Syndesmos” në Suedi. Që nga ajo kohë, u rrit vlerësimi i thellë dhe miqësia jonë e sinqertë në Krishtin. Gjatë dhjetëvjeçarëve që pasuan, bashkëpunuam në mënyrë të vazhdueshme në shumë Komisione Kishtare, në Konferenca dhe Këshilla Ndërorthodhoksë, ndërkristianë e ndërfetarë. Nuk kam për ta harruar praninë Tuaj dinamike, fisnikërinë, predispozitën pozitive, pastërtinë e mendimit, kontributin krijues. Zgjedhja Juaj para nëntë vitesh në kreun e Kishës së Shenjtë të Rusisë, krijoi mundësi të reja të mëdha për ofrimin e cilësive Tuaja të veçanta në kontributin Tuaj kishtar shumëdimensional.

* * *

Sa i takon Kishës së Shqipërisë, është i njohur unikaliteti i vuajtjes që kaloi. Nga viti 1944 deri më 1967, pësoi persekutimin komunist ateist, siç njihet edhe në vendet e tjera ku mbizotëroi ky sistem. Që nga viti 1968 e më pas, ndodhi diçka unikale në historinë botërore: Shqipëria u shpall zyrtarisht me Kushtetutë shtet ateist absolut. Besimi fetar u varros në mënyrën më të dhunshme dhe të pandërprerë për 23 vite rresht. Në vitet ‘80, ne që ndiqnim ngjarjet, arritëm në konkluzionin se Kisha e Shqipërisë ishte shuar përfundimisht nga harta. Por, lavdi Perëndisë, që nga viti 1991 jetojmë brenda frymës dhe gëzimit të Ngjalljes.

Tashmë është e njohur gjerësisht se Kisha Orthodhokse Autoqefale e Shqipërisë, e rithemeluar mbi të vetmin themel të fortë, që është Krishti, vazhdon të zhvillohet brenda dritës paskale. Paralelisht me ringritjen e pastër kishtare, Kisha e Shqipërisë zhvilloi programe pioniere në sektorët e shëndetit, arsimit, kulturës, ekologjisë dhe, me praninë dhe aktivitetin e saj, kontribuon në mënyrë esenciale në rindërtimin e përgjithshëm, si dhe në zhvillimin shpirtëror e social të Shqipërisë. Nuk do t’i referohem më tej përpjekjeve që janë bërë. Në udhëtimin Tuaj të shkurtër do të konstatoni vetë disa nga këto arritje dhe nisma.

Gjithashtu, Kisha e Shqipërisë merr pjesë në mënyrë krijuese në veprimtaritë panorthodhokse, në përpjekjet mbarë të krishtera, në dialogun ndërfetar.

Personalisht, në periudhën 1960-1980, kisha dy dashuri të mëdha: a) rigjallërimin e Hierapostullimit të Jashtëm Orthodhoks në kufij të rinj, me perspektivë të drejtpërdrejtë Afrikën dhe b) hulumtimin universitar theologjik e fetarologjik dhe shkrimin e veprave në lidhje me këto aspekte. Por, kur reshti persekutimi antifetar dhe mua m’u kërkua nga Kisha të shkoja në Shqipëri, konkretisht nga Patriarkana Ekumenike e Konstandinopojës, e cila i kishte dhënë Autoqefalinë Kishës së Shqipërisë dhe që ka përkujdesjen për Kishat e ndodhura në vështirësi, ndjeva detyrimin të lija mënjanë plane, preferenca e dashuri dhe t’i bindesha vullnetit të paparashikueshëm dhe të çuditshëm të Perëndisë. Vendimi, por edhe ecuria e mëtejshme nuk ishin të lehta. Por, me hirin e Perëndisë, e përjetuam në mënyrë të veçantë vargun e psalmeve: “Edhe në shkofsha në mes të hijes së vdekjes, nuk do të frikësohem nga ndonjë e keqe, se ti bashkë me mua je” (Ps. 22:4).

E kujtoj me falënderim të ngrohtë këtë mision të veçantë, që më ngarkoi Kisha Mëmë e Konstandinopojës, por edhe Kishat e tjera Orthodhokse Autoqefale dhe, sigurisht, Kishën e Rusisë për besimin dhe mbështetjen e palëkundur.

Dhe sot, në këtë Kishë Katedrale të Ngjalljes së Krishtit, lavdërojmë dhe i shfaqim mirënjohjen së bashku Perëndisë së surprizave dhe të çudirave, që nuk resht së na dhuruari “shumë herë më tepër nga sa kërkojmë apo mendojmë”.

Me ndjenja dashurie vëllazërore, me gjithë shpirt dhe me nderim të thellë, Ju presim sot, Vëlla i Shenjtë, Patriark i Moskës dhe i gjithë Rusive, z. Kirill. Dhe, nga thellësia e zemrës, urojmë që, me ndërmjetimet dhe frymëzimin e Shën Kirillit, emrin e të cilit mbani, të vazhdoni kontributin Tuaj fetar me urtësinë e tij të nxitur prej Perëndisë dhe ëndrrat e tij të mëdha. Perëndia Triadik Ju dhuroftë vite të shumta dhe shëndet të fortë, me besim të zjarrtë aktiv dhe mentalitet Kryqngjallësor, që, i frymëzuar nga Shpirti i Shenjtë, të udhëhiqni popullin besimtar rus në frytdhënie të vazhdueshme shpirtërore dhe të rrezatoni në epokën që jetojmë dritën e Kryqit dhe të Ngjalljes.

Христос Воскресе! Krishti u Ngjall! Χριστός Ανέστη!

ΕΙΡΗΝΙΚΗ ΕΠΙΣΚΕΨΗ ΤΗΣ Α.Α. ΤΟΥ ΠΑΤΡΙΑΡΧΟΥ ΜΟΣΧΑΣ ΚΑΙ ΠΑΣΩΝ ΤΩΝ ΡΩΣΣΙΩΝ κ.κ. Κ Υ Ρ Ι Λ Λ Ο Υ ΣΤΗΝ ΟΡΘΟΔΟΞΟ ΑΥΤΟΚΕΦΑΛΟ ΕΚΚΛΗΣΙΑ ΤΗΣ ΑΛΒΑΝΙΑΣ 28-30 Απριλίου 2018 ΔΟΞΟΛΟΓΙΑ Προσφώνηση της Α.Μ. του Αρχιεπισκόπου Τιράνων, Δυρραχίου και πάσης Αλβανίας κ.κ. Αναστασίου Χριστός Ανέστη! Krishti u Ngjall! Христос Воскресе!

Έρχεστε, αυτή τη φορά, στην πρώτη επίσκεψή Σας ως Προκαθήμενος

Με πασχαλινή χαρά, βαθύτατη τιμή και αδελφική αγάπη Σας υποδεχόμαστε, Μακαριώτατε και Αγιώτατε Πατριάρχα Μόσχας και πασών των Ρωσσιών κ.κ. Κύριλλε, στον Καθεδρικό αυτό Ναό της Αναστάσεως του Χριστού, στην καρδιά της πρωτεύουσας της Αλβανίας˙ «Εὐλογημένος ὁ ἐρχόμενος ἐν ὀνόματι Κυρίου». της Αγιωτάτης Εκκλησίας της Ρωσσίας, η οποία τον προηγούμενο αιώνα

Ορθοδόξων κληρικών και λαϊκών, κατά τη διάρκεια του αδυσώπητου

διήλθε διά πυρός και ύδατος και ο Κύριος εξήγαγε αυτήν εις αναψυχήν, σε νέα περίοδο αναπτύξεως. Προ ολίγων μηνών, τον Νοέμβριο του 2017, εορτάσαμε στη Μόσχα τα 100 χρόνια απο την έναρξη του φοβερού εκείνου αντιθρησκευτικού διωγμού, ο οποίος συγκλόνισε την οικουμένη. Νέος ακόμα παρακολουθούσα με συγκίνηση και βαθύ θαυμασμό τον ηρωισμό των αθεϊστικού διωγμού στη Σοβιετική Ένωση.

στη Σουηδία, τον λαϊκό Θεολόγο, που είχε έρθει ως πρώτος αντιπρόσωπος

Εσείς, Φίλτατε Άγιε Αδελφέ, ζήσατε τα παιδικά και νεανικά σας χρόνια μέσα στην πολύμορφη δοκιμασία της αντιθρησκευτικής θύελλας με ζωντανή πίστη, με την αντοχή του πνευματικού DNA της ευσεβούς οικογένειά Σας. Με ενθουσιασμό και τόλμη αφιερωθήκατε στην Εκκλησία. Ενθυμούμαι, όταν για πρώτη φορά συναντηθήκαμε το 1968 σε μία Συνέλευση του Παγκοσμίου Οργανισμού Ορθοδόξου Νεολαίας «Σύνδεσμος»

κομμουνιστικό αθεϊστικό διωγμό, όπως και οι άλλες χώρες, όπου είχε

της Ορθοδόξου νεολαίας της Σοβιετικής Ενώσεως. Έκτοτε αναπτύχθηκε μία βαθύτατη εκτίμηση και ειλικρινής φιλία εν Χριστώ. Στις επόμενες δεκαετίες, επανειλημμένως συνεργαστήκαμε σε ποικίλες Εκκλησιαστικές Επιτροπές, σε Διορθόδοξα, Διαχριστιανικά και Διαθρησκειακά Σ Όσο για την Εκκλησία της Αλβανίας είναι γνωστή η μοναδικότητα της οδύνης που πέρασε. Από το 1944 έως το 1967, υφίστατο τον γνωστό

Δόξα τω Θεώ όμως, από το 1991 ζούμε μέσα στην πνοή και τη χαρά της

επικρατήσει αυτό το σύστημα. Από το 1968, συνέβη κάτι μοναδικό στην παγκόσμια ιστορία. Με το επίσημο Σύνταγμά της η Αλβανία ανακηρύχθηκε απόλυτα αθεϊστικό κράτος. Με τον πιο βίαιο και αδυσώπητο τρόπο, η θρησκευτική πίστη ενταφιάστηκε για 23 ολόκληρα χρόνια. Στη δεκαετία του 1980, όσοι παρακολουθούσαμε τα γενόμενα είχαμε καταλήξει στο συμπέρασμα ότι έσβησε οριστικά από τον χάρτη η Εκκλησία της Αλβανίας. Αναστάσεως.

ουσιαστικά στη γενικότερη ανοικοδόμηση καθώς και στην πνευματική και

Είναι ευρύτατα γνωστό ότι η Ορθόδοξος Αυτοκέφαλος Εκκλησία της Αλβανίας αναθεμελιωμένη στο μόνο σταθερό θεμέλιο, που είναι ο Χριστός, συνεχίζει να αναπτύσσεται μέσα στο πασχαλινό φως. Παράλληλα με την καθαρώς εκκλησιαστική ανασυγκρότηση, η Εκκλησία της Αλβανίας ανέπτυξε πρωτοποριακά προγράμματα στους τομείς υγείας, εκπαιδεύσεως, πολιτισμού, οικολογίας και με την παρουσία και τη δράση της συμβάλλει κοινωνική ανάπτυξη της Αλβανίας. Δεν θα αναφερθώ περεταίρω στις

θεολογική και θρησκειολογική έρευνα και συγγραφή. Όταν όμως σταμάτησε

προσπάθειες που έχουν γίνει. Στο σύντομο ταξίδι Σας θα διαπιστώσετε ορισμένα από τα επιτεύγματα και τις ιδιαίτερες πρωτοβουλίες. Επίσης, η Εκκλησία της Αλβανίας μετέχει δημιουργικά στα πανορθόδοξα δρώμενα, στις παγχριστιανικές προσπάθειες, στον διαθρησκειακό διάλογο. Προσωπικά, στις δεκαετίες του 1960 έως 1980 είχα δύο μεγάλες αγάπες: α) Την αναζωπύρωση της Ορθοδόξου Εξωτερικής Ιεραποστολής σε νέα σύνορα, με άμεση προοπτική την Αφρική, και β) την πανεπιστημιακή ο αντιθρησκευτικός διωγμός και μου ζητήθηκε από την Εκκλησία,

Με θερμή ευχαριστία αναλογίζομαι την ειδική αυτή αποστολή, που μου

συγκεκριμένα από το Οικουμενικό Πατριαρχείο της Κωνσταντινουπόλεως, που είχε εκχωρήσει το Αυτοκέφαλο στην Εκκλησία της Αλβανίας και έχει την μέριμνα των εν περιστάσει ευρισκομένων Εκκλησιών, αισθάνθηκα το χρέος να παραμερίσω σχέδια, προτιμήσεις και αγάπες και να υπακούσω στο απρόοπτο και παράδοξο θέλημα του Θεού. Η απόφαση, αλλά και η μετέπειτα πορεία δεν ήταν εύκολες. Χάριτι όμως Θεού, βιώσαμε ιδιαίτερα το ψαλμικό «ἐὰν γὰρ καὶ πορευθῶ ἐν μέσῳ σκιᾶς θανάτου, οὐ φοβηθήσομαι κακά, ὅτι σὺ μετ᾿ ἐμοῦ εἶ·» (Ψαλμ. 22:4). ανέθεσε η Μητέρα Εκκλησία της Κωνσταντινουπόλεως αλλά και τις άλλες

την εκκλησιαστική Σας προσφορά με τη θεοκίνητη σοφία και τους ανοικτούς

Ορθόδοξες Αυτοκέφαλες Εκκλησίες και βέβαια την Εκκλησία της Ρωσσίας για την αμέριστη εμπιστοσύνη και συμπαράσταση. Και σήμερα στον Καθεδρικό αυτό Ναό της Αναστάσεως του Χριστού δοξολογούμε και ευγνωμονούμε από κοινού τον Θεό των εκπλήξεων και των θαυμασίων, που δεν παύει να μας χαρίζει «ὑπερεκπερισσοῦ ὧν αἰτούμεθα ἢ νοοῦμεν». Με αισθήματα ολοψύχου αδελφικής αγάπης και βαθυτάτης τιμής, Σας υποδεχόμεθα σήμερα, Άγιε Αδελφέ, Πατριάρχα Μόσχας και πασών Ρωσσιών κ.κ. Κύριλλε. Και εκ βαθέων ευχόμεθα, με τις πρεσβείες και την 2 έμπνευση του Αγίου Κυρίλλου, το όνομα του οποίου φέρετε, να συνεχίσετε

Христос Воскресе! Krishti u Ngjall! Χριστός Ανέστη!

οραματισμούς εκείνου. Ο Τριαδικός Θεός να Σας χαρίζει επι έτη πολλά ακαταπόνητη υγεία, με θερμουργό πίστη και Σταυροαναστάσιμο φρόνημα, ώστε, καθοδηγούμενος από το Άγιο Πνεύμα, να οδηγείτε τον ευλαβή ρωσσικό λαό σε διαρκή πνευματική καρποφορία και να ακτινοβολείτε στη

σύγχρονη εποχή το φως του Σταυρού και της Αναστάσεως.