ΜΗΥΜΑ ΤΗΣ Α.Θ.Μ. ΤΟΥ ΠΑΤΡΙΑΡΧΟΥ ΙΕΡΟΣΟΛΥΜΩΝ κ.κ. ΘΕΟΦΙΛΟΥ Γ΄ ΕΠΙ ΤΟΙΣ ΧΡΙΣΤΟΥΓΕΝΝΟΙΣ 2016
Greek-English
Ὁ Πατήρ ηὐδόκησε. Ὁ Λόγος σάρξ ἐγένετο.
Καί ἡ Παρθένος ἔτεκε Θεόν ἐνανθρωπήσαντα
Ἀστήρ μηνύει. Μάγοι προσκυνοῦσι.
Ποιμένες θαυμάζουσι καί ἡ κτίσις ἀγάλλεται.
(Τροπάριον Αἴνων τῶν Χριστουγέννων).
Ἡ Μία, Ἁγία, Καθολική καί Ἀποστολική τοῦ Χριστοῦ Ἐκκλησία ἑορτάζει σήμερον πανηγυρικῶς μυστήριον «ξένον καί παράδοξον» καί εὐαγγελίζεται τοῦτο «ἐν χαρᾷ μεγάλῃ σφόδρα» εἰς ἅπαντα τόν κόσμον ἕως ἐσχάτου τῆς γῆς. Ἡ Ἐκκλησία ἑορτάζει τό ὑπερφυές καί ἐξαίσιον γεγονός ὅτι ὁ Θεός Πατήρ, ὁ Δημιουργός καί Κυβερνήτης τοῦ σύμπαντος, ἐξ ἄκρας ἀγάπης καί εὐσπλαγχνίας κινούμενος, ἀνεδημιούργησε, ἀνεγέννησε καί ἀνέπλασε τόν φθαρέντα ὑπό τῆς ἁμαρτίας ἄνθρωπον, ἐν τῷ προσώπῳ τοῦ Μονογενοῦς Υἱοῦ καί προαιωνίου Λόγου Αὐτοῦ. Ἡ Ἐκκλησία παρέλαβε ἐξ ἀποκαλύψεως ὅτι ἐξεπληρώθη ἡ ἐπαγγελία τοῦ Θεοῦ πρός τούς προφήτας. Ὅτι, «ὅτε ἦλθε τό πλήρωμα τοῦ χρόνου» (Γαλ. 4, 4), ἐπί Καίσαρος Ὀκταβιανοῦ Αὐγούστου (Λουκ. 2, 1), ἐτέχθη κατά σάρκα εἰς Βηθλεέμ τῆς Ἰουδαίας, ὁ ἐκ Πνεύματος Ἁγίου καί Μαρίας τῆς Παρθένου εἰς Ναζαρέτ τῆς Γαλιλαίας σαρκωθείς καί ἐνανθρωπήσας Υἱός καί Λόγος τοῦ Θεοῦ. (Λουκ. 1, 34). Ὁ Χριστός Ἰησοῦς «ἐν μορφῇ Θεοῦ ὑπάρχων, ἐγένετο ἐν ὁμοιώματι ἀνθρώπων, ἔλαβε δούλου μορφήν, εὑρέθη σχήματι ὡς ἄνθρωπος» (Φιλιπ. 2, 6 κ΄ 7), «γενόμενος ἐκ γυναικός, γενόμενος ὑπό νόμον, ἵνα οἱ ἄνθρωποι τήν υἱοθεσίαν ἀπολάβωμεν» (Γαλ. 4, 4), ἵνα «γίνωμεν τέκνα Θεοῦ» (Ἰωάν. 1, 12).
Αὕτη ὑπῆρξεν ἡ οἰκονομία τοῦ Θεοῦ διά τήν ἀνακαίνισιν τῆς ἀνθρωπότητος. Κατά τόν ἱερόν ὑμνῳδόν, «ὁ ἀχώρητος παντί ἐχωρήθη ἐν γαστρί, ὁ ἐν κόλποις τοῦ Πατρός καί ἐν ἀγκάλαις τῆς μητρός». Κατά τόν θεοφόρον τῆς Ἐκκλησίας Πατέρα Ἀθανάσιον τόν Μέγαν, «ὁ ἀσώματος καί ἄφθαρτος καί ἄυλος τοῦ Θεοῦ Λόγος παρεγένετο εἰς τήν ἡμετέραν χώραν καί ἐνηνθρώπησε, ἵνα ἡμεῖς θεοποιηθῶμεν, ἐφανέρωσεν ἑαυτόν διά σώματος, ἵνα ἡμεῖς τοῦ ἀοράτου Πατρός ἔννοιαν λάβωμεν καί αὐτός ὑπέμεινε τήν παρ’ ἀνθρώπων ὕβριν, ἵνα ἡμεῖς ἀθανασίαν κληρονομήσωμεν» (Περί Ἐνανθρωπήσεως, κεφ. 8 κ΄ 54). Ὡσαύτως κατά τόν θεοφόρον Πατέρα ἅγιον Κύριλλον Ἀλεξανδρείας, «ἐπέφανεν ἡμῖν ὁ Μονογενής τοῦ Θεοῦ Λόγος, ὅν ἡ ἁγία Θεοτόκος καί ἀπειρόγαμος Μαρία ἐκ Παρθενικῶν λαγόνων ἐβλάστησε, τό ζωοποιόν βλάστημα, ὁ ἐνανθρωπήσας Θεός, ὁ ἐλεύθερος ἐν δούλου μορφῇ, ὁ καθ’ ἡμᾶς δι’ ἡμᾶς, καί σάρξ ἐγένετο- οὐκ ἐν ἀνθρώπῳ γέγονε- ἀλλά σάρξ γέγονε, τοὐτέστιν ἄνθρωπος, οὐκ ἀποβεβληκώς τό εἶναι Θεός, ἀλλ’ ἐν προσλήψει σαρκός μεμενηκώς ὅπερ ἦν». ( Ὁμιλία Β΄, Λεχθεῖσα ἐν Ἐφέσῳ, PG 77, 988C-989Α), «ἐμψυχωμένος ψυχῇ λογικῇ ἐν τῇ μιᾷ ὑποστάσει τοῦ Λόγου σεσαρκωμένῃ» ( Πρός Νεστόριον, Ἐπιστολή XVII, PG. 77, 116 C).
Εἰς τό ἀποκαλυπτόμενον τοῦτο θειότατον μυστήριον καλεῖται μάρτυς, συμμέτοχος καί συνεργός ἡ ἀνθρωπότης, χάριν τῆς ὁποίας καί ἐτελεσιουργήθη. Ἁπλοῖ ποιμένες ἀγραυλοῦντες καλοῦνται διά στρατιᾶς ἀγγέλων, ψαλλόντων εἰς τόν οὐρανόν τοῦτον τῆς Βηθλεέμ, «Δόξα ἐν ὑψίστοις Θεῷ καί ἐπί γῆς εἰρήνη ἐν ἀνθρώποις εὐδοκία» (Λουκ. 2, 14 ). Καλοῦνται, ἵνα ἴδωσι εἰς τά ἴδια καί γνώριμα αὐτῶν, ἤτοι εἰς τήν φάτνην τῶν ἀλόγων ζώων, τόν νεογέννητον Χριστόν. Ἀλλά καί θεράποντες τῆς ἐπιστήμης, μάγοι Περσῶν βασιλεῖς, καλοῦνται κατά τόν ὑμνῳδόν «ὑπό τοῦ οὐρανοῦ δι’ἀστέρος καί προσφέρονται ὡς ἀπαρχή τῆς ἐξ ἐθνῶν Ἐκκλησίας εἰς τό κείμενον Νήπιον ἐν φάτνῃ, τούτους δέ κατέπληττον οὐ σκῆπτρα καί θρόνοι, ἀλλ’ ἐσχάτη πτωχεία, οὐδέν γάρ εὐτελέστερον σπηλαίου, οὐδέν δέ ταπεινότερον σπαργάνων, ἐν οἷς διέλαμψε ὁ πλοῦτος τῆς Θεότητος Αὐτοῦ».
Τήν κατά τήν ἐνανθρώπησιν καί κατά σάρκα γέννησιν, κένωσιν, πτωχείαν καί ὁμοίωσιν κατά πάντα τοῖς ἀνθρώποις ἐκτός ἁμαρτίας ἐνεστερνίσθη ὁ Κύριος καί εἰς ὅλον τόν ἐπί τῆς γῆς βίον αὐτοῦ. Ἐταύτισεν Ἑαυτόν μετά τοῦ προσλήμματος Αὐτοῦ, ἤτοι τοῦ ἀνθρώπου, εἰς ὅλα τά ἀδιάβλητα ἀνθρώπεια πάθη ἕως καί τόν θάνατον. Διέφυγε τόν κίνδυνον τῆς ἐξουσιαστικῆς μανίας τοῦ Ἡρώδου οὐχί ἐν τῇ θεϊκῇ δυνάμει Αὐτοῦ ἤ ἐν βίᾳ ἀλλά ἐν τῇ ἐνδύσει καί δυνάμει τῆς ἀνθρωπίνης ἀδυναμίας, μετοικῶν ἐκ Βηθλεέμ εἰς Αἴγυπτον καί ἐκεῖθεν δι’ ἀγγέλου εἰς Ναζαρέτ προσκαλούμενος, ἐξ ἧς καί τήν προσωνυμίαν Ναζωραῖος προσέλαβε καί ἐξ ἧς ἐνηλικιωθείς καί βαπτισθείς ὑπό Ἰωάννου εἰς Ἰορδάνην ἐκήρυξεν ἐνιαυτόν Κυρίου δεκτόν. Ἐχάραξε ριζικήν τομήν καί καμπήν εἰς τήν ἀνθρωπίνην ζωήν καί ἱστορίαν, ἤτοι τήν νέαν περίοδον τῆς χάριτος, τῆς Καινῆς Διαθήκης, ἐν ᾗ εὐηργέτησε καί ἰάσατο ἀσθενεῖς, ἀνέστησε νεκρούς καί προσήνεγκεν τῷ Πατρί ἐν τῷ σταυρῷ τό προσληφθέν σῶμα Αὐτοῦ, καί ἀνέστη ἐκ νεκρῶν, ἵνα συναστήσῃ τούς πιστεύοντας εἰς Αὐτόν.
Τό ἔργον Αὐτοῦ τῆς εἰρήνης, συγγνώμης, συνδιαλλαγῆς, δικαιοσύνης, ἁγιασμοῦ καί σωτηρίας, ἀναληφθείς εἰς οὐρανούς ὁ Κύριος, ἀνέθεσεν ἐν Ἁγίῳ Πνεύματι εἰς τούς ἁγίους Αὐτοῦ μαθητάς καί ἀποστόλους, εἰς τό σῶμα Αὐτοῦ, τήν Ἐκκλησίαν. Αὕτη διά μέσου τῶν αἰώνων καί σήμερον, ἀποτελεῖ τήν φανέρωσιν τῆς βασιλείας τοῦ Θεοῦ, τήν ὁποίαν εἰσήγαγεν εἰς τόν κόσμον ὁ μεγάλης βουλῆς ἄγγελος, ὁ ἄρχων τῆς εἰρήνης, ὁ Ἐνανθρωπήσας Κύριος Ἰησοῦς Χριστός. Αὕτη κατακοσμεῖ τά ἤθη τῶν ἀνθρώπων, κηρύττει, ὡς ἐδιδάχθη παρά τοῦ ἱδρυτοῦ αὐτῆς, εἰρήνην τοῖς μακράν καί τοῖς ἐγγύς, ἀγάπην εἰς τόν πλησίον ἀλλά καί εἰς τόν ἐχθρόν διά μεταμόρφωσιν τοῦ πεπτωκότος κόσμου εἰς παράδεισον, τήν ἐπιστροφήν τοῦ πλανηθέντος ἀνθρώπου εἰς τό πρωτόκτιστον αὐτοῦ κάλλος καί τήν συμμετοχήν αὐτοῦ εἰς τήν δόξαν τοῦ Χριστοῦ παρά τῷ Πατρί.
Ἡ τῶν Ἱεροσολύμων Μήτηρ τῶν Ἐκκλησιῶν μαρτυρεῖ καί διακονεῖ τό μυστήριον τοῦ ἀγγελικοῦ ὕμνου, τῆς «ἐπί γῆς εἰρήνης καί ἐν ἀνθρώποις εὐδοκίας», εἰς τούς τόπους, εἰς τούς ὁποίους τοῦτο ἀπεκαλύφθη. Σήμερον δέ, ἡμέρᾳ τῆς ἑορτῆς τῆς τοῦ Χριστοῦ κατά σάρκα γεννήσεως, βιοῖ τοῦτο εἰς τό ἀπέριττον τοῦτο καί θεοδέγμον Σπήλαιον καί εἰς τήν Κωνσταντίνειον καί Ἰουστινιάνειον ταύτην Βασιλικήν, τήν ἀποτελοῦσαν εὐλογίαν καί προστασίαν ὅλων τῶν κατοίκων τῆς Ἁγίας Γῆς καί δή τῶν τῆς Βηθλεέμ.
Ἀπό τοῦ ἱεροῦ τούτου ἐκκλησιαστικοῦ μνημείου καταγγέλλομεν πᾶσαν πρᾶξιν τρομοκρατικῆς ἤ καί πολεμικῆς βίας, πᾶσαν πρᾶξιν κατακτήσεως ἤ σφετερισμοῦ ξένων ἐδαφῶν, πυρπολήσεως ἱερῶν σεβασμάτων τῶν θρησκειῶν, βασανισμοῦ ἀνθρώπων καί ἐκμεταλλεύσεως αἰχμαλώτων καί δή ἀμάχων γυναικοπαίδων καί ποιούμεθα ἔκκλησιν ὑπέρ τῶν χριστιανῶν τῆς Ἁγίας Γῆς, ἵνα παραμένωσι εἰς τάς πατρογονικάς αὐτῶν ἑστίας τῆς Μέσης Ἀνατολῆς, εὐχόμεθα δέ εἰς τό εὐσεβές χριστεπώνυμον ποίμνιον Ἡμῶν εἰς τήν Ἁγίαν Γῆν καί ὁπουδήποτε γῆς καί εἰς τούς προσερχομένους ἐκ περάτων τῆς γῆς εὐλαβεῖς προσκυνητάς τήν χάριν, τήν δύναμιν, τήν εἰρήνην καί τήν εὐλογίαν τοῦ δι’ ἡμᾶς σαρκί νηπιάσαντος καί ἐκ τῆς Ἀειπαρθένου Μαρίας κατά σάρκα τεχθέντος Θεοῦ καί Σωτῆρος ἡμῶν Κυρίου Ἰησοῦ Χριστοῦ.
Ἐν τῇ Ἁγίᾳ Πόλει Βηθλεέμ, ΧΡΙΣΤΟΥΓΕΝΝΑ 2016
Διάπυρος πρός Κύριον εὐχέτης,
ΘΕΟΦΙΛΟΣ Γ΄
Πατριάρχης Ἱεροσολύμων
The Father has acquiesced. The Word became flesh.
And the Virgin bore the Incarnate God.
The star calls. The Wise Men venerate.
Shepherds admire and the universe rejoices.
(Troparion of Christmas Hymns)
The One, Holy, Catholic and Apostolic Church of Christ celebrates
today a “strange and paradoxical” mystery and this it proclaims “in
great joy” across the world. The Church celebrates the extraordinary
event that God the Father, Creator and Ruler of the universe, acting on
extreme love and compassion, recreated and reshaped man impaired by sin,
in the face of His Only-Begotten Son and Logos. “But when the set time had fully come”
(Galatians 4,4) during the reign of Cesar Octavian August, the Son and
Word of God was born in flesh, in Bethlehem, Judea, incarnate through
the Holy Spirit and the Virgin Mary in Nazareth, Galilee. Jesus Christ, “though in the form of God, took the form a servant, being born in the likeness of men” (Phl. 2, 6-7). “Made of woman, made under the law, that we might receive adoption” (Galatians 4,4) and “become children of God” (John 1, 12).
Such was God’s economy for the restoration of humanity. According to Father Athanasius the Great, “the
bodiless and imperishable and intangible Word of God was incarnate so
that we may become deified; He revealed himself through a body, so that
we may receive the favour of the Father; and He tolerated human hybris
so that we may inherit eternity”.
Humanity is invited to witness and participate in this divine
mystery. Simple shepherds are called by a horde of angels, singing in
Bethlehem “Glory to God in the highest heaven, and on earth peace”
(Luke 2, 14). They are called to the manger, to see the newborn Christ.
But also, the Persian Kings, servants of science, are called “by
heaven through a star to the baby in the manger, amazed not by sceptres
and thrones, but by extreme poverty – a dilapidated cave wherein shone
the richness of His divinity”.
Throughout His entire life on earth the Lord had lived in poverty and
out of sin. He identified Himself with man until death. He escaped the
risk of Herod’s authoritarian mania, not by His divine power or through
violence, but by investing Himself in human weakness, fleeing from
Bethlehem to Egypt wherefrom he was invited by an angel to Nazareth,
hence the eponym “Nazarene”. He was baptized by John in the river Jordan
and went on to mark human life and history with the new period of
grace, of the New Testament, during which He healed the ill, resurrected
the dead and offered His crucified body to God, before rising from the
dead to meet those believing in Him.
After ascending to heaven, the Lord assigned the work of peace,
pardon, reconciliation, justice, blessing and salvation, to His
disciples and apostles, His Body, the Church. Through the centuries, the
Church constitutes the revelation of the kingdom of God, introduced to
man by the lord of peace, the Incarnate Jesus Christ. The Church
beautifies the morals of men, proclaims peace to those near and far,
love for thy neighbour but also thy enemy, for the transformation of the
fallen world in heaven, the return of the deceived man to original
beauty and his participation in the glory of Christ by God.
The Jerusalemite Mother of Churches attests the mystery of the angelic hymn “peace on earth to those with whom God is placed”,
there where it was revealed. On this day of Christ’s birth in flesh,
the Church experiences the event in this sacred cave and this Basilica
that offers blessing and protection to all inhabitants of the Holy Land,
especially those in Bethlehem.
From this sacred monument we denounce every act of terrorist or war
violence, every act of conquest or usurpation of foreign territory,
disrespect to the sacred beliefs of religions, torturing men and
exploiting captives, especially women and children, and we appeal to
Christians in the Holy Land, to stay in their ancestral residences in
the Middle East. To our pious flock as well as to pilgrims to the Holy
Land, we wish the grace, power, peace and blessing of our Lord Jesus
Christ, incarnate through the Ever Virgin Mary for our sake.
In the Holy City of Bethlehem, CHRISTMAS 2016
Ardent Blesser in the Lord,
THEOPHILOS III
Patriarch of Jerusalem