PATRIARCHAL RESPONSE OF THEODORE POPE AND PATRIARCH OF ALEXANDRIA AND ALL AFRICA ATHENAGORAS HUMAN RIGHTS AWARD

 Greek/English

Greek Orthodox Archdiocese of America 

 Photo: GOARH/Dimitrios S. Panagos

Patriarchal Response of His Beatitude Theodore II
Pope and Patriarch of Alexandria and All Africa
Athenagoras Human Rights Award
New York Hilton Midtown
Octoer 8, 2022

Your Eminence Archbishop Elpidophoros of America,

Your Eminences and Graces, holy hierarchs, devout Clergymen,

Your Excellences Ambassadors and Senators,

Most honorable Archons,

Ladies and Gentlemen, dignified guests,

Beloved Greek and American brothers and sisters,

I approach this podium full of emotion. Awarding a person is undoubtedly an honor for that person, but I think that this honor also belongs to those who decide on the award. It shows that they have those sensibilities to perceive the surrounding atmosphere, to appreciate events and to honor persons. For these reasons, allow me to dedicate this highly honorable distinction, the "Patriarch Athenagoras" award, to all those who fight day and night for the assertion of all kinds of rights. There are countless people who are wronged and oppressed in various ways. A large number of these people live on the African continent, which is territorially and spiritually identified with our Ancient and Apostolic Patriarchate, the shepherding and steering of which I have had for eighteen consecutive years with the grace of the Triune God and the help of my collaborators in the Lord’s vineyard. I think this award belongs to them, too.

My beloved,

I come from the continent that gave birth and nurtured Nelson Mandela, the South African President equality proponent and pioneer, who made valiant efforts to give the opportunity to his people to enjoy the rights they deserved. My mind wanders with admiration to his figure and anti-Apartheid struggles; he may have passed away in 2013, but his example as a leader is written in indelible letters on the pages of world history. His course was identified with the demand for equality and egalitarianism without discrimination. His compatriots suffered a lot and were deprived of a lot, and he suffered much until the racial inequalities in his country were eliminated. His action was not intended for self-promotion. Situations forced him to rebel, to endure, to cry out until his vindication. For his people he suffered everything, for his people he claimed everything.

But, we shouldn’t really have to look far from here. I mentally accompany Archbishop Iakovos of North and South America of blessed memory, when he participated in the Selma-Alabama march, shaking the hand of Martin Luther King during the "Bloody Sunday" of 1965. This event did not only become a cover of “Life” magazine, but won a forever place in the heart of every anti-racist and progressive person of his time, here in the American continent, which rightfully boasts of democratic and liberal practices, respects the personality of the other, capitalizes on people’s skills, appreciates possibilities and cultivates chances to benefit the other regardless of religious, racial, social, educational origins and differences. Archbishop Iakovos did not implement a religious type of activism, but gave meaning to his pastorate here with actions full of humanity, understanding, protest in favor of oppressed African-Americans and by extension all those who are deprived of the basics due to their external or internal differences.

Undoubtedly, while as a Patriarchate we live and exist in the richest continent in natural resources, we have the poorest people. They are not only deprived of material goods, but also of elementary rights, those which, while for the rest of the world are considered logical and self-evident, are only a dream in Africa. Work, instead of a right to livelihood, easily becomes slavery, with even small children as victims. I deeply regret this reality and am truly saddened when I encounter it on my tours of Africa.

I ask each and every one of you to please do whatever and in whichever way you can so that such situations remain a thing of the past. My spiritual children in many cases do not have the right to be considered as people with value, with gifts, with rights but only as productive machines. Tolerance cannot and should not be perceived by the civilized West as acceptance and capitulation, not even as a habit. The rights of the people - especially minorities - were confirmed by the Lord Himself with His preaching, with His associations, with His actions. Conciliation with people of the "social fringe" during His space-time was not a random action, but it has its semiotics even in our day. It is a creature's right to know its Maker.

This difficult task has been undertaken by the members of the Missionary ranks in every corner of Africa. Clergy and laity offer themselves day and night in order to enlighten more and more souls. The sun is very warm in our parts, but warmer is the faith of everyone because of what they learn from the Missionaries and what these dare do under adverse conditions. For this reason, I dedicate this award - I repeat - to them as a minimal recompense of what they offer to the Church. May the Lord appreciate their labor and reward their toil.

In closing my speech, I would like to make a clarification. We must, as intelligent people, and to avoid misunderstandings, distinguish between rights and "entitlement". Too often people think only of the rights and never of the obligations that flow from them. They demand the rights and ask for the privileges that serve them, without really deserving them or even being the right ones to manage them. We do not ask for rights just because, but we claim them as a duty that must be characterized by realism, argumentation and sobriety. The rights of one reach as far as the rights of the other; they go hand in hand but do not trample each other! Otherwise, they turn into anarchy and even indecency. It is our sacred obligation as humans and as Christians to ask for what rightfully belongs to us and what suits us.

Assertion is imperative but always clad in distinction. This way it will maintain its relevance and usefulness. Kindness and courtesy also cannot and should not be perceived as weakness and translated into infringement of rights. Silence in the face of this morbid condition is a crime with dire and painful consequences. A lifestyle change is not impossible and the countdown must begin. Marginalization today will bring explosion tomorrow. It's the rule of law. The limits of tolerance are blown away and the powers of endurance are lost. Peoples are informed, people talk, societies communicate. Extremes do not thrive for long and always cause loathing, hatred and revulsion. Constitutionally guaranteed and institutionally protected rights withstand shocks from would-be encroachers and ambitious rulers.

Man throughout history has several times felt that he is a weak, lonely, defenseless being. In order for there to be any form of freedom, rivers of blood were shed, there were conflicts upon conflicts, individuals and peoples fought. The result was not always what was expected. The fact that there are still places around the world where personal or collective rights are violated shows that we have not yet reached the ideal. More efforts are needed toward this end. Recognizing, conceding, exploiting, respecting the rights - especially of the weak – shows love and offers tranquility. Let us hope that our humble words just heard will provoke reflection, suspend fear and banish pain. Please pray that it will be accomplished as soon as possible as I will humbly continue to pray and actually strive hard for it.

I gratefully thank you for your high honor and attention.

 

 

Σεβασμιώτατε Αρχιεπίσκοπε Αμερικής κ.Ελπιδοφόρε,

Σεβασμιώτατοι και Θεοφιλέστατοι άγιοι Αρχιερείς, σεβαστοί Πατέρες,

Εξοχώτατοι κ.κ.Πρέσβεις, Εξοχώτατοι κ.κ.Γερουσιαστές,

Εντιμότατοι κ.κ.Οφφικίαλοι,

Κυρίες και Κύριοι υψηλοί προσκεκλημένοι,

Αγαπητοί συνέλληνες και Αμερικανοί αδελφοί μου,

       Ανέρχομαι σε τούτο το βήμα έμπλεος συγκίνησης. Η  βράβευση ενός προσώπου αναμφισβήτητα είναι τιμή για  τον λήπτη του. Φρονώ όμως ότι η τιμή ανήκει και σε όσους το αποφασίζουν. Δείχνουν ότι έχουν εκείνες τις ευαισθησίες ώστε να αντιλαμβάνονται την περιρρέουσα ατμόσφαιρα, να εκτιμούν γεγονότα και να τιμούν πρόσωπα. Για τους λόγους αυτούς επιτρέψατε μου  να αφιερώσω την άκρως τιμητική αυτή διάκριση, το βραβείο «Πατριάρχης Αθηναγόρας», σε όλους εκείνους που νυχθημερόν αγωνίζονται για την διεκδίκηση των κάθε λογής δικαιωμάτων. Είναι αμέτρητοι όσοι καταπιέζονται ανά την γη ποικιλότροπα. Μεγάλο μέρος των αδικουμένων ζουν στην αφρικανική ήπειρο, η οποία και ταυτίζεται εδαφικά και πνευματικά με το Παλαίφατο και Αποστολικό Πατριαρχείο μας, του οποίου την διαποίμανση και πηδαλιουχία έχω επί δεκαοκτώ συναπτά έτη με την χάρη του Τριαδικού Θεού και την βοήθεια των συνεργατών μου στον αμπελώνα του Κυρίου. Ανήκει φρονώ και σε εκείνους τούτο το βραβείο.

            Αγαπητοί μου,

            Έρχομαι από την ήπειρο που γέννησε και ανέθρεψε τον πρωτοπόρο   των έμπονων προσπαθειών, ώστε να απολαύσει ο λαός του τα  δικαιώματα που του αξίζουν. Η σκέψη μου τρέχει με θαυμασμό στην μορφή και στους αγώνες κατά του Απαρτχάιντ του νοτιοαφρικανού σκαπανέως της ισονομίας, Προέδρου  Νέλσον Μαντέλα, ο οποίος μπορεί να έφυγε από τούτον τον κόσμο το 2013,  αλλά το πρότυπό του ως ηγέτη έχει γραφεί με ανεξίτηλα  γράμματα στις σελίδες της παγκόσμιας ιστορίας. Η πορεία του ταυτίστηκε με την απαίτηση της ισονομίας και ισοπολιτείας χωρίς διακρίσεις. Οι ομοεθνείς του αρκετά υπέφεραν και πολλά στερήθηκαν, εκείνος δε ουκ ολίγα έπαθε μέχρι να εξαλειφθούν  οι φυλετικές ανισότητες στη χώρα του. Δεν αποσκοπούσε η δράση του στην αυτοπροβολή του. Οι καταστάσεις επέβαλαν να επαναστατήσει, να υπομείνει, να φωνάξει μέχρι της δικαίωσής του. Για τον λαό του υπέστη τα πάνδεινα, για τον λαό του διεκδίκησε τα πάντα.

            Μην πάμε όμως τόσο μακριά τοπικά. Συμπορεύομαι νοερά με τον μακαριστό Αρχιεπίσκοπο Βορείου και Νοτίου Αμερικής κυρό Ιάκωβο, όταν συμμετείχε στην πορεία Σέλμα-Αλαμπάμα σφίγγοντας το χέρι του Μάρτιν Λούθερ Κινγκ κατά την «Ματωμένη Κυριακή» του 1965. Δεν έγινε στην συνέχεια ένα απλό εξώφυλλο στο περιοδικό Λάϊφ (LIFE), αλλά κέρδισε διαπαντώς  θέση  στα φυλλοκάρδια κάθε αντιρατσιστή και προοδευτικού ατόμου της εποχής του. Εδώ, στην αμερικανική ήπειρο που δικαίως καυχάται για τις δημοκρατικές και φιλελεύθερες πρακτικές, που σέβεται την προσωπικότητα του άλλου, που αξιοποιεί τις ικανότητες, που εκτιμά τις δυνατότητες του και καλλιεργεί τις πιθανότητες να ωφελήσει τον άλλο ανεξάρτητα από θρησκευτικές, φυλετικές, κοινωνικές, μορφωτικές καταβολές και διαφορές. Δεν εφάρμοσε ο Αρχιεπίσκοπος Ιάκωβος έναν θρησκευτικού τύπου ακτιβισμό, αλλά νοηματοδότησε την εδώ ποιμαντορία του με πράξεις γεμάτες ανθρωπισμό, κατανόηση, διαμαρτυρία υπέρ των καταπιεζόμενων αφροαμερικανών και κατ' επέκταση όλων όσων στερούνται τα στοιχειώδη εξαιτίας οποιασδήποτε εξωτερικής ή εσωτερικής διαφοροποίησης από τους άλλους.

            Αναμφίβολα, ενώ ως Πατριαρχείο ζούμε και υπάρχουμε στην πιο πλούσια σε φυσικούς πόρους ήπειρο, έχουμε τους πιο φτωχούς ανθρώπους. Δεν στερούνται μόνο των υλικών αγαθών, αλλά και των στοιχειωδών δικαιωμάτων, αυτών που ενώ για όλο τον άλλο κόσμο είναι λογικά και αυτονόητα, εκεί είναι όνειρο. Η δουλειά αντί για δικαίωμα προς βιοπορισμό, εύκολα γίνεται δουλεία, με θύματα ακόμα και μικρά παιδιά. Λυπάμαι βαθύτατα για αυτήν την πραγματικότητα και θλίβομαι ειλικρινά όταν την συναντώ στις περιοδείες μου ανά την Αφρική. Σας παρακαλώ θερμά ενεργήστε ο καθένας όπου και όπως μπορεί ώστε να μείνουν στο παρελθόν τέτοιες καταστάσεις. Πνευματικά μου παιδιά σε πολλές περιπτώσεις δεν έχουν το δικαίωμα να λογίζονται ως άνθρωποι με αξία, με χαρίσματα, με δικαιώματα αλλά ως παραγωγικές μηχανές. Η ανοχή δεν μπορεί και δεν πρέπει να εκληφθεί από την πολιτισμένη Δύση ως αποδοχή και συνθηκολόγηση, ούτε καν ως συνήθεια.

            Τα δικαιώματα των ανθρώπων -ιδίως των μειονοτήτων- τα κατοχύρωσε ο ίδιος ο Κύριος με το κήρυγμα Του, με τις συναναστροφές Του, με τις πράξεις Του. Η συνδιαλλαγή με άτομα του «κοινωνικού περιθωρίου» κατά τον χωρόχρονο Του δεν ήταν μια τυχαία ενέργεια, αλλά έχει την σημειολογία της μέχρι και στις ημέρες μας.  Είναι δικαίωμα του πλάσματος να γνωρίσει τον Πλάστη του. Το δύσκολο έργο αυτό το έχουν αναλάβει τα μέλη των Ιεραποστολικών κλιμακίων σε κάθε γωνιά της Αφρικής. Κληρικοί και λαϊκοί προσφέρουν μέρα-νύχτα το είναι τους προκειμένου να φωτιστούν ολοένα και περισσότερες ψυχές. Ο ήλιος είναι πολύ θερμός στα μέρη μας, πιο θερμή είναι πίστη όλων για όσα μαθαίνουν από τους Ιεραποστόλους και για όσα εκείνοι τολμούν υπό αντίξοες συνθήκες. Για τον λόγο αυτό, αφιερώνω το βραβείο -επαναλαμβάνω- σε εκείνους ως ελάχιστο αντίδωρο των όσων προσφέρουν στην Εκκλησία. Ο Κύριος μακάρι να εκτιμήσει τον κόπο τους και να επιβραβεύσει τον μόχθο τους.

            Περαίνων τον λόγο μου, επιθυμώ να κάνω μια διευκρίνιση. Οφείλουμε ως νοήμονες άνθρωποι και προς αποφυγή παρεξηγήσεων να αποσαφηνίσουμε τα δικαιώματα από τον «δικαιωματισμό». Πάρα πολλές φορές οι άνθρωποι σκέφτονται μόνο τα δικαιώματα και ποτέ τις υποχρεώσεις που απορρέουν από αυτά. Απαιτούν τα δικαιώματα και ζητούν τα προνόμια που τους εξυπηρετούν, χωρίς αυτά να τους αξίζουν ή και να είναι οι κατάλληλοι να τα διαχειριστούν. Δεν ζητάμε δικαιώματα απλώς για να τα ζητάμε, αλλά τα διεκδικούμε ως καθήκον που πρέπει να τα χαρακτηρίζει ο ρεαλισμός, η επιχειρηματολογία, η νηφαλιότητα. Τα δικαιώματα εκάστου φτάνουν μέχρι εκεί που φτάνουν και τα δικαιώματα του άλλου,  συμπορεύονται αλλά δεν αλληλοκαταπατούνται! Σε αντίθετη περίπτωση γίνεται αναρχία και καταντά ασυδοσία. Είναι ιερή η υποχρέωση μας ως άνθρωποι και ως χριστιανοί  να ζητάμε εκείνα που μας ανήκουν και όσα μας αρμόζουν. Η διεκδίκηση είναι επιβεβλημένη, με διάκριση πάντα περιβεβλημένη. Έτσι αυτή θα διατηρεί την επικαιρότητα της και την χρησιμότητα της.

            Επίσης, η καλοσύνη και η ευγένεια δεν μπορεί και δεν πρέπει να εκλαμβάνεται ως αδυναμία και να μεταφράζεται σε καταπάτηση δικαιωμάτων. Η σιωπή έναντι της νοσηρής αυτής κατάστασης είναι έγκλημα με συνέπειες φρικτές και οδυνηρές. Η αλλαγή στάση ζωής δεν είναι ανέφικτη και η αντίστροφη μέτρηση πρέπει να αρχίσει. Η περιθωριοποίηση  σήμερα θα φέρει έκρηξη αύριο. Είναι νομοτέλεια.  Τα  όρια ανοχής εξανεμίζονται και οι δυνάμεις αντοχής χάνονται. Οι λαοί ενημερώνονται, οι άνθρωποι συνομιλούν, οι κοινωνίες επικοινωνούν.  Οι ακρότητες  δεν ευδοκιμούν και για πολύ και πάντα  προκαλούν απέχθεια, μίσος, αποστροφή. Δικαιώματα που κατοχυρώνονται συνταγματικά και προστατεύονται από οργανισμούς αντέχουν τους κραδασμούς από επίδοξους καταπατητές  και φιλόδοξους εξουσιαστές.

            Αγαπητοί μου,

            Ο άνθρωπος μέσα στην ιστορία αρκετές φορές αισθάνθηκε ότι είναι αδύναμο, μοναχικό, ανυπεράσπιστο ον. Για να υπάρξει η όποιας  μορφής ελευθερία χύθηκαν ποταμοί αίματος, υπήρξαν συρράξεις επί συρράξεων, αγωνίσθηκαν πρόσωπα και λαοί. Το αποτέλεσμα δεν ήταν πάντα το αναμενόμενο. Το ότι ακόμα υπάρχουν ανά τον κόσμο εστίες καταπάτησης προσωπικών ή συλλογικών δικαιωμάτων φανερώνει ότι δεν έχουμε φτάσει ακόμα στο ιδεατό. Χρειάζονται προς τούτο και άλλες προσπάθειες. Η αναγνώριση, η παραχώρηση, η αξιοποίηση, ο σεβασμός δικαιωμάτων -ιδιαίτερα των αδυνάμων- κρύβει μέσα της αγάπη και προσφέρει νηνεμία. Ας ελπίσουμε ότι οι ταπεινοί μας λόγοι που μόλις ακούσθηκαν θα προξενήσουν τον  προβληματισμό, για να  αναστείλουν τον φόβο και να αποβάλουν τον πόνο. Ευχηθείτε να καταστεί όσο πιο γρήγορα γίνεται εφικτό, εγώ πάντως ταπεινά θα συνεχίσω να προσεύχομαι και εμπράκτως να αγωνίζομαι σθεναρά προς τούτο.

            Σας ευχαριστώ ευγνωμόνως για την υψηλή τιμητική διάκριση και την προσοχή Σας.