OΜΙΛΙΑ ΤΟY ΟIΚΟΥΜΕΝΙΚΟY ΠΑΤΡΙΑΡΧΟΥ ΕIΣ ΤΗΝ IΕΡΑΝ ΠΑΤΡΙΑΡΧΙΚΗΝ ΚΑΙ ΣΤΑΥΡΟΠΗΓΙΑΚΗΝ ΜΟΝΗΝ ΤΙΜΙΟΥ ΠΡΟΔΡΟΜΟΥ ESSEX ΑΓΓΛΙΑΣ

 

Οικουμενικόν Πατριαρχείον

Ὁμιλία τῆς Α. Θ. Παναγιότητος τοῦ Οἰκουμενικοῦ Πατριάρχου κ. κ. Βαρθολομαίου κατά τήν Θείαν Λειτουργίαν καί τήν εἰς διάκονον χειροτονίαν τοῦ μοναχοῦ Σωφρονίου εἰς τήν Ἱεράν Πατριαρχικήν καί Σταυροπηγιακήν Μονήν Τιμίου Προδρόμου Essex Αγγλίας (22 Ὀκτωβρίου 2022)

Iερώτατε Ἀρχιεπίσκοπε Θυατείρων καί Μεγάλης Βρεταννίας κ. Νικήτα, καί λοιποί τιμιώτατοι ἀδελφοί Ἀρχιερεῖς,

Ὁσιολογιώτατε Ἡγούμενε τῆς Ἱερᾶς ταύτης Μονῆς,

Ἐξοχώτατοι,

Εὐλαβέστατοι ἱερεῖς καί διάκονοι,

Ὁσιώτατοι μοναχοί, ὁσιώταται μοναχαί,

Ἐντιμολογιώτατοι Ἄρχοντες Ὀφφικιάλιοι,

Λαέ τοῦ Θεοῦ εὐλογημένε,

Εὐδοκίᾳ καί χάριτι τοῦ πανδώρου Θεοῦ, τελοῦμεν σήμερον ἐνταῦθα τήν Θείαν Λειτουργίαν καί τήν εἰς διάκονον χειροτονίαν τοῦ ὁσιωτάτου μοναχοῦ Σωφρονίου. Δοξάζομεν τόν Δομήτορα τῆς Ἐκκλησίας διά τήν εὐλογίαν νά ἐπισκεφθῶμεν προσκυνηματικῶς τήν Ἱεράν Πατριαρχικήν ἡμῶν καί Σταυροπηγιακήν Μονήν Τιμίου Προδρόμου Essex διά πρώτην φοράν μετά τήν ἁγιοκατάταξιν τοῦ Γέροντος Σωφρονίου, ὁ ὁποῖος συμπανηγυρίζει μετά πάντων ἡμῶν κατά τήν εὔσημον ταύτην ἡμέραν.

Ἡ παρουσία μας εἰς τήν Μεγάλην Βρεταννίαν συνδέεται μέ τόν ἑορτασμόν τῆς συμπληρώσεως ἑκατονταετίας ἀπό τῆς ἱδρύσεως ὑπό τοῦ Οἰκουμενικοῦ Πατριαρχείου τῆς «Ἱερᾶς Μητροπόλεως Θυατείρων, Ἐξαρχίας Εὐρώπης Δυτικῆς καί Κεντρῴας». Τό γεγονός αὐτό ἀποτελεῖ καμπήν ὄχι μόνον εἰς τήν ἱστορίαν τῆς Μεγάλης Ἐκκλησίας, ἀλλά καί εἰς τάς σχέσεις Ἀνατολικοῦ καί Δυτικοῦ Χριστιανισμοῦ. Κατ᾿ οὐσίαν, ἡ πρωτοβουλία αὐτή τοῦ Οἰκουμενικοῦ Θρόνου συνιστᾷ σημαντικήν συμβολήν εἰς τήν ἔναρξιν καί τήν πορείαν τῆς Οἰκουμενικῆς κινήσεως.

Καί ἡ ἵδρυσις τῆς Ἱερᾶς Μονῆς τοῦ Τιμίου Προδρόμου Essex τό ἔτος 1959 καί ἡ ἀνύψωσίς της εἰς Σταυροπήγιον κατά τό 1965 εἶναι προέκτασις αὐτοῦ τοῦ γεγονότος. Αὐτή ἡ Μονή, ὑπό τήν πνευματικήν καθοδήγησιν τοῦ Ἁγίου Σωφρονίου, κατέστη ἡ πάλλουσα καρδία τῆς Ὀρθοδοξίας εἰς τήν Δύσιν.

Ἡ ζωή τῆς Ἐκκλησίας εἶναι τό «μέγα θαῦμα» τῆς ἀνακαινίσεως τῶν πάντων ἐν Χριστῷ καί τῆς προγεύσεως τῆς ἐρχομένης «πεπληρωμένης χαρᾶς» ἐν τῇ ἐσχατολογικῇ Βασιλείᾳ τοῦ Θεοῦ. Ἀνήκομεν εἰς τόν Χριστόν. «Ὁ Χριστός εἶναι τό πᾶν», ἔλεγεν ὁ Ἅγιος Πορφύριος ὁ Καυσοκαλυβίτης. Ἐν Χριστῷ, τῷ δι᾿ ἡμᾶς καί διά τήν ἡμετέραν σωτηρίαν σαρκωθέντι προαιωνίῳ Λόγῳ τοῦ Θεοῦ, ἐφανερώθη ἐν τῇ πληρότητι αὐτῆς ἡ ἀλήθεια περί τοῦ Θεοῦ καί τοῦ ἀνθρώπου.

Εἰς τό πρόσωπον τοῦ Χριστοῦ, ὁ ὁποῖος εἶναι «τό μέτρον πάντων τῶν πραγμάτων, θείων καί ἀνθρωπίνων» (Ἁγίου Σωφρονίου, Ὀψόμεθα τόν Θεόν καθώς ἐστι, 1996, σ. 254), ἀποκαλύπτεται τό μεγαλεῖον τοῦ ἀνθρώπου. Ὁ Χριστός ἔσωσε τόν ἄνθρωπον διά τῆς προσλήψεως τῆς ἀνθρωπίνης φύσεως εἰς τήν θείαν ὑπόστασίν Του. Γράφει ὁ Ἅγιος Σωφρόνιος: «Ν᾿ ἀκολουθήσουμε τόν Χριστό σημαίνει ν᾿ ἀνοιχτοῦμε στή συνείδηση τοῦ ἴδιου τοῦ Χριστοῦ, πού φέρει μέσα Του ὁλόκληρη τήν ἀνθρωπότητα· ὁλόκληρο τό δέντρο χωρίς ἐξαίρεση κανενός φύλλου. Ἄν ἀποκτήσουμε τή συνείδηση αὐτή, θά προσευχόμαστε γιά ὅλους, ὅπως καί γιά τόν ἑαυτό μας» (Ἁγίου Σωφρονίου, Περί πνεύματος καί ζωῆς, 1995, σ. 29).

Ἡ ἀδιάλειπτος ἐπίκλησις τοῦ ὀνόματος τοῦ Ἰησοῦ Χριστοῦ εἰς τήν νοεράν προσευχήν εἶναι τό ἀνεκτίμητον δῶρον τοῦ οὐρανοῦ πρός τούς πιστούς, ἡ «βιωμένη χριστοκεντρικότης τῆς χριστανικῆς ὑπάρξεως»». Εἰς τό εὐλογημένον τοῦτο ἀσκητήριον τοῦ Τιμίου Προδρόμου ἡ μονολόγιστος εὐχή εἶναι ὁ στέφανος τῆς μοναστικῆς ζωῆς. Ὁ Πρόδρομος, τό αἰώνιον πρότυπον τῶν μοναστῶν, ἦλθεν,  ὅπως προσφυῶς γράφεται εἰς τό βιβλίον Ἡσυχασμός. Ἡ δροσοβόλος κάμινος τῆς καρδιάς, «γιά νά μαρτυρήσει στήν ἔρημο τήν πρώτη παρουσία τοῦ Χριστοῦ. Καί οἱ μοναχοί φεύγουν στήν ἔρημο νά προαναγγείλουν τόν δεύτερο ἐρχομό Του», τήν Βασιλεία τοῦ μέλλοντος αἰῶνος, ἡ ὁποία «δέν εἶναι κοινωνικό ἤ πολιτικό φαινόμενο στήν ἱστορία τῆς ἀνθρωπότητας», ἀλλά «ἡ ἴδια ἡ Παρουσία τοῦ Θεοῦ» (σ. 17). Ἔργο τοῦ μοναχοῦ, γράφει ὁ Ἱερώτατος Μητροπολίτης Περγάμου Ἰωάννης, ὁ φίλος αὐτῆς τῆς Μονῆς, «εἶναι ἡ “φωνή βοῶντος ἐν τῇ ἐρήμῳ”, ἡ σιωπηλή ἀλλά καί τόσο κραυγαλέα ὑπόμνηση πρός ὅλους μας ὅτι “παράγει τό σχῆμα τοῦ κόσμου τούτου”» («Ἐκκλησία καί Ἔσχατα», σ. 40). Καί εἰς αὐτήν τήν λειτουργίαν του ὁ μοναχισμός εἶναι σάρξ ἐκ τῆς σαρκός τῆς Ἐκκλησίας, ἔκφρασις τῆς ἐσχατολογικῆς ὁρμῆς τῆς ἐκκλησιαστικῆς ζωῆς. 

Σήμερον, ἀγαλλομένη καί δοξάζουσα τόν οὐράνιον Δοτῆρα παντός ἀγαθοῦ, ἡ Ἁγία τοῦ Χριστοῦ Μεγάλη Ἐκκλησία καλεῖ τόν π. Σωφρόνιον, μέλος τῆς Ἀδελφότητός σας, θεολόγον μέ καταγωγήν ἐκ Ρουμανίας, ἡ διπλωματική ἐργασία τοῦ ὁποίου εἶναι ἀφιερωμένη εἰς τήν διδασκαλίαν τοῦ Ἁγίου Σωφρονίου περί τῆς νοερᾶς προσευχῆς, νά καταστῇ διάκονος τοῦ θεανδρικοῦ Σώματος τοῦ Χριστοῦ. 

Καί ἡ ἰδική σου παρουσία εἰς τήν Ἱεράν ταύτην Μονήν, π. Σωφρόνιε, εἶναι μαρτυρία τοῦ ὑπερεθνικοῦ καί οἰκουμενικοῦ χαρακτῆρος τῆς Ἀγίας τοῦ Χριστοῦ Μεγάλης Ἐκκλησίας, τοῦ πνεύματος τῆς χριστιανικῆς παγκοσμιότητος, τό ὁποῖον ἐξέφραζεν ἐξόχως ὁ Ὅσιος Σωφρόνιος τοῦ Essex, ὁ ὁποῖος, ὅπως γράφει ὁ καθηγητής Γεώργιος Μαντζαρίδης, «ἀδυνατοῦσε νά κατανοήσει ἐθνικό Χριστιανισμό» (Γ. Μαντζαρίδη, Ἡσυχίας Καρποί, 2016. σ. 130). Ὄντως, ἡ Ἐκκλησία εἶναι ὁ χῶρος ὅπου τελεσιουργεῖται ἡ «ἄλλη πλάσις» τοῦ ἀνθρώπου, ἡ γέννησίς του ὡς «ἐκκλησιαστικῆς ὑποστάσεως» ἐν τῇ Θείᾳ Εὐχαριστίᾳ, ὅπου πάντες «ἕν ἐσμεν» ἐν Χριστῷ. Ἡ εὐχαριστιακή ταυτότης τῆς Ἐκκλησίας ἐκφράζεται ὡς «οὐ ζητοῦσα τά ἑαυτῆς» ἀγάπη (Α’ Κορ, ιγ, 5). Ὁ Ἅγιος Σωφρόνιος θεωρεῖ ὅτι ἡ ἀγάπη πρός τούς ἐχθρούς, συμφώνως καί πρός τήν διδασκαλίαν τοῦ Ἁγίου Σιλουανοῦ τοῦ Ἀθωνίτου, εἶναι τό ἀλάθητον κριτήριον τῆς ταυτότητος τῆς Ἐκκλησίας τοῦ Χριστοῦ (Βλ. Α. Σωφρονίου, Ὁ Ἅγιος Σιλουανός ὁ Ἀθωνίτης, 2003. σ. 293).  

Αὐτῆς τῆς Ἐκκλησίας διάκονος καθίστασαι σήμερον, Ὁσιώτατε, καί, ὅπως πάντα τά μέλη τοῦ ἱεροῦ κλήρου της, ὀφείλεις καί ἐσύ, εἰς τό πνευματικόν καί τό διακονικόν σου ἔργον, νά ἐκπροσωπῇς τό πνεῦμα της. Ἡ Ἁγία τοῦ Χριστοῦ Μεγάλη Ἐκκλησία ηὐλογήθη ὑπό τοῦ ἀγαθοδότου Θεοῦ νά εἶναι φύλαξ ἀκοίμητος τῶν Ἀποστολικῶν καί Πατερικῶν Παραδόσεων, τοῦ δόγματος τῆς πίστεως, τῆς δοξολογικῆς λειτουργικῆς ζωῆς, τῆς κανονικῆς τάξεως, τοῦ ἐκκλησιαστικοῦ ἤθους, τοῦ σταυροαναστασίμου τρόπου τοῦ βίου καί τῆς ἐλπίδος τῆς «κοινῆς Βασιλείας», ἐκλήθη νά δίδῃ τήν καλήν χριστιανικήν μαρτυρίαν ἐνώπιον τῶν σημείων τῶν καιρῶν καί ἔναντι τῶν «πειρασμῶν τῆς ἱστορίας». 

Ἀποτελεῖ ἰδιαίτερον προνόμιον καί συνεπάγεται μεγάλην εὐθύνην ἡ ἰδιότης τοῦ κληρικοῦ τοῦ Οἰκουμενικου Πατριαρχείου, μιᾶς κατ᾿ ἐξοχήν διακονικῆς Ἐκκλησίας, ἀνοικτῆς εἰς τόν κόσμον καί μέ εὐαισθησίαν διά τάς περιπετείας τῆς ἀνθρωπίνης ἐλευθερίας. Δέν ὑπάρχει ὑψηλότερον ἀξίωμα ἀπό αὐτό τῆς διακονίας καί τῆς προσφορᾶς. Μεῖνε διακονικός εἰς ὅλην σου τήν ζωήν, ἀνεξαρτήτως τοῦ βαθμοῦ τῆς ἱερωσύνης εἰς τόν ὁποῖον θά εὑρίσκεσαι. Ἡ διακονία τῶν ἀδελφῶν εἶναι πάντοτε συγκεκριμένη πρᾶξις πρός συγκεκριμένους ἀνθρώπους. Δέν ἔχει σχέσιν μέ ἀφῃρημένην κοινωνικότητα καί ἀπρόσωπον φιλανθρωπικήν διάθεσιν. Εἰς τό ἔργον σου αὐτό θά σέ ἐμπνέῃ καί θά σέ κρατύνῃ ὁ Κύριος τοῦ ἐλέους, ὁ οὐκ ἐλθών διακονηθῆναι ἀλλά διακονῆσαι, ὁ πρῶτος διάκονος τοῦ κόσμου, ὁ εὔσπλαγχνος «πλησίον» τῶν «ἀδελφῶν Του τῶν ἐλαχίστων». 

Καί νῦν, τιμιώτατοι ἀδελφοί καί προσφιλέστατα τέκνα ἐν Κυρίῳ, ὁ ὁσιώτατος μοναχός Σωφρόνιος εἰσέρχεται εἰς τά Ἅγια τῶν Ἁγίων, ἔνθα τά φοβερά τελεσιουργεῖται, διά νά λάβῃ διά τῆς Χάριτος τοῦ Παρακλήτου Πνεύματος τά χαρίσματα τοῦ πρώτου βαθμοῦ τῆς ἱερωσύνης. Καλοῦμεν καί παρακαλοῦμεν πάντας ὑμᾶς νά προσευχηθῆτε δι᾿ αὐτόν, διά νά τόν σκέπῃ, πρεσβείαις καί μεσιτείᾳ τοῦ πάτρωνος καί προστάτου του Ὁσίου Σωφρονίου, ὁ Θεός τῆς ἀγάπης, νά τόν κρατύνῃ καί νά τόν καθοδηγῇ εἰς τόν δόλιχον τῆς μοναστικῆς ζωῆς καί τοῦ ἐκκλησιαστικοῦ του ἔργου. 

Πρόσελθε, Ὁσιώτατε, ἐν ταπεινώσει, ἐν φόβῳ Χριστοῦ, τοῦ ἐμπιστευομένου σοι σήμερον τήν διακονίαν τοῦ θεανδρικοῦ Σώματος Αὐτοῦ, τοῦ εἰπόντος, «ἐάν τις ἐμοί διακονῇ, τιμήσει αὐτόν ὁ Πατήρ» (Ἰωάν. ιβ’, 26). Γένοιτο!