Η ΜΟΔΑ ΤΩΝ «ΑΠΟΤΕΙΧΙΣΕΩΝ» ΚΑΙ Η ΟΡΘΟΔΟΞΗ ΣΤΑΣΗ

Κωνσταντίνου Νούση, Θεολογικός Σύνδεσμος Λάρισας

Είναι γεγονός ότι οι μέρες που διανύουμε είναι από εκκλησιολογικής απόψεως πονηρές και παράδοξες. Μια γενικότερη αναρχία και ασυδοσία λόγων και έργων κυριαρχεί, και σε αυτό τα μέγιστα έχει συμβάλει το διαδίκτυο.

Την θέση των ποιμένων και θεολόγων έχει υφαρπάξει ο κάθε τυχάρπαστος θεολογίζων με τον δικό του αυθαίρετο, λαϊκίζοντα, άρα δε και αιρετικό τρόπο. Η Ορθόδοξη εκκλησιολογία ποδοπατείται βάναυσα υπό τα πέλματα όσων εξ επάρσεως, αγνοίας και του συνδυασμού αυτών των δύο παθολογιών βάλλουν με αυθάδεια και αμαρτωλή παρρησία κατά των Ορθοδόξων Επισκόπων και στην ουσία σε βάρος του συνόλου εκκλησιαστικού σώματος.

Μέσα στον συρμό των ημερών εμφανίστηκε δυναμικά τον τελευταίο καιρό η αποτείχιση, σαν η δυνατότητα απόσχισης από τον οικείο Επίσκοπο με βάση τον 15ο κανόνα της Πρωτοδευτέρας Συνόδου. Τι λέει όμως ο περιβόητος αυτός και πολύπαθος, τελευταία, κανόνας; Ότι μπορείς να αποτειχιστείς μόνο σε περίπτωση επίσημα αναγνωρισμένης και καταδικασμένης αίρεσης από Σύνοδο ή τους Πατέρες. Και ρωτώ εύλογα: πού ακριβώς έσφαλε ο Πατριάρχης ως προς την δημόσια διδασκαλία μιας συγκεκριμένης τοιαύτης αιρέσεως; Είπε ποτέ ότι η Εκκλησία μας δεν έχει την πληρότητα της Χάριτος; Μίλησε ποτέ για απροϋπόθετη ένωση με αιρετικούς, αλλοδόξους ή αλλοθρήσκους; Για ποιο δογματικό ατόπημα έχει κάποιος να εγκαλέσει την πρόσφατα συγκληθείσα Αγία και Μεγάλη Σύνοδο στην Κρήτη;

Πέρα από υποθέσεις, αοριστολογίες, φαντασιοκοπήματα και κακοπροαίρετους σχολαστικισμούς, τίποτε σοβαρό δεν ευσταθεί που να στοιχειοθετεί το δικαίωμα κάποιου στην αποτείχιση αυτήν τη στιγμή. Πέρασε στο «ντούκου» τις προηγούμενες μέρες μια βαρυσήμαντη αποκάλυψη του ηγουμένου της Βατοπαιδίου Εφραίμ: ο γέρων Εφραίμ ο Κατουνακιώτης (+1998) τού εκμυστηρεύτηκε πως, όταν λειτουργούσε στην Καλύβη του ζηλωτή γέροντά του Νικηφόρου, μνημόνευε μυστικά τον Πατριάρχη Αθηναγόρα, προκειμένου να μη δημιουργήσει ταραχή στους ζηλωτές πατέρες με τους οποίους συμβίωνε. Ο ίδιος, όπως και ο γέρων Εφραίμ της Αριζόνας, ο νέος αυτός ισαπόστολος της Αμερικής, μαρτυρούν για τον γέροντά τους, μακαριστό Ιωσήφ τον Ησυχαστή (+1959), πως κατόπιν θείου οράματος και πληροφορίας εν προσευχή πήρε το μήνυμα ότι «η Εκκλησία βρίσκεται στην Κωνσταντινούπολη» και έτσι αποχώρησε από την ομάδα των ζηλωτών αγιορειτών, της οποίας ατύπως ηγείτο. Προ ημερών, επίσης, και πάλι η Ιερά Κοινότητα του Αγίου Όρους εξέδωσε ανακοίνωση καθησυχαστική των συνειδήσεων των πιστών και αποτρεπτική των υποψήφιων αποσχίσεων. 

Τι έχουν να πουν για αυτά όλοι οι ενιστάμενοι και οι «αντάρτες»; Πλανήθηκε και ο γερο Ιωσήφ ο Ησυχαστής και ο παπα Εφραίμ ο Κατουνακιώτης; Πλανώνται οι εκπρόσωποι της πλειοψηφίας των αγιορειτών; Ενώ αυτοί, φυσικά, είναι απλανείς και πεφωτισμένοι, ίσως το εκλεκτό μειοψηφούν  λείμμα… Να υπενθυμίσω εν προκειμένω ότι στην εποχή του ο Αθηναγόρας προέβαινε σε ενέργειες πολύ πιο «τολμηρές» από ό,τι σήμερα οι διάδοχοί του. Να φέρω και άλλο παράδειγμα; Για ποιον λόγο δεν αποτειχίστηκε ποτέ ένας άγιος Πορφύριος, ένας άγιος Ιάκωβος Τσαλίκης και λοιποί γίγαντες της σύγχρονης Ορθοδοξίας; Πώς είναι δυνατόν να πλανήθηκαν τόσοι και τόσοι Άγιοι και μερικοί αποτειχισμένοι σήμερα να έχουν τόση σιγουριά στις αποφάσεις τους; Μήπως τελικά ο διάβολος και η πλάνη έκρουσαν και διάβηκαν τη δική τους πόρτα;

Όλα στην πνευματική ζωή συνδέονται μεταξύ τους. Η ορθή πνευματικότητα οδηγεί και σε σωστή εκκλησιολογία και αντίστροφα. Εκείνο προφανώς που δεν γνωρίζουν ή λησμονούν οι εκάστοτε στασιάζοντες είναι ότι η αποστολικότητα και η κανονικότητα μιας τοπικής Εκκλησίας δεν εξαρτάται από το πρόσωπο μοναχά του Επισκόπου της. Η κοινωνία στην πίστη και στην Ευχαριστία με τις λοιπές κανονικές Επισκοπές ανά την οικουμένη παίζει πρωταρχικό ρόλο στην κανονικότητα και αποστολικότητα μιας Επισκοπής και δεν μολύνεται η Εκκλησία από καμιά αιρετική άποψη ή μονομερή ενέργεια μελών της, έστω και αν αυτά τυχαίνει να είναι κληρικοί, ακόμη και Επίσκοποι. Η Εκκλησία εδώ και χρόνια αποφάσισε - και συνεχίζει να το πράττει σε παγκόσμιο επίπεδο - να διαλέγεται με αλλόδοξους και αλλόθρησκους. Αυτό δεν τη μολύνει. Τουναντίον, θα τη μίαινε εξάπαντος ο αυτοεγκλεισμός της στα εθνικιστικά και φονταμενταλιστικά καβούκια ενίων τοπικών Επισκοπών της. Ποιος είναι υπεράνω της Εκκλησίας και των ηγουμένων της; Η αυθαιρεσία και ο ανεπίγνωστος ζηλωτισμός του καθενός; Ποιος τολμά να σχίζει το Σώμα του Χριστού και να διαρρηγνύει την ενότητά του; Δεν κατανοεί και δεν συναισθάνεται, όπως υπογραμμίζει και ο Χρυσόστομος, ότι αυτό συνιστά θανάσιμο και ασυγχώρητο (σχεδόν αυτό εννοεί ο Άγιος) αμάρτημα;

Στην Εκκλησία μπήκαμε για να σωθούμε, όχι για να τη σώσουμε. Στην τελική, ας δούμε το παράδειγμα της στάσης των σύγχρονων Αγίων, οι οποίοι είχαν κάποια γεύση Χάριτος, και ας τους μιμηθούμε. Ας μην προβαίνουμε σε αυθαίρετες ερμηνείες κάποιων ιερών Κανόνων και γεγονότων της εκκλησιαστικής ιστορίας. Ας έχουμε την εν Πνεύματι διάκριση, η οποία θα μας εξάγει από τα δίχτυα της πλάνης και της αυθαιρεσίας. Και ας θυμόμαστε πάντα τον λόγο του ιερού Χρυσοστόμου: «Κάλλιον πλανάσθαι μετά της Εκκλησίας ή ορθοτομείν εκτός αυτής». Λόγια που ελαφρώς παραλλαγμένα επανέλαβε και έτερος σύγχρονος μέγας: ο όσιος Πορφύριος ο Καυσοκαλυβίτης.