ΕΚΔΟΘΗΚΕ ΤΟ ΤΕΥΧΟΣ 38 ΤΟΥ ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΟΥ ΠΕΡΙΟΔΙΚΟΥ ΤΗΣ ΙΕΡΑΣ ΜΗΤΡΟΠΟΛΕΩΣ ΡΕΘΥΜΝΗΣ ΚΑΙ ΑΥΛΟΠΟΤΑΜΟΥ «ΝΕΑ ΧΡΙΣΤΙΑΝΙΚΗ ΚΡΗΤΗ»

Ἱ­ε­ρᾶ Μη­τροόπολις Ρε­θύ­μνης καὶ Αὐ­λο­πο­τά­μου

Ἐκ­δό­θη­κε καὶ κυ­κλο­φο­ρή­θη­κε γιὰ τὸ ἔ­τος 2020 τὸ ὑπ’ ἀριθμ. 38 τεῦ­χος τοῦ ἐ­πι­στη­μο­νι­κοῦ πε­ρι­ο­δι­κοῦ τῆς Ἱ­ε­ρᾶς Μη­τρο­πό­λε­ως Ρε­θύ­μνης καὶ Αὐ­λο­πο­τά­μου Νέ­α Χρι­στι­α­νι­κή Κρή­τη. Στὸ Προ­λό­γι­σμά του στὸ τεῦ­χος αὐ­τό, ὁ Σεβ. Μη­τρο­πο­λί­της Ρε­θύ­μνης καὶ Αὐ­λο­πο­τά­μου κ. Εὐ­γέ­νι­ος ἀ­να­φέ­ρει, μεταξύ ἄλλων, τὰ ἑ­ξῆς:

«Μέσα στὴ δίνη τῆς πανδημίας, ποὺ γέννησε ὀδύνη ἀνείπωτη στὴν ἀνθρωπότητα καὶ κάνει ὅλους μας νὰ αἰσθανθοῦμε γιὰ λίγο ἐλεύθεροι πολιορκημένοι, χαράσσομε αὐτὲς τὶς γραμμές, προλογίζοντας τὴν ἔκδοση ἑνὸς ἀκόμη τεύχους τοῦ ἐπιστημονικοῦ περιοδικοῦ τῆς Ἱερᾶς Μητροπόλεως Ρεθύμνης καὶ Αὐλοποτάμου Νέα Χριστιανικὴ Κρήτη. Δόξα τῷ Θεῷ, γιατὶ μποροῦμε νὰ προβαίνομε σὲ τέτοιες ἐκδόσεις μέσα σ’ αὐτὴν τὴν περιρρέουσα ἀτμόσφαιρα καὶ ποὺ αὐτὸ τὸ γεγονὸς ἀπὸ μόνο του εἶναι ἐλπιδοφόρο καὶ φανερώνει πώς, παρὰ τοὺς ἀνέμους καὶ τὶς θύελλες, παρὰ τὶς ἔξωθεν μάχες καὶ τοὺς ἔσωθεν φόβους, ἔχομε τὴ διάθεση καὶ τὴ δυνατότητα, χάρις στὴ γενναία συνδρομὴ τοῦ Ἐπισήμου Δελτίου τῆς Ἐκκλησίας Κρήτης Ἀπόστολος Τίτος, νὰ συνεχίζομε καὶ αὐτὴν τὴν πνευματικὴ προσφορὰ τῆς Τοπικῆς μας Ἐκκλησίας.

Σκεφτόμαστε συχνὰ πὼς καὶ μόνο τὸ ὄνομα αὐτῆς τῆς ἐπιστημονικῆς περιοδικῆς ἐκδόσεως, τὸ Νέα Χριστιανικὴ Κρήτη, δίνει ἀφορμὴ νὰ ἀναλύσομε στὸ βάθος μία-μία τὶς τρεῖς λέξεις του καὶ νὰ ἐξαγάγομε συμπεράσματα καὶ ὁραματισμοὺς γιὰ τὸ θεοβλόγητο νησί μας, γιὰ τὸ χθές, τὸ σήμερα καὶ τὸ αὔριο, ποὺ ὀφείλει νὰ εἶναι ἀντάξιο τῆς Ἱστορίας, τοῦ Πολιτισμοῦ, τῆς Παράδοσης καὶ τῆς διαχρονικῆς προσφορᾶς του στὴν οἰκουμένη. Ἡ Κρήτη, ἡ χριστιανικὴ Κρήτη, ἀσφαλῶς δὲν εἶναι αὐτὸ ποὺ φαίνεται μόνο ἢ ἀκόμη αὐτὸ ποὺ προβάλλεται μόνο. Εἶναι κάτι περισσότερο, κάτι βαθύτερο, κάτι οὐσιαστικώτερο, ποὺ καταγράφεται στὶς πηγές, στὶς μαρτυρίες, σὲ ὅσα μὲ τόση ἐπιμέλεια καὶ ἐπιστημονικὴ ἐπάρκεια καὶ αὐτοσυνειδησία καταγράφουν ἐκλεκτοὶ ἐπιστήμονες καὶ ἐρευνητὲς καὶ καταθέτουν στὶς σελίδες τῆς περιοδικῆς μας ἐκδόσεως, ὅπως ἀσφαλῶς καὶ σὲ τόσα ἄλλα ἐπιστημονικὰ περιοδικὰ μὲ κρητολογικὸ περιεχόμενο. Ἕνας πλοῦτος στοιχείων, θεμάτων, καταστάσεων, ἀναφορῶν, πρὸ πάντων ἕνας πλοῦτος ἀνθρωπίνων χαρακτήρων, συμπεριφορῶν, σχέσεων, διασώζεται καὶ προάγει τὴ σκέψη μας, ἀλλὰ καὶ τὸν προβληματισμό μας σχετικὰ μὲ τὴν εὐθύνη ποὺ ἔχομε, ὁ καθένας ἀπὸ τὸ μετερίζι του, γιὰ τὸ αὔριο.

Μὲ αὐτὸ τὸν λογισμό καὶ μ’ ὄνειρο, προχωροῦμε καὶ ἐμεῖς τὴν ταπεινή μας διακονία στὴν ἱστορικὴ Τοπική μας Ἐκκλησία καὶ στή, μεταξὺ τῶν ἄλλων, ἔκδοση τῆς Νέας Χριστιανικῆς Κρήτης, συνεχίζοντας τὸ ἔργο τῶν λογίων μακαριστῶν προκατόχων μας, Θεοδώρου καὶ Ἀνθίμου, μέχρι νά θέλει ὁ Θεός. Ἀλλὰ καὶ συνεχίζοντας, κατὰ κάποιον τρόπο, τὴν καλὴ ἐκδοτικὴ παράδοση τῆς Ἐκκλησίας, αὐτὸ ποὺ ἄλλοτε γινόταν στὰ μοναστήρια καὶ στὰ scriptoria, χάρη στὰ ὁποῖα σώθηκαν ἔργα τῆς ἀρχαίας ἑλληνικῆς καὶ τῆς πατερικῆς γραμματείας, πρὸ πάντων τὰ βιβλία ποὺ ἀποτέλεσαν τὸν Κανόνα τῆς Καινῆς Διαθήκης.

Δέκα χρόνια συμπληρώνονται μετὰ ἀπὸ λίγο, ἀπὸ τότε ποὺ ἀναλάβαμε τὴ διαποίμανση τῆς Ἱερᾶς Μητροπόλεως Ρεθύμνης καὶ Αὐλοποτάμου. Μία ἀπὸ τὶς προτεραιότητές μας ὑπῆρξε ἡ συνέχιση τῆς ἐκδόσεως τοῦ ἐπιστημονικοῦ περιοδικοῦ Νέα Χριστιανικὴ Κρήτη, τὸ πρῶτο τεῦχος τοῦ ὁποίου ἐκδόθηκε τὸν Ἰανουάριο τοῦ 1989 ἀπὸ τὸν μακαριστὸ προκάτοχό μας Μητροπολίτη Θεόδωρο. Πέρασαν ἀπὸ τότε 31 χρόνια, ἡ ἔκδοση συνεχίστηκε ἀπὸ τὸν διάδοχό του καὶ προκάτοχό μας Μητροπολίτη Ἄνθιμο ἕως τὸ 2010 καὶ ἀπὸ τὴν ταπεινότητά μας συνεχίστηκε κατὰ τὴν Τρίτη Περίοδο, ὅπως τὴν ὀνομάσαμε, μὲ πρῶτο τὸ διπλὸ τεῦχος 30-31 τῶν ἐτῶν 2011 καὶ 2012, ἕως σήμερα μὲ τὸ τεῦχος 38, τὸ ὁποῖο κρατᾶτε στὰ χέρια σας. Ἐκτὸς ἀπὸ αὐτὰ καὶ κάποια Παραρτήματα αὐτοτελῆ, κυρίως μὲ διδακτορικὲς διατριβές, ἔχουν ἐκδοθεῖ, καὶ ὁρισμένα καὶ ἐπανεκδοθεῖ, καὶ ἔχουν προστεθεῖ στὸ ἐκδοτικὸ ἔργο τῆς ἐκκλησιαστικῆς μας παροικίας. Δόξα τῷ Θεῷ γιὰ ὅλα αὐτά. Δικό Του τὸ δῶρο, δική Του ἡ δύναμη. Δική μας ἡ χαρὰ τῆς συνεργείας γιὰ νὰ γίνεται πραγματικότητα καὶ τοῦτος ὁ ἅγιος σκοπός. Γιὰ Ἐκεῖνον καὶ γιὰ τὴν Ἐκκλησία μας, γιὰ τὴν Κρήτη καὶ τὸν Πολιτισμό της, γιὰ τὸν λαό μας καὶ τοὺς ἀέναους ἀγῶνες του, γιὰ τὴν πνευματική μας ἐλευθερία καὶ γιὰ τὸ αὔριο τῶν παιδιῶν μας. (...)

Ὀφείλομε νὰ ἐκφράσομε τὴ βαθύτατη εὐχαριστία μας στοὺς ἐκλεκτοὺς ἀναγνῶστες-παραλῆπτες καὶ συνδρομητὲς τῆς Νέας Χριστιανικῆς Κρήτης γιὰ τὴν ἠθικὴ ὑποστήριξή τους διαχρονικά. Ἰδιαίτερα ὀφείλομε νὰ εὐχαριστήσομε ὅσους πάντοτε ἔχουν ἕνα καλὸ λόγο νὰ ποῦν ἢ νὰ γράψουν γιὰ τὴν ἔκδοσή της. Ὅλους αὐτοὺς μὲ εὐγνωμοσύνη καταγράφομε στοὺς φίλους τῆς Τοπικῆς μας Ἐκκλησίας καὶ μεταξὺ αὐτῶν μερίδιο στὶς εὐχαριστίες μας ἀποδίδομε ἰδιαιτέρως στὸν ὑπέροχο λαογράφο-ἐρευνητὴ κ. Σταμάτιο Ἀποστολάκη, Ἄρχοντα Προστάτη τῶν Γραμμάτων τῆς Ἁγίας τοῦ Χριστοῦ Μεγάλης Ἐκκλησίας, γιὰ τὴν εὐμενῆ βιβλιοκρισία ποὺ κάθε φορὰ δημοσιεύει.

Εὐχαριστοῦμε τοὺς ἐρευνητὲς ἐπιστήμονες ποὺ μᾶς ἐμπιστεύθηκαν τὶς ἐργασίες τους γιὰ νὰ δημοσιευθοῦν στὸ τεῦχος αὐτὸ τῆς Νέας Χριστιανικῆς Κρήτης. Ὅπως εὐχαριστοῦμε, ξανὰ καὶ ξανά, τοὺς συνεργάτες μας στὴν ἐπιμέλεια καὶ ἔκδοση, τὸν Διευθυντὴ κ. Μιχαὴλ Τρούλη καὶ τὴν κ. Ἕλενα Νταντῆ, ἡ συμβολὴ τῆς ὁποίας εἶναι ἀνεκτίμητη.

Σὲ ὅλους ἐσᾶς, τοὺς ἀγαπητοὺς ἀναγνῶστες, τοὺς φιλίστορες, τοὺς κρητολάτρες, τοὺς βιβλιόφιλους, σὲ ὅλους ποὺ ἐναγώνια ἀναμένετε τὴν ἐνιαύσια αὐτὴ ἔκδοση, ἐκφράζομε, μαζὶ μὲ τὴν εὐχαριστία, καὶ τὶς ἐγκάρδιες εὐχές μας γιὰ τὴ ζωὴ καὶ τὰ καλά σας ἔργα. Ὁ Ἀναστὰς Χριστὸς νὰ ἀνοίγει τοὺς ὀφθαλμοὺς τῆς καρδιᾶς μας, ὥστε νὰ προχωροῦμε ἀπὸ τὴ γνώση στὴν ἐπίγνωση, στὴ φρόνηση, στὴ σύνεση, στὴν ἐπιείκεια, στὴν αἰσιοδοξία, στὴν ὑπομονή, στὴν ὀρθὴ τοποθέτησή μας ἀπέναντι σὲ γεγονότα καὶ καταστάσεις, πού, ὅπως ἀποδείχθηκε περίτρανα, εἶναι ζητούμενα καὶ τῶν καιρῶν μας. Καὶ ἔτσι νὰ ὑπερβαίνομε τρόμους καὶ πανικοὺς ποὺ σκορποῦν ἀνεύθυνοι λόγοι ἐπιπόλαιων ἀνθρώπων.

Μὲ αὐτὲς τὶς εἰσαγωγικὲς σκέψεις, σᾶς προσκαλοῦμε στὴ μελέτη ὅλων ὅσων κατατίθενται στὸ θησαυροφυλάκιο τῆς Ἱστορίας μας μέσα ἀπὸ τὶς δημοσιευόμενες στὸ τεῦχος αὐτὸ ἐργασίες καὶ σᾶς παρακαλοῦμε νὰ εὔχεσθε γιὰ τὴ συνέχειά του».

 

Στὸ τεῦχος αὐτὸ περιλαμβάνονται οἱ ἑξῆς ἐργασίες:

 

α) Τοῦ κ. Κωστῆ Ἠλ. Παπαδάκη, Καθηγητοῦ φιλολόγου-θεολόγου, μὲ τίτλο «Βίος καὶ Πολιτεία τοῦ ὅσιου Ἰωάννη τοῦ Ξένου (970-1035;). Ἱεραποστολικὸ ἔργο καὶ καθιδρύματα αὐτοῦ». Ἡ ἐργασία αὐτὴ ἔρχεται νὰ ἐμπλουτίσει τὴ βιβλιογραφία γιὰ τὸν μεγάλο αὐτὸ Ἅγιο καὶ ὑπέροχο πνευματικὸ διδάσκαλο καὶ ἱεραπόστολο, στὸν ὁποῖο ἡ Κρήτη καὶ ἡ Ἐκκλησία μας ὀφείλει πολλὰ καὶ τοῦ ὁποίου τὸ ἔργο παραμένει ἄγνωστο ἀκόμη στοὺς πολλούς.

β) Τοῦ κ. Ἰωάννη Ἠλ. Βολανάκη, Ἐπιτίμου Ἐφόρου Ἀρχαιοτήτων, μὲ τίτλο «Ὁ ναὸς τοῦ Ἁγίου Ἰωάννου Θεολόγου στὸν Κρούστα Μεραμβέλου Λασιθίου Κρήτης».

γ) Τοῦ κ. Κωνσταντίνου Ψαράκη, τὸ δεύτερο μέρος τῆς ἐργασίας μὲ τίτλο «Προσεγγίζοντας τό ἁγιογραφικὸ ἔργο τοῦ Ἐννιαχωριανοῦ ζωγράφου Γεωργίου Πολάκη», ποὺ ἀκολουθεῖ τὸ πρῶτο μέρος, τὸ ὁποῖο δημοσιεύθηκε στὸ προηγούμενο τεῦχος τῆς Νέας Χριστιανικῆς Κρήτης.

δ) Τοῦ Αἰδεσιμολ. Πρωτ. Μιχαὴλ Βλαβογιλάκη, μέ τίτλο «Προμηνύματα, ἰδιομορφίες καὶ προβλήματα τῆς Μεγάλης Κρητικῆς Ἐπανάστασης τοῦ 1866 (Ἀπὸ τὴ δίνη τῆς εὐρωπαϊκῆς πολιτικῆς καὶ τῶν ὀθωμανικῶν μεταρρυθμίσεων στὰ ἐσωτερικὰ προβλήματα)», μία ἀκόμη ἐργασία ποὺ προστίθεται στὰ ὅσα κατὰ καιροὺς ἔχουν γραφεῖ γιὰ τὸ ἀνεξάντλητο αὐτὸ θέμα τῆς Ἐπανάστασης τοῦ 1866. Ἀξίζει ἐδῶ νὰ σημειώσομε, γιὰ νὰ τὸ γνωρίσουν καὶ μὲ τὸν τρόπο αὐτὸ οἱ ἀναγνῶστες τῆς Νέας Χριστιανικῆς Κρήτης, ὅτι στὴν ψηφιακὴ βιβλιοθήκη τοῦ Πανεπιστημίου Κρήτης Ἀνέμη καὶ στὴ θέση «Πλοήγηση», ἡ ὁποία ὁδηγεῖ στίς «Ψηφιακὲς Συλλογές», ὑπάρχει ψηφιακὴ πλατφόρμα μὲ τὸν τίτλο «Ἠλεκτρονικὴ Βιβλιογραφία τῆς Κρητικῆς Ἐπανάστασης 1866-1869», ἡ ὁποία δημιουργήθηκε μὲ χρηματοδότηση τῆς Ἱερᾶς Μητροπόλεως Ρεθύμνης καὶ Αὐλοποτάμου καὶ περιλαμβάνει ὅλη τὴν ὑπάρχουσα βιβλιογραφία γιὰ τὴν Ἐπανάσταση τοῦ 1866. Ἤδη ἔχουν καταγραφεῖ ἐκεῖ 1.900 περίπου τίτλοι ἕως σήμερα.

ε) Τοῦ κ. Στυλιανοῦ Μ. Στεφανάκη, μέ τίτλο «Τὸ ὀθωμανικὸ Ριβελίνο τοῦ Ρεθύμνου», ποὺ ἀναφέρεται στὸ κτίσμα ποὺ βρίσκεται ἔξω καὶ ἀπέναντι ἀκριβῶς ἀπὸ τὴν κεντρικὴ πύλη τοῦ κτηρίου τῆς Φορτέτζας, καὶ

στ) τῶν ἐλλογιμ. Καθηγητῶν τοῦ Πανεπιστημίου Κρήτης κ.κ. Κυριάκου Σταυριανοῦ καὶ Βασιλείου Οἰκονομίδη, μὲ τίτλο «Διδάσκοντας γιὰ τὴν Παναγία καὶ τὴν Ὀρθόδοξη Χριστιανικὴ Θρησκεία στὸ νηπιαγωγεῖο».

Τέλος, δημοσιεύονται ἀπὸ τὸν Δευθυντὴ Ἐκδόσεως τοῦ περιοδικοῦ, ἐντιμολ. κ. Μιχαὴλ Τρούλη, «Βιβλιογραφικά Σημειώματά» του.

 

Τὸ τεῦχος ἀπεστάλη ἤδη σὲ ὅλους τοὺς ἐγγεγραμμένους ἀποδέκτες του, ἐνῶ ὅσοι ἐπιθυμοῦν νὰ τὸ προμηθευθοῦν μποροῦν νὰ ἀπευθύνονται στὰ Γραφεῖα τῆς Ἱερᾶς Μητροπόλεως Ρεθύμνης καὶ Αὐλοποτάμου (Π. Μανουσάκη 3, 741 31 Ρέθυμνο, τηλ. 2831026631), στὸν κ. Ἐμμανουὴλ Γοργοράπτη.