ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ ΤΟΥ ΠΡΩΗΝ ΑΡΧΙΕΠΙΣΚΟΠΟΥ ΑΜΕΡΙΚΗΣ ΣΠΥΡΙΔΩΝΟΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΑΓΙΑ ΚΑΙ ΜΕΓΑΛΗ ΣΥΝΟΔΟ

 Αλέξανδρος Στεφανόπουλος, alexstefanopoulos.gr

Την  πρώτη συνέντευξη μετά την ιστορική Μεγάλη Σύνοδο της Ορθοδόξου Εκκλησίας στην Κρήτη, φιλοξενούν σήμερα τα Ε με κεντρικό προσκεκλημένο μας, ένα πρόσωπο που έχει διατρίψει, όντας γόνος και εκ των τελευταίων αποφοίτων  της Μεγάλης Σχολής Θεολογικής Σχολής της Χάλκης, τον πρώην Αρχιεπίσκοπο Αμερικής Σπυρίδωνα.

Πρόσωπο που σε κάθε δημόσια εμφάνιση του, είτε μέσω άρθρου είτε δια συνεντεύξεως του καταφέρνει να προσελκύει το ενδιαφέρον με τις θέσεις και τις απόψεις του, το ενδιαφέρον της Παγκόσμιας Ορθοδοξίας αλλά και του υπόλοιπου Χριστιανικού κόσμου. Μιλήσαμε εφ όλης της ύλης για τα προ της συγκλήσεως της Μεγάλης Συνόδου αλλά κυρίως για την εποχή που εγκαινιάζεται   της επανόδου στην Καθολική  Συνοδικότητα της Ορθοδοξίας και μάλιστα στο υψηλότερο δυνατό επίπεδο. Μίλησε για όλους και για όλα τα μεγάλα και  κρίσιμα  ζητήματα που αντιμετωπίζει η ορθοδοξία και κυρίως η ενίσχυση της ενότητας της. Αναφέρεται όμως και στους κινδύνους που εγκυμονεί μια πιθανή αντί σύνοδος από τις Εκκλησίες που απείχαν της Μεγάλης Συνόδου ενώ χαρακτηρίζει μεγάλο ιστορικό γεγονός την σύγκληση της Συνόδου στη Κρήτη.     

ΣΕΒΑΣΜΙΟΤΑΤΕ,

1) Ξεκινώντας αυτή την συζήτηση μαζί Σας, που πάντα έχει ενδιαφέρον και βγάζει και ειδήσεις, θα ήθελα ένα πρώτο σχόλιο και κάποιες εκτιμήσεις Σας για την σύγκληση της Μεγάλης Συνόδου της Κρήτης.

Η σύνοδος που συνεκλήθη στην Κρήτη, η «Αγία και Μεγάλη Σύνοδος», αποτελεί συνέχεια των μεγάλων συνόδων της Εκκλησίας φανερώνοντας τον συνοδικό τρόπο ζωής καί διοίκησης της Ορθόδοξης Εκκλησίας.

Έδοσε κατά τον επισημότερο τρόπο απαντήσεις σε καίρια θέματα που αντιμετωπίζουν σήμερα οι ορθόδοξοι πιστοί ανα τόν κόσμο και διάνοιξε νέες προοπτικές για τη συνεννόηση των Ορθοδόξων Εκκλησιών στις ατομοκεντρικές προκλήσεις της σύγχρονης κοινωνίας.

Αποτελεί αναμφίβολα κορυφαίο γεγονός στη ζωή της Εκκλησίας. Είναι μια σημαντικότατη μαρτυρία της Ορθόδοξης Εκκλησίας στο σύγχρονο κόσμο, ένα γεγονός άκρως χαροποιό και ελπιδοφόρο.

2) Πως σχολιάζετε το γεγονός ότι τέσσερις Εκκλησίες: η Αντιόχεια, το Πατριαρχείο Μόσχας, η Εκκλησία της Βουλγαρίας και η Εκκλησία της Γεωργίας δεν προσήλθαν; Έπρεπε να προσέλθουν στο όνομα της ενότητας και εκεί να παρουσιάσουν τις θέσεις και τις απόψεις τους;  Ή καλώς έπραξαν που δεν μετείχαν;

Έπρεπε να προσέλθουν. Και στο όνομα της ενότητας αλλά και για λόγους καλής κι έντιμης συνεργασίας. Αν όντως η επιλογή τους δεν απέβλεπε στην εξυπηρέτηση άλλου συγκαλυμμένου σκοπού, δεν είχαν λόγο να φοβηθούν τον συνοδικό διάλογο. Θα είχαν την ευκαιρία να παρουσιάσουν και να συζητήσουν τις απόψεις τους κατά τον παραδοσιακό ορθόδοξο τρόπο, δηλ. τον συνοδικό.

Όφειλαν επομένως να προσέλθουν. Αυτό άλλωστε επέβαλλε και το από κοινού προπαρασκευασθέν έργο της συνόδου, οι ομόφωνες αποφάσεις και τα δι’ υπογραφής συμπεφωνημένα. Φαίνεται όμως πως στις μέρες μας έχει σχετικοποιηθεί όχι μόνο ο λόγος των εκκλησιαστικών μας ταγών αλλά κι αυτή ακόμη η έννοια και το κύρος της υπογραφής…

3) Τι δημιουργεί αυτή η εξέλιξη και πόσο επηρεάζει την ζωή της εκκλησίας αλλά και την ενότητα της;

Η αποχή τοπικής Εκκλησίας από σύνοδο δεν σημαίνει και απώλεια της ενότητας της Εκκλησίας. Δεν διαμφισβητήθηκε η κανονικότητα της συνόδου και δεν υπήρξε κάποια διακοπή μνημοσύνου. H αποχή τους φανερώνει μάλλον δυσκολίες που, λόγω τοπικών ιδιαιτεροτήτων, περιορίζουν τη δραστηριότητά τους σε ευρύτερο διορθόδοξο πλαίσιο.

4) Το γεγονός ότι ένα εκ των Πρεσβυγενών Πατριαρχείων, όπως εκείνο της Αντιόχειας (το οποίο υπήρξε και η προσχηματική αφορμή για την μη προσέλευση και άλλων Εκκλησιών αφού δεν ελύνετο το πρόβλημα τους με το Πατριαρχείο Ιεροσολύμων και άρα δεν υπήρχαν οι όροι και οι προϋποθέσεις συμμετοχής του με βάση και τον κανονισμό της συνόδου), σήμερα την επομένη της Συνόδου, όχι μόνο δεν προσήλθε αλλά άμεσα αντέδρασε και κατ’ ουσίαν αμφισβητεί πλήρως κείμενα και αποφάσεις. Αυτό ως γεγονός τι αναμένεται να επιφέρει στους κόλπους της Ορθοδοξίας;

Είναι καταφανής η προσπάθεια του Πατριαρχείου Αντιοχείας να εξωθήσει τα πράγματα στα άκρα, πράγμα το οποίο υποδηλώνει ίσως και την δύσκολη θέση στην οποία έχει περιέλθει. Δεν ξενίζει πάντως η γραμμή που ακολουθεί επί των ημερών μας η Αντιοχειανή Εκκλησία της οποίας η ιστορία των τελευταίων δυο αιώνων βρίθει από παραδείγματα συγκεχυμένου διορθόδοξου προσανατολισμού…

5) Τι περιμένετε να συμβεί τώρα; Και εννοώ την αντιμετώπιση κυρίως από το Πατριαρχείο Μόσχας και ίσως και άλλων εκκλησιών;

Αφού η απόπειρα ματαίωσης της συνόδου απέτυχε, πολύ φυσικό είναι οι παραπάνω Εκκλησίες να αποδυθούν σε παντοειδείς προσπάθειες να εμφανίσουν την αποχή τους ως δικαιολογήσιμη.

Η σύνεση βέβαια θα επέβαλλε να επιτρέψουν στο χρόνο να επουλώσει τις πληγές της κλασσικής αυτής διορθόδοξης ασυννενοησίας και ασυνεργασίας, τη στιγμή μάλιστα που η διορθόδοξη συνεργασία καθίσταται όλο και αναγκαιότερη για την αντιμετώπιση του σοβαρότατου εκκλησιαστικού σχίσματος της Ουκρανίας…

6) Η επόμενη κίνηση του Πατριαρχείου Μόσχας πιστεύετε ότι θα αμφισβητεί πλήρως το πρωτείο Τιμής του Οικουμενικού Πατριαρχείου; Και με ποιο τρόπο θα μπορούσε να γίνει αυτό; Ή θα κινηθεί με ελιγμούς;

Οι ίθύνοντες σήμερα το Πατριαρχείο Μόσχας γνωρίζουν καλώς πως η ευθεία διαμφισβήτηση των απ’ αιώνων τεθεσπισμένων δεν αποτελεί την αποτελεσματικότερη μέθοδο προς επίτευξη του σλαβοφιλικού τους στόχου. Η συνέχιση, επομένως, της πλάγιας και συγκαλυμμένης τακτικής της διαμφισβήτησης πρέπει να θεωρείται βεβαία.

7) Αν παρ’ ελπίδα, όπως φημολογείται, η Εκκλησία της Μόσχας θελήσει να συγκαλέσει μια Σύνοδο, κατ’ αρχήν με τις Εκκλησίες που δεν μετείχαν, τι θα συμβεί; Και σε μια τέτοια πολύ πιθανή περίπτωση τι θα πρέπει να πράξει το Οικουμενικό Πατριαρχείο και τι οι άλλες Εκκλησίες;

H Εκκλησία της Μόσχας ίσως θελήσει, όπως εικοτολογείται, να συγκαλέσει «αντισύνοδο», πανορθόδοξη όμως δεν θα είναι χωρίς τον Πρώτο της Ορθοδοξίας. Επεχείρησε και άλλοτε να συγκαλέσει «πανορθόδοξη» ή «οικουμενική» σύνοδο (1948) αλλά χωρίς επιτυχία. Αλλά, εν προκειμένω, γιατί να θελήσει να επιτείνει την απομόνωση στην οποία οδήγησαν οι πρόσφατες επιλογές της;

8) Προσυνοδικά υπήρξαν εντονότατες αντιδράσεις για τους λόγους αλλά και για κάποια εκ των κειμένων από όλες τις ορθόδοξες Εκκλησίες, από πιστά και εγνωσμένου κύρους μέλη των κατά τόπους εθνικών εκκλησιών. Συμμερίζεστε όλο αυτό τον θόρυβο; Ήταν δικαιολογημένος; Είχε βάσεις και αιτίες ή όλοι αυτοί οι λεγόμενοι αντισυνοδικοί και αντι-οικουμενιστές απλά έψαχναν αφορμή; Διότι υπήρξαν καθολικές αντιδράσεις και από μεγάλες ιστορικές μονές αλλά και από το Άγιο Όρος…

Είναι δικαίωμα κάθε πιστού και κληρικού να έχει άποψη σύμφωνη ή αντίθετη σε συζητούμενα πανορθοδόξως θέματα. Πρόκειται για θεμιτές πλην ανεπίσημες αντιδράσεις. Έργο κάθε τοπικής Εκκλησίας είναι να αξιολογήσει αυτές τις απόψεις και ανάλογα να προχωρήσει συμβάλλοντας, με επίσημες πλέον συνοδικές αποφάσεις, στο όσο το δυνατόν αρτιότερο έργο του ευρύτερου πανορθόδοξου διαλόγου. Αυτό συνέβη και στην περίπτωση αυτή.

9) Ποιο από τα κείμενα «απαντά» στις σύγχρονες υπαρξιακές και οντολογικής φύσεως αγωνίες του ανθρώπου του 21ου αιώνα; Διείδατε κάποιο τέτοιο κείμενο ή απλές αναφορές μόνον στην μεγάλη εγκύκλιο προς τον Λαό ή στο μήνυμα προς κάθε άνθρωπο.

Όλα τα κείμενα της συνόδου, σε τελευταία ανάλυση, σχετίζονται με τα προβλήματα και τις αγωνίες του σύγχρονου ανθρώπου. Άλλωστε στο χώρο της Εκκλησίας  όλα αποβλέπουν στο καλό του σώματος των πιστών. Στα συνοδικά κείμενα, όπως και στην Εγκύκλιο και το Μήνυμα όπου συνοψίζεται το έργο της Μεγάλης Συνόδου, χαράσσονται ευκρινώς οι ορθόδοξες προοπτικές για την αντιμετώπιση των προβλημάτων του ανθρώπου μέσα στο σύγχρονο εκκοσμικευμένο κοινωνικό πλαίσιο.

10) Έχει γραφεί και μάλλον οι τρέχουσες αλλά και επόμενες εξελίξεις θα διαψεύσουν ή θα επιβεβαιώσουν πως αυτή η σύνοδος περισσότερο εξυπηρέτησε πολιτικές σκοπιμότητες, όπως π.χ. την απομόνωση της Μόσχας και εκκλησιαστικά από τον αμερικάνικο παράγοντα στο πλαίσιο του νέου ψυχρού πολέμου που βρίσκεται σε πλήρη εξέλιξη. Επίσης δρομολόγησε γεγονότα, όπως είναι η συγγνώμη του Τούρκου προέδρου Ερντογάν αλλά και η αλλαγή πλεύσης επίσης της Τουρκίας σε ότι αφορά μέτωπα που είχε ανοιχτά, όπως οι Ρωσο-Ισραηλινές σχέσεις που τώρα την επομένη της Συνόδου αλλάζουν άρδην. Ποια η άποψη σας; Και τι αναμένετε εφ’ εξής από την πείρα και την θητεία σας στις προηγούμενες θέσεις σας;

Η σεναριολογία δεν είναι ειδικότητά μου. Εξάλλου παρόμοια πολιτικά θέματα επιδέχονται συχνά διττή και πολλαπλή ερμηνεία. Τα εκκλησιαστικά πάντως δεν κρίνονται με πολιτικά κριτήρια.

Η όλη προπαρασκευή της Συνόδου, απ’ τις πρώτες αρχές και καθ’ όλη την μετέπειτα εξέλιξη, δεν συνηγορεί υπέρ της άποψης ότι η Σύνοδος συγκλήθηκε για να εξυπηρετήσει πολιτικές σκοπιμοτήτες, άσχετα αν ο πολιτικός ή κρατικός παράγοντας δεν αντιπαρέρχεται συνήθως τις εκκλησιαστικές εξελίξεις με αδιαφορία…

11) Έγινε πολύς λόγος για την ενεργό ανάμειξη του αμερικανικού παράγοντα, μάλιστα σχολιάστηκε πολλαχώς και ο ρόλος του γνωστού σε εσάς πολύ καλά father Alex Karloutsou, παρόλο που το Οικουμενικό Πατριαρχείο είναι και πρέπει να θεωρείται οικουμενικό, χωρίς να ανήκει ή να προσανατολίζεται ή ακόμα χειρότερα να κατευθύνεται από πολιτικούς συσχετισμούς. Εσείς τι λέτε επ’ αυτού και τι διαπιστώσατε; Κατά την δική σας κρίση έπρεπε να συμβεί αυτή η όντως μεγάλη ανάμειξη; Είχαν δίκιο οι ρώσοι στις αιτιάσεις τους και επ’ αυτού του συγκεκριμένου ζητήματος ;

Το Πατριαρχείο,  το οποίο και έφερε την ευθύνη της οργάνωσης της Συνόδου, είχε κάθε δικαίωμα να αναθέσει τα οργανωτικά σε όποιον έκρινε κατάλληλο, πόσο μάλλον όταν το πρόσωπο αυτό προέρχεται από τον ίδιο της τον χώρο ή κάποια επαρχία της.

Οσο για τον συγκεκριμένο κληρικό, «αντιπρόσωπο του Πατριάρχη στην Αμερική», δεν γνωρίζω ποιες ακριβώς ήταν οι αιτιάσεις των ρώσων κι αν ήταν δικαιολογημένες. Παρατηρώ μόνο στον Τύπο, ελληνικό και όχι μόνο, ότι η ανάμιξη του στην οργάνωση της Συνόδου έδοσε αφορμή να διατυπωθούν ξενίζοντα σενάρια άσχετα με το έργο της Συνόδου και, στην τελευταία ανάλυση, να πλήξουν το γόητρο της Μητρός Εκκλησίας.

12) Από την άλλη ο Ρωσικός πολιτικός παράγων υπήρξε εμφατικά σιωπηλός και διόλου ενεργός, ούτε με δηλώσεις ή αντιδηλώσεις. Αυτό πως σας φάνηκε;

Έχασε μια ευκαιρία που δεν έχασαν, βέβαια, αμερικανοί αξιωματούχοι και η Παπική Εκκλησία προκειμένου να χαιρετίσουν ένα μεγάλο θρησκευτικό γεγονός και επιδείξουν σχετικό ενδιαφέρον. Στην προκείμενη περίπτωση ο ρωσικός πολιτικός παράγοντας συνέπλευσε απόλυτα με την Ρωσσική Εκκλησία στην επιλογή του απομονωτισμού. Φάνηκε επίσης πως οι μακροχρόνιοι στόχοι της Ρωσικής Εκκλησίας υιοθετούνται πλήρως και εκ μέρους της ρωσικής πολιτείας.

13) Το ζήτημα της Ουκρανίας που για την Ρωσία αποτελεί αιτία μεγάλου σκανδάλου ενδεχομένως και σχίσματος πως νομίζετε ότι πρέπει να αντιμετωπιστεί από το Οικουμενικό Πατριαρχείο; Σίγουρα η Ουκρανία δεν είναι Εσθονία λένε εκείνοι που γνωρίζουν.

Οι εκκλησιαστικοί κανόνες που ίσχυσαν για την Εσθονία ισχύουν και για την Ουκρανία. Το Οικουμενικό Πατριαρχείο, στο οποίο αποτάθηκε και ο Φιλάρετος αλλά και η Βουλή των Ουκρανών, γνωρίζει και τα ιστορικά δεδομένα και την σημερινή κατάσταση. Άλλωστε το Οικουμενικό Πατριαρχείο, ως Μητέρα Εκκλησία της Ουκρανίας,  είναι το μόνο αρμόδιο όργανο που έχει την δυνατότητα να σταθμίσει ανεπηρέαστα τα πράγματα λαμβάνοντας υπ’ όψη και τη φωνή του ουκρανικού λαού.  Δεν αμφιβάλλω ότι, με βάση την παράδοση αλλά και την μακραίωνη πείρα πού διαθέτει το Οικουμενικό Πατριαρχείο σε παρόμοια θέματα, θα εξευρεθεί τελικά η προσφορότερη λύση για το καλό της τοπικής Εκκλησίας της Ουκρανίας, της Εκκλησίας της Ρωσίας και σύνολης της Ορθοδοξίας.

14) Κατά την κρίση και την άποψη σας, εν τέλει έπρεπε να συγκληθεί υπό τις παρούσες συνθήκες αυτή η Σύνοδος ;

Ο χρόνος σύγκλησης της συνόδου  αποφασίσθηκε ομόφωνα από όλες τις Ορθόδοξες Εκκλησίες.  Στο θέμα αυτό δεν υπήρχε η παραμικρή διαφωνία. Τίποτε δεν υποδήλωνε την εμφάνιση εκπλήξεων της τελευταίας στιγμής. Αλλά κι αν επιλεγόταν άλλη ημερομηνία, ποια εγγύηση υπήρχε ότι οι απούσες τελικά Εκκλησίες δεν θα ενεργούσαν ως ενήργησαν στην περίπτωση της Κρήτης; Τώρα, μετά τη λήξη της, όλα δείχνουν πως η Σύνοδος αυτή έπρεπε να συγκληθεί το ταχύτερο δυνατόν.

15) Παρά τα αποτελέσματα, τα κείμενα που ενεκρίθησαν και υπογράφηκαν, ο τρόπος που συνεκλήθει η Σύνοδος αυτή, παρά τις εκκλήσεις περί του αντιθέτου, έχει θέσει εν κινδύνω την ενότητα της Ορθόδοξης Εκκλησίας, καθώς ευχαριστιακά ήδη υπάρχει μεγάλο ρήγμα εσωτερικά μέσα στην Ορθόδοξη Εκκλησία, τέτοιας μορφής και τέτοιας έκτασης που ίσως και να μην ήταν υπερβολή να πούμε ή να σκεφθούμε -πάντως ο φόβος υφίσταται- πως βρισκόμαστε στον προθάλαμο μιας μεγάλης ρήξης που ενδεχομένως να οδηγήσει και σε σχίσμα. Εσείς τι λέτε; Τι πιστεύετε; Τι θα έπρεπε να κάνει ο Πατριάρχης Βαρθολομαίος;

Δεν με διακατέχει σχετική απαισιοδοξία. Είναι άλλωστε προς το συμφέρον κάθε τοπικής Ορθοδοξης Εκκλησίας να μείνει μακρυά από ακρότητες. Πάντως, παρ’ όλη την αναπτυχθείσα σχετική παραφιλολογία, κανένα μνημόσυνο δεν διακόπηκε, καμιά ενότητα δεν χάθηκε. Ολοι, βλέπετε, χρειάζονται την Ορθοδοξία…

16) Εκκλησιολογικά και νομοκανονικά οι άλλες εκκλησίες υποχρεούνται να ακολουθήσουν τις αποφάσεις αυτές, ειδικά και να υιοθετήσουν τα κείμενα αυτά;  Ή αυτό εναπόκειται στην συνείδηση κατ’ αρχήν των τοπικών εκκλησιών άρα και των πιστών τους;

Τα κείμενα της Συνόδου είναι καρπός μακροχρόνιας συνοδικής διαδικασίας. Στην Κρήτη τροποποιήθηκαν ορισμένα σημεία ορισμένων κειμένων βάσει των τελικών προτάσεων ορισμένων Εκκλησιών. Τα επίσημα κείμενα της Συνόδου ανακοινώθηκαν στη συνέχεια σε όλες τις τοπικές Εκκλησίες ώστε να ενημερωθεί κλήρος και λαός τους και να γίνει χρήσιμη ανταλλαγή απόψεων και εκτιμήσεων.

17) Η Σύνοδος αυτή έλυσε ή δημιούργησε περισσότερα προβλήματα;

Επιτέλεσε το έργο της σύμφωνα με τη βούληση της πανορθόδοξης οικογένειας. Ασφαλώς θα καταβληθούν ακόμη πολλές προσπάθειες προκειμένου να ξεριζωθούν ολότελα τα εμφανή στοιχεία του εθνοφυλετιμού που καταταλαιπωρεί ακόμη τις διορθόδοξες σχέσεις. Τα διδάγματα που αβίαστα εξάγονται απ’ τη συνοδική εμπειρία της Κρήτης είναι πολλά…

18) Δημιουργεί τετελεσμένα;

Στη ζωή της Εκκλησίας δεν υπάρχει τετελεσμένο. Τα πάντα βρίσκονται σ’ εξέλιξη δυναμική. Είναι μια διαρκής σύνοδος, μια πορεία προς τα έσχατα.

19) Υπάρχουν πράγματα που πρέπει να αλλάξουν εσωτερικά μέσα στην Ορθόδοξη Εκκλησία εξ απόψεως εσωτερικής διοίκησης και αναδιάρθρωσης (αν μου επιτρέπετε η λέξη και ο όρος);

Η Σύνοδος έδοσε ισχυρή μαρτυρία της ορθόδοξης αρχής της συνοδικότητας. Αυτό αποτελεί ισχυρό ερέθισμα προκειμένου να επανεξετασθεί η λειτουργία του συνοδικού θεσμού στις Εκκλησίες όπου, χωρίς λόγο ουσιαστικό, έχει αθετηθεί η παραδοσιακή μορφή του. Κι όχι μόνο αυτό, αλλ’ αυτό πρωτίστως.

20) Ένα καυτό ζήτημα είναι εκείνο της Διαποίμανσης της Διασποράς , όπου η «λύση» που επελέγη τελικά είναι η διαιώνιση του αυτού προβλήματος. Υπήρξατε Αρχιεπίσκοπος μιας τέτοιας Εκκλησίας, της Ιεράς Αρχιεπισκοπής Αμερικής, και γνωρίζετε άριστα τα προβλήματα. Τι λέτε επ’ αυτού και επί της λύσεως που επελέγη;

Είναι γνωστό, ότι στη Διασπορά η λειτουργία Επισκοπικών Συνελεύσεων δεν αποτελεί την ιδεωδέστερη έκφραση της παράδοσης της Εκκλησίας καθότι στηρίζεται εν πολλοίς στην αρχή του εθνοφυλετισμού. Αλλά η συνεπής τουλάχιστο λειτουργία των Επισκοπικών Συνελεύσεων, όπως τονίσθηκε, εγγυάται τον σεβασμό της ορθόδοξης αρχής της συνοδικότητας. Η «λύση» επομένως που επελέγη είναι, λόγω της περιπλοκότητας του θέματος, η μόνη εφικτή επί του παρόντος, είναι προσωρινού χαρακτήρα και όχι τελική. Η συζήτηση βρίσκεται ακόμη εν εξελίξει. Όταν επέλθει και στον τομέα αυτό η απαιτούμενη εκκλησιολογική ωρίμανση, θα επανεξετασθεί η εν προκειμένω χρήση της «οικονομίας» και θα εφαρμοσθεί τελικά η κανονική ακρίβεια.

21) Μια εκ των βασικών ενστάσεων που ήγειραν σχεδόν όλες οι εκκλησίες συμπεριλαμβανομένων και των τεσσάρων εκκλησιών αλλά και άλλων που εν τέλει μετείχαν, ήταν οι σχεδόν καθολικές αντιδράσεις επί του κειμένου «Οι σχέσεις της Ορθόδοξης Εκκλησίας με τον υπόλοιπο χριστιανικό Κόσμο». Μάλιστα αρκετές εκ των εκκλησιών, όπως η Ελλαδική, εισηγήθηκαν τροπολογίες όπως εκείνη που δεν αναγνωρίζει ως Εκκλησίες την Ρωμαιοκαθολική ή τους Προτεστάντες και άλλες χριστιανικές Κοινότητες με ιστορική αναφορά και πραγματικότητα. Διαβάζοντας και μελετώντας το εν λόγω κείμενο, ποια η άποψη σας;

Είναι φυσικό σε μια σύνοδο να εκφράζονται πολλές και συχνά αντικρουόμενες απόψεις. Η ανταλλαγή γνωμών και η πρόταση τροπολογιών σε συζητούμενα κείμενα είναι μέρος της όλης συνοδικής διαδικασίας. Ο διάλογος οδηγεί στην τελική συναίνεση. Κι αυτό έγινε στην προκείμενη περίπτωση. Από διάφορες τροπολογίες που προτάθηκαν εκ μέρους τριών Εκκλησιών σχετικά με τη διατύπωση του αρχικού κειμένου: «ἡ Ὀρθόδοξος Ἐκκλησία γνωρίζει τήν ἱστορικήν ὕπαρξιν ἄλλων Χριστιανικῶν Ὁµολογιῶν καί Κοινοτήτων», η σύνοδος δέχθηκε την τροπολογία εκείνη που έκρινε καταλληλότερη, χωρίς να διακυβεύσει την ακεραιότητα της Παράδοσης της Εκκλησίας.

22) Επί της ουσίας των θεμάτων που ασχολήθηκε και με βάση τα 100 και πλέον χρόνια προετοιμασίας της από εκείνη την ιστορική εγκύκλιο του Πατριάρχη Ιωακείμ το 1902 μέχρι σήμερα, 12 Πατριάρχες μετά και με 114 χρόνια προετοιμασίας τα θέματα αυτά αγγίζουν τον σημερινό Πιστό; Απαντούν στα προβλήματα του;  Ή απλά οδήγησαν την Ορθόδοξη Εκκλησία σε μια περίοδο εσωτερικής περιδίνησης και εσωτερικής αυτοαπομόνωσης, από την πληθώρα των προβλημάτων του σύγχρονου ανθρώπου;

Όλα τα κείμενα της Μεγάλης Συνόδου, που συνήλθε όταν «ήλθε το πλήρωμα του χρόνου», διαπραγματεύονται θέματα που αφορούν στο σώμα των πιστών και έχουν επίπτωση στη ζωή τους. Άμεσα ή έμμεσα αποτελούν ουσιαστική προσπάθεια να δοθεί απάντηση στα προβλήματα τους.

23) Τι θα περίμενε από μια τέτοια Σύνοδο ο Πιστός Ορθόδοξος χριστιανός;

Το γνήσιο ενδιαφέρον της Μητέρας του Εκκλησίας για όσα βιώνει καθημερινά.  Την κατανόηση για τα βάσανα και τις αγωνίες του. Την ειλικρινή προσπάθεια επίλυσης των καθημερινών προβλημάτων του. Η Αγία και Μεγάλη Σύνοδος, εκτιμώ, άκουσε αυτή τη φωνή των πιστών κι ανταποκρίθηκε.

ΠΗΓΗ : ΕΠΙΚΑΙΡΑ τεύχος 352, Αύγουστος 2016