ΟΜΙΛΙΑ ΤΟΥ ΟΙΚΟΥΜΕΝΙΚΟΥ ΠΑΤΡΙΑΡΧΟΥ ΚΑΤΑ ΤΗΝ ΘΕΙΑΝ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑΝ ΣΤΟΝ ΡΩΜΑΙΟΚΑΘΟΛΙΚΟΝ ΝΑΟΝ ΚΟΙΜΗΣΕΩΣ ΤΗΣ ΘΕΟΤΟΚΟΥ. ΒΟΥΔΑΠΕΣΤΗ

 

Ομιλία της Α.Θ.Παναγιότητος του Οικουμενικού Πατριάρχου κ.κ. Βαρθολομαίου κατὰ την Θείαν Λειτουργίαν εις τον Ρωμαιοκαθολικὸν Ναὸν Κοιμήσεως τῆς Θεοτόκου (Βουδαπέστη, 12 Σεπτεμβρίου, 2021

Ἱερώτατε Μητροπολῖτα Αὐστρίας, Ἔξαρχε Οὑγγαρίας καὶ Μεσευρώπης κ. Ἀρσένιε,

Θεοφιλέστατε Ἐπίσκοπε Ἀπαμείας κ. Παΐσιε,

Εὐλαβέστατοι λοιποὶ κληρικοί,

Τέκνα ἐν Κυρίῳ ἀγαπητά!

Ἡ ἀπὸ τῆς παρελθούσης Κυριακῆς σύγκλησις τοῦ Διεθνοῦς Εὐχαριστιακοῦ Συνεδρίου τῆς Ρωμαιοκαθολικῆς Ἐκκλησίας εἰς τὴν ὡραίαν πόλιν τῆς Βουδαπέστης, εἰς τὰς καταληκτηρίους τελετὰς τοῦ ὁποίου, πέραν τῆς Αὐτοῦ Ἁγιότητος τοῦ Πάπα τῆς πρεσβυτέρας Ρώμης, προσεκλήθη τιμητικῶς καὶ ὁ Οἰκουμενικὸς Πατριάρχης, μᾶς ἔφερε καὶ πάλιν εἰς τὴν εὐλογημένην χώραν τῆς Οὑγγαρίας καὶ πλησίον σας! Δὀξα τῷ Θεῷ καὶ τούτου ἕνεκεν!

Εἶναι γεγονὸς ὅτι πάντοτε αἰσθανόμεθα ἰδιαιτέραν χαρὰν καὶ συγκίνησιν ἐρχόμενοι ἀπὸ τὴν σεβασμίαν καθέδραν τοῦ Οἰκουμενικοῦ Πατριαρχείου τῆς Κωνσταντινουπόλεως εἰς ἐπίσκεψιν τῆς Χώρας τῶν Μαγυάρων καὶ μάλιστα τῆς ἱστορικῆς πρωτευούσης Βουδαπέστης, ἡ ὁποία ἄλλωστε καὶ ἀπὸ τοῦ 1985 ἀποτελεῖ Πόλιν-Ἑταῖρον τῆς Κωνσταντινουπόλεως! Ἡ Χώρα αὕτη διὰ περισσότερα ἀπὸ χίλια ἔτη, ἀπὸ τῆς ἐποχῆς τοῦ Βασιλέως Ἁγίου Στεφάνου τοῦ οἴκου Ἅρπαντ, εἶναι χώρα Χριστιανική καὶ τὸ Εὐαγγέλιον τῆς άπολυτρώσεως καὶ αἰωνίου ζωῆς δὲν ἔπαυσε νὰ βιοῦται καὶ νὰ καρποφορῇ εἰς τὴν εὔφορον γῆν της. Ἡ πίστις τῶν Οὕγγρων δὲν ἐξέλιπεν οὔτε ὑπὸ τὴν παλαιοτέραν μακρὰν κατοχὴν ἀλλοεθνῶν καὶ ἀλλοθρήσκων, οὔτε κατὰ τὴν ἀσέληνον νύκτα τοῦ κομμουνιστικοῦ ὁλοκληρωτισμοῦ! Αἱ ρίζαι εἶναι βαθεῖαι καὶ τὰς εὐλογεῖ διαρκῶς καὶ ζωογονεῖ ἐξ οὐρανοῦ ὁ Θεός, διὰ πρεσβειῶν τοῦ Ἁγίου Βασιλέως Στεφάνου! Ἡ πίστις αὐτὴ ἐδηλώθη πανηγυρικῶς καὶ διὰ τῆς ἐπὶ μίαν ὁλόκληρον ἑβδομάδα μαζικῆς καὶ θερμῆς συμμετοχῆς χιλιάδων Οὕγγρων εἰς τὸ Διεθνὲς Εὐχαριστιακὸν Συνέδριον, τὸ ὁποῖον διὰ δευτέραν ἤδη φορὰν ἐπέλεξεν ὡς χώραν διοργανώσεώς του τὴν Οὑγγαρίαν. Ὅλοι ἔσπευσαν νὰ δηλώσουν μὲ παρρησίαν ὅτι τὸ κέντρον καὶ ὁ ἄξων τῆς ζωῆς των εἶναι ὁ Ἰησοῦς Χριστός, μετὰ τοῦ Ὁποίου συναντῶνται τακτικῶς εἰς τὸ Μυστήριον τῆς Εὐχαριστίας! Καὶ ναὶ μέν, ἡ ἀρχαία Ὀρθοδοξία μετὰ τὰ ὀδυνηρὰ γεγονότα τοῦ 1054 περιωρίσθη, δὲν ἐσβέσθη ὅμως ἡ λυχνία της ἐδῶ, διότι Ἕλληνες πραγματευταί, ἔμποροι, λόγιοι, ἐπιστήμονες καὶ μεγαλοεπιχειρη-ματίαι, ἀπὸ τοῦ ΙΕ΄ ἤδη αἰῶνος, ἤρχισαν νὰ ἔρχωνται ἐνταῦθα, καὶ μὲ ἀποκορύφωμα τὶς πολυαριθμότερες μεταναστεύσεις τοῦ ΙΖ΄ καὶ ΙΗ΄ αἰῶνος ἐρίζωσαν ἐδῶ, φέροντες μαζί των καὶ τὴν ἁγίαν Ὀρθόδοξον πίστιν, τὰς σεβασμίας τοῦ εὐσεβοῦς ἡμῶν Γένους παραδόσεις, τὴν ἀνατολικὴν εὐσέβειαν καὶ λατρείαν. Εἶναι πολὺ σπουδαῖον τὸ ὅτι οἱ ὁμογενεῖς μας ἐνταῦθα ἀναγνωρίζονται ἀπὸ τοῦ 1993 ὡς μία ἀπὸ τὰς δεκατρεῖς Ἐθνικὰς μειονότητας τῆς Οὑγγαρίας, γεγονὸς τὸ ὁποῖον τοὺς ἐξασφαλίζει πλήρη ἰσοπολιτείαν καὶ ἰσονομίαν εἰς τὴν εὐνομουμένην καὶ φιλοπρόοδον Εὐρωπαϊκὴν ταύτην Χώραν. Λαμπρὸν δεῖγμα τῆς Ἑλληνορθοδόξου παρουσίας καὶ μαρτυρίας ἐνταῦθα ἀποτελεῖ ὁ ἱστορικὸς καὶ περικαλλὴς Ναὸς τῆς Κοιμήσεως τῆς Θεοτόκου Βουδαπέστης, ὁ ὑπὸ Ἑλλήνων μεγάλων Ἐθνικῶν Εὐεργετῶν ἀνεγερθεὶς καὶ ὑπὸ τῶν Ἑλλήνων κατ’ ἐπανάληψιν ἀνακαινισθείς, ὁ ὁποῖος, ὅμως, κατὰ τὰς θλιβερὰς καὶ ὁμιχλώδεις ἡμέρας τοῦ Κομμουνιστικοῦ καθεστῶτος διὰ σκοτεινῶν καὶ καταχθονίων μεθοδεύσεων καὶ ἀφορήτων πιέσεων τῶν Σοβιετικῶν, ἡρπάγη δυναστικῶς καὶ ὑπήχθη ὅλως παρανόμως καὶ ἀντικανονικῶς εἰς τὸ Πατριαρχεῖον Μόσχας, τὸ ὁποῖον καὶ μέχρι σήμερον ἐξακολουθεῖ ἀνιέρως νὰ τὸν ἰδιοποιῆται. Καὶ βεβαίως ἡμεῖς οὐδέποτε θὰ λησμονήσωμεν ἤ θὰ ἀπεμπολήσωμεν τὰ ἐπ’ αὐτοῦ ἀπαράγραπτα ἰδιοκτησιακὰ δίκαιά μας. Δὲν ἔχομεν τὸ δικαίωμα νὰ παραιτηθῶμεν! Ἀντιθέτως, ἀναμένομεν μὲ πολλὴν ὑπομονὴν καὶ ἀδιάκοπον προσευχὴν καὶ ἐγρήγορσιν τὴν ὥραν πού, τοῦ Κυρίου συνεργοῦντος, θὰ ἀποδοθῆ ἐπιτέλους δικαιοσύνη καὶ θὰ ἐπανέλθῃ τὸ τιμαλφὲς κόσμημα τοῦτο τῆς Ἑλληνορθοδόξου εὐσεβείας καὶ φιλογενείας εἰς τοὺς φυσικοὺς κληρονόμους καὶ δικαιούχους του! Παραλλήλως ὅμως πρὸς τοὺς Ἕλληνας, ὁ Θεὸς ἐκάλεσεν εἰς τοὺς κόλπους τῆς Ὀρθοδόξου Ἐκκλησίας, κατὰ τὰς τελευταίας ἰδίως δεκαετίας, καὶ πολλοὺς γηγενεῖς Οὕγγρους, ὑπερτέρους τῶν Ἑλλήνων κατὰ τὸν ἀριθμόν, αἱ ἐκκλησιαστικαὶ Κοινότητες τῶν ὁποίων, μαζὶ μὲ τὰς ἀδελφὰς ὁμοίας τῶν Ἑλλήνων, εὐδοκιμοῦν καὶ θάλλουν πρὸς δόξαν Θεοῦ ὑπὸ τὰς πτέρυγας τοῦ Οἰκουμενικοῦ ἡμῶν Πατριαρχείου καὶ τῆς ἐνταῦθα Ἐξαρχίας του. Καὶ εἰς τὸ σημεῖον αὐτό, ὀφείλομεν νὰ ἐκφράσωμεν τὴν θερμὴν εὐχαριστίαν καὶ βαθεῖαν εὐγνωμοσύνην ἡμῶν πρὸς τὸ Οὑγγρικὸν Κράτος καὶ τοὺς ἀξιοτίμους ἡγέτας του διὰ τὴν ἔμπρακτον καὶ γενναιόδωρον συμπαράστασίν των πρὸς τὴν Ἐξαρχίαν ἡμῶν καὶ τὸ ἐπιτελούμενον ὑπὸ τῆς Ὀρθοδόξου Ἐκκλησίας ἐν Οὑγγαρίᾳ πνευματικὸν καὶ ποιμαντικὸν ἔργον. Παραλλήλως, ἀφοῦ μνησθῶμεν τῶν πολλῶν κόπων καὶ μόχθων καὶ ἐν ἀγάπῃ πολλῇ ἀνυστάκτων ποιμαντικῶν προσπαθειῶν καὶ θεοφιλῶν ἐνεργειῶν τοῦ ἀειμνήστου Ἐξάρχου, προηγουμένου Μητροπολίτου Αὐστρίας κυροῦ Μιχαήλ, ἐπιθυμοῦμεν νὰ ἐπαινέσωμεν τὸν θερμὸν ζῆλον, τοὺς κόπους, τὴν αὐταπάρνησιν καὶ τὴν ὅλην ποιμαντικὴν ἐγρήγορσιν καὶ τὰς διοικητικὰς ἐπιτυχίας τοῦ νῦν Ἐξάρχου, Ἱερωτάτου Μητροπολίτου Αὐστρίας κ. Ἀρσενίου καὶ τῶν τιμίων συνεργατῶν του, μὲ πρῶτον τὸν Βοηθόν του Θεοφιλέστατον Ἐπίσκοπον Ἀπαμείας κ. Παΐσιον. Εἴθε ὁ Θεὸς νὰ εὐλογῇ πλουσίως τὸ ἔργον των καὶ νὰ μεγαλύνεται οὕτω τὸ πανάγιον Ὄνομά Του καὶ ἐπὶ τοῖς ἐνταῦθα συντελουμένοις ἀγαθοῖς!

Ἀλλ᾽ ἡ σημερινὴ ἡμέρα, ἀγαπητοί, πέραν τοῦ ἀναστασίμου χαρακτῆρος της ὡς Κυριακῆς, καὶ τῆς Θεομητορικῆς εὐωδίας της, ὡς ἡμέρας ἀποδόσεως τῆς ἑορτῆς τοῦ Γενεθλίου τῆς Ὑπεραγίας Δεσποίνης ἡμῶν Θεοτόκου καὶ Ἀειπαρθένου Μαρίας, ἔχει καὶ Σταυρώσιμον χρῶμα, ὡς Κυριακὴ πρὸ τῆς Ὑψώσεως τοῦ Τιμίου καὶ Ζωοποιοῦ Σταυροῦ, ἡ ὁποία θὰ ἑορτασθῇ μεθαύριον. Βεβαίως, ὁ βίος τῶν Χριστιανῶν, καὶ ἰδιαιτέρως ἡμῶν τῶν Ὀρθοδόξων, κινεῖται πάντοτε, ὡς περὶ κεντρικὸν ἄξονα, περὶ τὸν Θεάνθρωπον Κύριον ἡμῶν Ἰησοῦν Χριστὸν καὶ μάλιστα ὡς Ἐσταυρωμένον καὶ Ἀναστάντα ἐκ τῶν νεκρῶν. Αὐτὸς εἶναι τὸ κέντρον, τὸ νόημα, ὁ σκοπὀς καὶ ἡ ἐντελέχεια τῆς πίστεως καὶ ὅλης τῆς ὑπάρξεώς μας! Αὐτὸς εἶναι τὸ Α καὶ τὸ Ω, τὸ Φῶς τοῦ κόσμου, ἡ Ὁδὸς καὶ ἡ Ἀλήθεια καὶ ἡ Ζωή μας!  Ἀλλὰ καὶ τὴν Παναγίαν Μητέρα Του ἔχομεν ἐπίσης εἰς τὸ κέντρον τῶν ἱερῶν Ἀκολουθιῶν, τῆς καρδίας καὶ ὅλων τῶν προσευχῶν μας, διότι, πέραν τῆς ἀνεξοφλήτου εὐγνωμοσύνης ποὺ Τῆς ὀφείλομεν, διότι ὑπήκουσε προθύμως εἰς τὸ θέλημα τοῦ Θεοῦ καὶ ἐδέχθη καὶ ἐκυοφόρησεν ὑπερφυῶς καὶ μᾶς ἐχάρισεν ὑπὲρ λόγον καὶ ἔννοιαν ὡς Θεάνθρωπον τὸν συνάναρχον Λόγον τοῦ Πατρός, Λυτρωτὴν καὶ Σωτῆρα τοῦ κόσμου, πολλὰς ἐλπίδας σωτηρίας μετὰ βεβαιότητος στηρίζομεν εἰς τὰς πρὸς Ἐκεῖνον θεοπειθεῖς μητρικὰς πρεσβείας Της!

Ὁ Σταυρός – ἡ Ἀνάστασις – ἡ Παναγία! Ὁ Γολγοθᾶς – ὁ κενὸς Τάφος – ἡ Κόρη τῆς Παρθενίας καὶ τῆς Ὑπακοῆς! Ἰδοὺ τὸ σημερινὸν τρίπτυχον! Ἀλλὰ χωρὶς τὸν Γολγοθᾶν, χωρὶς τὸν Σταυρόν, ἄδειος Τάφος δὲν ὑπάρχει! Χωρὶς Πάθος καὶ Μεγάλην Παρασκευήν, Λαμπρὴ καὶ Ἀνάστασις δὲν ἔρχεται! Αὐτὰ εἶναι ἀλληλένδετα! Δυστυχῶς, εἰς τὰς ἡμέρας μας, πολλοὶ λεγόμενοι Χριστιανοί, ἐπιζητοῦν μίαν Πίστιν ἡ ὁποία θὰ διαθέτῃ μόνον τὸ Φῶς, τὴν δόξαν, τὴν ἄνεσιν καὶ τὴν χαρὰν τῆς Ἀναστάσεως. Θέλουν ἕνα Χριστιανισμὸν ἄκοπον, ἄπονον, εὔκολον, ἀνέξοδον, ἀνεκτικὸν τῶν ποικίλων παθῶν, εὐδαίμονα, πλούσιον μόνον εἰς τὰς «δεξιὰς» εὐλογίας τοῦ Θεοῦ! Ἀποστρέφονται τὴν ἰδέαν τῆς «τεθλιμμένης ὁδοῦ», τὴν δυσκολίαν τῆς «στενῆς πύλης» (Ματθ. ζ´, 14). Ἀναμένουν νὰ λάβουν Πνεῦμα χωρὶς νὰ δώσουν αἷμα, κατὰ τὸ πατερικὸν λόγιον! Ἀγαπολογοῦν ἀφελῶς καὶ ἀνεξόδως, «θεολογοῦν» ἀπὸ τὴν ἀναπαυτικὴν πολυθρόνα των, ἀναμένουν τὸν Χριστὸν νὰ τοὺς χαρίζῃ διαρκῶς ὑγείαν καὶ μακροημέρευσιν, καὶ δὲν προτίθενται νὰ κοπιάσουν εἰς τὴν ἐργασίαν τῶν ἐντολῶν τοῦ Θεοῦ, νὰ ἀναλογισθοῦν τὰς ἔναντι τῶν συνανθρώπων εὐθύνας των, νὰ συλλογισθοῦν τοὺς ἱδρῶτας, τὰ αἵματα καὶ τὰς ὑπομονὰς τῶν Ἁγίων, νὰ λάβουν εἰς νοῦν τὴν Κρίσιν καὶ τὴν Ἀπόφασιν τοῦ Δικαίου Κριτοῦ κατὰ τὴν φοβερὰν ἐκείνην ἡμέραν τῆς ἀνταποδόσεως! Ἀγαποῦν τὸ χαμόγελον, ἀλλὰ ἀγνοοῦν τοὺς στεναγμοὺς καὶ τὰ δάκρυα τῆς μετανοίας! Συσχηματίζονται μὲ τὸ πνεῦμα τοῦ κόσμου καὶ τοῦ αἰῶνος τούτου, λησμονοῦντες ὅτι «τὸ πολίτευμα ἡμῶν ἐν οὐρανοῖς ὑπάρχει» (Φιλιπ. γ´, 20)! Παραλλήλως, ἄλλαι Χριστιανικαὶ παραδόσεις, μὴ Ὀρθόδοξοι, ἑστιάζουν ἑτεροβαρῶς κυρίως εἰς τὸν Σταυρὸν καὶ τὸ Πάθος, ὀλιγωτέραν σημασίαν δίδουσαι εἰς τὸ λαμπροχαρμόσυνον γεγονὸς τῆς Ἀναστάσεως! Ἀλλ᾽ ἡμῶν τῶν Ὀρθοδόξων τὸ Πάσχα, ἀγαπητοί, εἶναι Σταυροαναστάσιμον καὶ τὸ κυριαρχοῦν συναίσθημά μας εἶναι ἡ λεγομένη «χαρμολύπη»! Ἰσομερῶς καὶ ἰσοβαρῶς τιμῶμεν καὶ προσκυνοῦμεν καὶ τὸν Σταυρὸν καὶ τὴν Ἀνάστασιν! «Ἡμεῖς κηρύττομεν Χριστὸν Ἐσταυρωμένον» (Α΄ Κορ. α´, 23), ἀλλὰ καὶ Ἀναστάντα ἐκ νεκρῶν, χαριζόμενον Ζωὴν καὶ Ἀνάστασιν εἰς τοὺς πιστεύοντας εἰς Αὐτὸν καὶ ἀγωνιζομένους καθημερινῶς νὰ κάμουν πρᾶξιν αὐτὴν τὴν πίστιν των! Ἀποδεχόμεθα ἀγογγύστως ὅλας τὰς δυσκολίας, τὰς θλίψεις, τὰς στενοχωρίας, τὰς δυσπραγίας, τοὺς κόπους, τὰς ἀσθενείας, τὰς καθ᾽ ἡμῶν ἀδικίας, τὰς στερήσεις τοῦ βίου τούτου ὡς «ἀριστερὰς» εὐλογίας καὶ κεκρυμμένας εὐεργεσίας τοῦ Θεοῦ, ὡς ἀπαραίτητα στοιχεῖα μικρᾶς ἔστω μετοχῆς μας εἰς τὸν Σταυρὸν τοῦ Χριστοῦ! Ἀλλὰ καὶ ταυτοχρόνως ἔχομεν τὸ βλέμμα ἐστραμμένον εἰς τὸν Πανάγιον Τάφον, ὁ ὁποῖος ἄδειος καὶ φωτεινός, μαρτυρεῖ τὴν ἀλήθειαν τοῦ γεγονότος τῆς Ἀναστάσεως καὶ στηρίζει τὰς ἐλπίδας μας εἰς «τὰς μετὰ ταῦτα δόξας» (Α’ Πέτρ. α´, 11) τῆς αἰωνιότητος, εἰς τὸ νὰ εἰσέλθωμε δηλ. ἠλεημένοι καὶ ἡμεῖς καὶ φωτοφόροι εἰς τὴν χαρὰν τῆς Βασιλείας τοῦ Κυρίου, «ὅπου ἦχος καθαρὸς ἑορταζόντων καὶ βοώντων ἀπαύστως: Κύριε, δόξα Σοι»! Καὶ ὅλα αὐτὰ μὲ τὴν βοήθειαν πάντοτε, τὴν προστασίαν, τὴν μητρικὴν σκέπην καὶ ἀντίληψιν καὶ τὰς πολλὰς πρεσβείας καὶ μεσιτείας τῆς Ὑπεραγίας Δεσποίνης καὶ Κυρίας ἡμῶν Θεοτόκου Μαρίας!

Ἡ Θεία Λειτουργία, ἀγαπητοί, εἰς τὴν ὁποίαν καὶ ἡμεῖς ἔχομεν σήμερον συναχθῆ, εἶναι τὸ μυστήριον ὅπου μυστικῶς καὶ ὑπερφυῶς ζῶμεν τὸν Σταυρόν, τὸ Πάθος, τὸν Θάνατον καὶ τὴν Ἀνάστασιν τοῦ Χριστοῦ, καὶ διὰ τῆς Θείας Κοινωνίας, τὴν ὁποίαν λαμβάνομεν μετὰ ἀπὸ κατάλληλον προετοιμασίαν, γινόμεθα σύσσωμοι καὶ σύναιμοι Χριστοῦ καὶ μέτοχοι Ζωῆς Αἰωνίου! Χωρὶς τὸ Μυστήριον τῆς Εὐχαριστίας, τὴν Θείαν Λειτουργίαν δηλαδή, ὅλα εἶναι θεωρία! «Ὁ τρώγων μου τὴν σάρκα καὶ πίνων μου τὸ αἷμα, ἔχει ζωὴν αἰώνιον» καὶ «ἐν ἐμοὶ μένει, κἀγὼ ἐν αὐτῷ», μᾶς εἶπεν ὁ Κύριος (Ἰωάν. ς´, 54 & 56)! Ἐδῶ, γύρω ἀπὸ τὴν ἁγίαν Τράπεζαν, γύρω ἀπὸ τὸν Ἐπίσκοπον ἤ τὸν Ἱερέα, μὲ τὴν κοινὴν ὁμολογίαν τῆς ἀμωμήτου Πίστεως τῶν Ἀποστόλων, τῶν Μαρτύρων, τῶν Ὁμολογητῶν, τῶν Ἁγίων Πατέρων, τῶν Οἰκουμενικῶν καὶ Τοπικῶν Συνόδων, μὲ τὸ κοινὸν Ποτήριον, τὴν ἀληθινὴν βρῶσιν καὶ πόσιν τοῦ Σώματος καὶ τοῦ Αἵματος τοῦ Χριστοῦ, γινόμεθα ἀληθινὴ Ἐκκλησία, ἤτοι Σῶμα Χριστοῦ ἅγιον, αἰώνιον, ἀθάνατον, ἔνδοξον, ζωῆς καὶ φωτὸς ἀϊδίου πλῆρες! Ἄς εἶναι τὸ λῆγον Διεθνὲς Εὐχαριστιακὸν Συνέδριον μία εὐκαιρία διὰ νὰ ἐνθυμούμεθα καὶ ἡμεῖς αὐτὰς τὰς μεγάλας καὶ σωτηριώδεις ἀληθείας καὶ ἕνα κέντρισμα διὰ νὰ αὐξήσωμεν τὸν ζῆλον καὶ τὴν προθυμίαν μας νὰ ἐκκλησιαζώμεθα, νὰ λειτουργούμεθα, ἤ, ὀρθότερον, νὰ λειτουργοῦμεν τὴν Εὐχαριστίαν τοῦ Θεοῦ καὶ λειτουργοῦντες νὰ φωτιζώμεθα, νὰ ἐνισχυώμεθα, νὰ στηριζώμεθα, νὰ ἁγιαζώμεθα, νὰ γινώμεθα Ἕν, κατὰ τὴν ἐπιθυμίαν τοῦ Κυρίου (Ἰωάν. ιζ´, 11), νὰ γινώμεθα οὐράνιοι ἄνθρωποι, «συμπολῖται τῶν Ἁγίων καὶ οἰκεῖοι τοῦ Θεοῦ» (Ἐφ. β´, 19), πραγματικῶς «θείας κοινωνοὶ φύσεως» (Β΄ Πέτρ. α´, 4)!

Δὲν θὰ σᾶς καταπονήσωμεν περισσότερον! Θὰ ἠθέλαμε μόνον νὰ στείλωμεν θερμὴν τὴν Πατριαρχικὴν ἡμῶν εὐχὴν καὶ εὐλογίαν εἰς πάντα τὰ ἐν Οὑγγαρίᾳ τέκνα τῆς Ὀρθοδόξου Ἐκκλησίας, Οὕγγρους, Σέρβους, Ἕλληνας καὶ λοιπούς, ὅλως δὲ ἰδιαιτέρως εἰς τοὺς ἀδελφοὺς τοῦ χωρίου Μπελογιάννη, οἱ ὁποῖοι, λόγῳ τοῦ πόνου καὶ τῶν σκληρῶν δοκιμασιῶν ποὺ ἔχουν βιώσει κατὰ τὸ παρελθόν, ἔχουν πάντοτε ἰδιαιτέραν θέσιν εἰς τὰς προσευχὰς ἡμῶν καὶ εἰς τὴν στοργὴν τῆς Μητρὸς Ἐκκλησίας τῆς Κωνσταντινουπόλεως! Ὁμοίως καὶ πρὸς σύνολον τὸν εὐγενῆ Οὑγγρικὸν Λαὸν καὶ τὰς ἐντίμους Ἀρχάς του, καὶ θὰ κατακλείσωμεν μὲ μίαν στροφὴν τοῦ Ἐθνικοῦ Ὕμνου τῆς Οὑγγαρίας, ὁ ὁποῖος εἶναι ἐξ ὁλοκλήρου μία ὡραία προσευχὴ πρὸς τὸν Θεόν: «Θεέ! Εὐλόγησε τοὺς Οὕγγρους μὲ τὴν χάριν καὶ τὴν γενναιοδωρίαν Σου, ἅπλωσε εἰς αὐτοὺς χεῖρα προστασίας»! Ἀμήν!