ΣΚΕΨΕΙΣ ΜΕΤΑ ΑΠΟ ΠΡΟΒΟΛΗ ΕΚΠΟΜΠΗΣ ΓΙΑ ΤΟ ΖΗΤΗΜΑ ΤΗΣ Ι.Μ. ΕΣΦΙΓΜΕΝΟY

 Επίσημος Ιστότοπος Ιεράς Βασιλικής Πατριαρχικής και Σταυροπηγιακής Μονής του Εσφιγμένου, μίας από τις είκοσι κυρίαρχες ιερές μονές, που συναπαρτίζουν την μοναστική πολιτεία του Αγίου Όρους Άθω, υπό την πνευματική εποπτεία της Αυτού Θειοτάτης Παναγιότητος, του Οικουμενικού Πατριάρχου κ.κ. Βαρθολομαίου

Την Τρίτη 21.3.2017 η εκπομπή του κ. Σρόιτερ στην τηλεόραση τού ALPHA με τίτλο «ΑΥΤΟΨΙΑ» είχε αφιέρωμα στην Μονή Εσφιγμένου.

Το ότι επρόκειτο να προβληθεί το αφιέρωμα το πληροφορηθήκαμε από φίλους, ενώ ο δημοσιογράφος δεν ενημέρωσε ποτέ, ούτε ζήτησε, την θέση της διοίκησης τής Μονής ή των κεντρικών αρχών του Αγίου Όρους, παρά μόνο περιορίστηκε σε συνεννόηση με τους καταληψίες και με γνωστό δικηγόρο πολιτευτή. Η Ελληνική Διοίκηση, το Άγιον Όρος, το Οικουμενικό Πατριαρχείο, η Ελληνική Δικαιοσύνη, όλοι δηλαδή οι αρμόδιοι, αντιλαμβάνονται ως μόνο εκπρόσωπο τής Μονής την διοίκησή της. Ο δημοσιογράφος έχει άλλη γνώμη.

Η Ιερά Μονή μας θεωρεί υποχρέωσή της να θέσει υπόψη κάθε καλοπροαίρετου ανθρώπου ορισμένες σκέψεις, με αφορμή την συγκεκριμένη εκπομπή:

1. Πέραν όσων είναι ήδη μυριοειπωμένα, η κατάληψη τού οικοδομικού συγκροτήματος τής Μονής Εσφιγμένου από το 2002 και μέχρι σήμερα έχει καταφέρει ένα σημαντικότατο πλήγμα γενικώς στη ζωή του Αγίου Όρους, στην αντίληψη για τα όρια της ανεκτής συμπεριφοράς στο Άγιον Όρος. Γιατί το λέμε: με λύπη είδαμε στην επίμαχη εκπομπή να επαναλαμβάνεται η πεπατημένη παλαιοτέρων εκπομπών, δηλαδή η δημιουργία περιπετειωδών συνθηκών και η είσοδος με κατάλληλες βιντεοσκοπήσεις παρανόμως από τα χερσαία σύνορα. Το εφεύρημα είναι των καταληψιών, που δίνοντας εικονικά δραματικό χαρακτήρα στην πρόσβαση στην κατειλημμένη Μονή, στοχεύουν στην καλλιέργεια της εντύπωσης μόνιμης ταλαιπωρίας των καταληψιών και στην πρόκληση αντίστοιχης συμπάθειας. Ο κ. Σρόιτερ μπήκε κρυφά τη νύχτα από τα σύνορα με συνοδεία πολλών βοηθών εξοπλισμένων με όλα τα σύνεργα της δουλειάς τους και έκανε ειδικό ρεπορτάζ για την περιπέτεια, κάνοντας λόγο για διάβαση ποταμών και λιμνών, πραγμάτων που δεν υπάρχουν.

Λίγοι θα είναι αυτοί που διερωτήθηκαν: «μα καλά, γιατί δεν μπήκε νόμιμα στο Άγιον Όρος, κανονικά, με το πλοίο της γραμμής; Ποιος τον εμπόδιζε;» Η παράνομη είσοδος δήλωσε ο ίδιος ότι οφειλόταν στον φόβο της αστυνομίας. Εν πρώτοις, οι γνωρίζοντες το θέμα ξέρουν καλά ότι δεν υπάρχει κανείς αποκλεισμός από την αστυνομία, ούτε υπήρξε ποτέ. Στην περιοχή υπάρχει μόνο το φυλάκιο της Μονής Χελανδαρίου με έναν-δύο αστυνομικούς που δεν ασχολούνται. Πέραν τούτου όμως, καταλαβαίνουμε τι λέγεται; Μπήκε έτσι, ώστε να αποφύγει την αστυνομία; Πέρασε το χερσαίο σύνορο, ενώ ξέρει ότι απαγορεύεται; Και το δηλώνει έτσι απλά; Δεν θα αναρωτηθούμε τι κάνει το κράτος και γιατί δεν αντιμετωπίζει αυτήν την παράνομη συμπεριφορά. Μένουμε στο γεγονός ότι πλέον εφαρμόζεται αδιατάρακτα η παραβίαση των συνόρων του Αγίου Όρους. Και τούτο προβάλλεται ως παλικαριά.

2. Ένα από τα τμήματα του ρεπορτάζ για την διαβίωση εντός της Μονής ήταν η έλλειψη ρεύματος, ταχυδρομείου, τηλεπικοινωνιών. Έγινε λόγος για φακούς κεφαλής ως μέσο φωτισμού, επειδή δεν υπάρχει ρεύμα… Όσοι όμως γνωρίζουν έστω και ελάχιστα το Άγιον Όρος ξέρουν καλά ότι πουθενά στο Άγιον Όρος δεν υπάρχει σύνδεση με το δίκτυο τής ΔΕΗ. Η ρευματοδότηση γίνεται με γεννήτριες που καταναλώνουν πετρέλαιο. Έτσι συμβαίνει καταφανώς και στην υπό κατάληψη μονή. Με γεννήτριες λειτουργούν όλα τα συνεργεία, το ξυλουργείο, το σιδεράδικο, ο φούρνος, τα περίπλοκα μηχανήματα παρασκευής εδεσμάτων και γλυκισμάτων, τα οποία δεν έχουν ούτε οι πιο εύρωστες μονές του Αγίου Όρους. Λίγοι θα παρατήρησαν, ότι το ταλαιπωρημένο συνεργείο του κ. Σρόιτερ επιβιβάστηκε σε μεγάλο τζιπ με οδηγό έναν από τους καταληψίες για να μεταφερθεί στη Μονή. Όλα αυτά λοιπόν τα έδειξε ο δημοσιογράφος χωρίς όμως να ρωτήσει «καλά, αυτά πώς λειτουργούν χωρίς ρεύμα;» ή «αφού βλέπω ότι χρησιμοποιείτε γεννήτριες και έχετε αυτοκίνητα που δουλεύουν με πετρέλαιο, γιατί λέτε ότι δεν έχετε ρεύμα;».

Όσον αφορά το Ταχυδρομείο, καμμία αγιορείτικη μονή δεν έχει Ταχυδρομείο. Όλες λαμβάνουν την αλληλογραφία τους στις Καρυές. Οι καταληψίες δεν είναι φυσικά Μονή, αλλά έχουν ατομικές θυρίδες στο Ταχυδρομικό κατάστημα Ιερισσού. Και βέβαια, όσον αφορά στις τηλεπικοινωνίες, είναι πασίγνωστο ότι οι καταληψίες διαθέτουν μηχανήματα τηλεπικοινωνιών και σύνδεσης με το διαδίκτυο κυριολεκτικά τελευταίας τεχνολογίας και φυσικά αμέτρητα κινητά τηλέφωνα.

3. Το επόμενο που προβλήθηκε στο ρεπορτάζ είναι ότι οι καταληψίες δεν έχουν καθόλου εφόδια, τρόφιμα κλπ και πως ό,τι χρειάζονται, το παράγουν μόνοι τους. Βέβαια, όσοι είδαν την εκπομπή διερωτήθηκαν με τι αλεύρι παρασκευάζεται το ψωμί, με τι υλικά ζαχαροπλαστικής παρασκευάζονται τα πλούσια γλυκίσματα που σωρηδόν παρασκευάζονται από τους ειδικούς φούρνους, πώς προέκυψαν τα πάμπολλα καινουργή εργαλεία που κατέγραψε η κάμερα, πώς προμηθεύονται τα αναλώσιμα στο σιδεράδικο και στα διάφορα εργαστήρια κ.ο.κ. Για όσους έχουν περιέλθει το Άγιον Όρος είναι σαφές ότι πολλές είναι οι αγιορείτικες μονές που δεν διαθέτουν τον εξοπλισμό, την άνεση και τα μέσα που έχουν οι καταληψίες του οικοδομικού συγκροτήματος τής Μονής μας. Αυτή είναι η πραγματικότητα. Όσον αφορά δε τα τρόφιμα, οι καταληψίες είναι βέβαιο ότι δεν αποκάλυψαν στον δημοσιογράφο, πως δέχονται τεράστιες ποσότητες συσκευασμένων τροφίμων από διάφορες πηγές, και ότι πάμπολλα από αυτά κατ' εντολή του αρχηγού τους τα πετούν στη θάλασσα διότι η συσκευασία έχει γραμμοκώδικα-barcode, το οποίο θεωρούν σύμβολο του αντιχρίστου.

4. Το ρεπορτάζ θέλησε -συνηθίζεται αυτό από τους καταληψίες- να δείξει μορφές από «καταπονημένα γεροντάκια». Όμως, δεν λέχθηκε ότι οι υπέργηροι ένοικοι τού κτηρίου της Μονής, αν όχι όλοι, οι συντριπτικά περισσότεροι, είναι μοναχοί από διάφορα σημεία του Αγίου Όρους, τους οποίους συνέλεξαν οι ηγέτες της κατάληψης, προκειμένου να τους επιδεικνύουν προς δημιουργία εντυπώσεων. Τούτο επαληθεύτηκε από τον πρώτο από τους δύο γέροντες, που όταν ρωτήθηκε απάντησε με ειλικρίνεια, ότι έχει δεκαετίες στο Άγιον Όρος, αλλά μόνο «τελευταία ήλθε στο μοναστήρι». Γενικώς, δεν προέκυψε καμμία εικόνα αναξιοπαθούντων ανθρώπων.

5. Μεταξύ άλλων έγινε επίδειξη και μέρους των κειμηλίων. Οι καταληψίες και άλλες φορές εισήγαγαν δημοσιογράφους στον χώρο, προκειμένου να δείξουν ότι τα κειμήλια φυλάσσονται με άρτιο τρόπο. Όμως, αυτό δεν διορθώνει το ανήκουστο πρόβλημα που υπάρχει εδώ και χρόνια: είναι άγνωστο σήμερα, τόσο στη νόμιμη διοίκηση της Μονής, όσο και στην Ιερά Κοινότητα, σε τίνος τα χέρια και σε ποια κατάσταση βρίσκονται τα κειμήλια, τα χειρόγραφα και όλα τα τιμαλφή της Μονής - γνωστοί είναι μόνο οι ηγέτες της κατάληψης. Ένα παράδειγμα: στα πλαίσια δίκης διατάχθηκε πραγματογνωμοσύνη για καταγραφή των κειμηλίων, χειρογράφων, βιβλίων κ.λπ. και οι ηγέτες τους δεν επέτρεψαν στους πραγματογνώμονες να εισέλθουν έστω στο χώρο. Ο κάθε εχέφρων άνθρωπος ας βγάλει τα συμπεράσματά του και ας σκεφθεί τι μπορεί να σημαίνει αυτό, τι κινδύνους κρύβει κ.λπ. Το γεγονός ότι οι καταληψίες αρέσκονται να επιτρέπουν σε τηλεοπτικές κάμερες την είσοδο και τις βιντεοσκοπήσεις ούτε εξασφαλίζει την συντήρηση των κειμηλίων, χειρογράφων κ.λπ., ούτε αποδεικνύει έστω την ύπαρξή τους, αφού είναι αδύνατο να βεβαιωθεί κανείς τι ακριβώς βλέπει σε μια τέτοια προβολή. Και φυσικά μια τέτοια προβολή δεν υποκαθιστά την άσκηση τής αρμοδιότητας τής Μονής, της Ιεράς Κοινότητας αλλά και των κρατικών υπηρεσιών για τα κειμήλια.

6. Στο ρεπορτάζ προστέθηκαν και βιντεολήψεις από παλαιότερα επεισόδια. Όχι μόνον λήψεις από την επιχείρηση εκτέλεσης του 2013, για εκκένωση του κατειλημμένου κονακιού των Καρυών, κατά την οποία εκτοξεύθηκαν τρεις μολότοφ και ένας εκρηκτικός μηχανισμός. Το κυριότερο είναι ότι προστέθηκαν βιντεολήψεις του 2006 από επεισόδιο επίθεσης κατά της νόμιμης αδελφότητας και της διοίκησης της Μονής, για το οποίο οι επιτεθέντες καταληψίες καταδικάστηκαν από ποινικό δικαστήριο. Το ευτράπελο είναι ότι από τότε οι καταληψίες είχαν δώσει στην δημοσιότητα σκηνές και φωτογραφίες με δύο-τρεις μοναχούς, έναν ημιθανή συρόμενο και έναν-δύο αιμόφυρτους, για να αποδείξουν ότι εκείνοι δέχθηκαν επίθεση και παρά την αποκάλυψη της αλήθειας και την καταδίκη τους, τις ίδιες σκηνές και φωτογραφίες τις περιέλαβε και το τωρινό ρεπορτάζ του κ. Σρόιτερ. Μόνο που, όπως γνωρίζουν όλοι οι φίλοι και προσκυνητές της Μονής μας αλλά και όλο το Άγιον Όρος, ο ημιθανής και οι αιμόφυρτοι είναι μέλη της νόμιμης αδελφότητας και διοίκησης της Μονής που δέχθηκαν συντριπτικά κτυπήματα από τους καταληψίες. Φαντάζει απίστευτη αυτή η αντιστροφή, να χρησιμοποιείς δηλαδή φωτογραφίες των χτυπημένων θυμάτων σου για να αποδείξεις ότι εσύ δέχθηκες τα χτυπήματα. Και όμως, κάθε εικόνα με αίμα είναι χρήσιμη στους καταληψίες, διότι προκαλεί αίσθηση στο κοινό. Αρκεί να φαίνεται αίμα.

7. Γενικώς το ρεπορτάζ επιχείρησε να προβάλει ένα καλοκάγαθο πρόσωπο της κατάληψης. Αυτό συμβαίνει σταθερά. Σε όλα τα χρόνια της, από το 2002 μέχρι σήμερα, οι καταληψίες όντες εξοπλισμένοι με κάμερες, τηλεφακούς και ηλεκτρονικές - διαδικτυακές συνδέσεις, τελευταίας τεχνολογίας όλα, καταγράφουν τα πάντα και διοχετεύουν στη δημόσια θέαση ό,τι επιλέξουν. Έτσι με ιδιαίτερη ευκολία απευθύνονται στο θυμικό του ευρέως κοινού ως δήθεν διωκόμενοι, βρίσκουν άνετα τηλεοπτική κάλυψη, διασπείρουν ψευδείς ειδήσεις περί αποκλεισμού τους κλπ. Με τον τρόπο αυτόν εισπράττουν την ευθεία υποστήριξη των πιο ακραίων κύκλων, εκκλησιαστικών, παραεκκλησιαστικών και πολιτικών, δρέπουν όμως και την συμπάθεια σε μερίδα του πληθυσμού που έχει μονομερή πληροφόρηση και έχει σχηματίσει την εντύπωση ότι πρόκειται δήθεν για έναν αδικαιολόγητο διωγμό αθώων καλογέρων. Στο ρεπορτάζ αυτό βέβαια αναδείχθηκε η χαώδης απόστασή τους από την κοινή λογική και ο φονταμενταλιστικός χαρακτήρας, πρώτα του ηγέτη τους, άρα και όλων των άλλων. Άλλωστε, όπως ακούστηκε κάποια στιγμή, όποιος δεν υπακούει «δεν μπορεί να επιβιώσει εδώ». Εκείνο που δεν ακούστηκε είναι ότι οι ίδιοι άνθρωποι, με πρώτον τον καταδικασμένο ηθικό αυτουργό των βομβών μολότοφ, διαδηλώνουν ευκαίρως ακαίρως ότι είναι έτοιμοι να τα τινάξουν όλα στον αέρα αν τους πειράξει κανείς ή ότι θα «μπουκάρουν  στις Καρυές» και απειλούν να διαδώσουν αστραπιαία στο διαδίκτυο κλπ. κάθε σκηνή απομάκρυνσής τους.

8. Οι ρασοφόροι καταληψίες προέβαλαν πως θεωρούν τον Πατριάρχη αιρετικό, πως διώκονται για λόγους πίστεως, πως εμποδίζονται δηλαδή στην άσκηση τής θρησκευτικής τους ελευθερίας. Το πρόβλημά τους βέβαια δεν είναι με τον συγκεκριμένο Οικουμενικό Πατριάρχη, αλλά με κάθε Οικουμενικό Πατριάρχη ήδη από την εποχή του Αθηναγόρα, αλλά και με όλες τις Ορθόδοξες Εκκλησίες, τις οποίες δεν αναγνωρίζουν ως ορθόδοξες και με τις οποίες δεν έχουν κοινωνία. Τον νυν Οικ. Πατριάρχη μάλιστα τον καθυβρίζουν από τη στιγμή που ανέλαβε, πριν καν προλάβει να δώσει οποιοδήποτε δείγμα γραφής και ενώ τους προσέφερε το πατρικό του ενδιαφέρον.

Το Άγιον Όρος, όμως, ανήκει στην αποκλειστική δικαιοδοσία του Οικουμενικού Πατριαρχείου διαρκώς εδώ και έντεκα αιώνες. Αποτελεί περιοχή του. Δεν είναι μια απλή περιφέρεια της χώρας, κατοικούμενη αδιακρίτως από οποιονδήποτε πολίτη της, αλλά ένα εκκλησιαστικό μοναστικό κέντρο, στο οποίο δικαιούνται να εγκαταβιώνουν ορθόδοξοι μοναχοί ανήκοντες στο Οικουμενικό Πατριαρχείο. Πρέπει να το δει κανείς ως έναν μόνο ναό. Είναι αδιανόητο και φαιδρό, κάποιος που ανήκει αλλού και αντιμάχεται το εκκλησίασμα του ναού, να καταλάβει ένα μέρος του και να μη φεύγει, προβάλλοντας την θρησκευτική του ελευθερία.

Η απλή απάντηση, λοιπόν, στα περί θρησκευτικής ελευθερίας είναι ότι έχουν πράγματι το δικαίωμα αυτό ακέραιο, αλλά το έχουν μόνο εκτός Αγίου Όρους, οπουδήποτε στη χώρα, όπως οι υπόλοιποι παλαιοημερολογίτες. Υπάρχουν εκατοντάδες σημεία στη χώρα που μπορούν να τους υποδεχθούν φιλόξενα, ώστε να ασκούν εκεί την δριμεία κριτική τους, να ιδρύσουν ιδιαίτερη παλαιοημερολογιτική παράταξη αν θέλουν κλπ. Τούτο όμως είναι εν τέλει το πρόβλημά τους: αν φύγουν και εγκατασταθούν νόμιμα κάπου στη χώρα, δεν θα ασχοληθεί ποτέ ξανά κανείς μαζί τους και δεν θα απολαμβάνουν πλέον όσα απολαμβάνουν με το ένδυμα του δήθεν μάρτυρα. Μόνο η παράνομη κατοχή μιας αγιορειτικής μονής εξασφαλίζει ακρόαση και δημιουργεί την εικονική πραγματικότητα ενός αγώνα υπέρ πίστεως και ενός δήθεν μαρτυρίου σε απευθείας αναμετάδοση.

9. Φυσικά, το θέμα του ρεπορτάζ, ο σκοπός του, ήταν κατά βάση ένας, ενώ όλα τα υπόλοιπα περιστράφηκαν γύρω από αυτόν: Η διασκέδαση των εντυπώσεων από την καταδίκη σε βαρειές ποινές κάθειρξης του αρχηγού της κατάληψης ως ηθικού αυτουργού και του μοναχού που έριξε τις βόμβες μολότοφ.  Το θέμα της διασκέδασης των εντυπώσεων από την καταδίκη επωμίστηκε γνωστός δικηγόρος και πολιτευτής που συνόδευσε τον δημοσιογράφο στο ρεπορτάζ, ο οποίος και πάσχισε να ανακαλύψει προβληματικό σημείο στην καταδικαστική απόφαση και να προλειάνει το έδαφος για το δευτεροβάθμιο δικαστήριο. Σεβαστός ο κόπος του. Ο χρόνος θα δείξει και ας μας επιτραπεί να μην σημειώσουμε τίποτε για τα επιχειρήματα που παρουσίασε, περιοριζόμενοι μόνο στο ότι όλα, ένα προς ένα, έχουν καταπέσει.

Το θέμα της καταδίκης, ωστόσο, παρατήρησαν όλοι ότι καθόρισε ολόκληρο το ρεπορτάζ. Και, προς τιμήν του, ο δημοσιογράφος υπέβαλε μερικές εύλογες ερωτήσεις, στις οποίες έλαβε συγκεχυμένες ή δεν έλαβε απαντήσεις. Στην ερώτηση προς τον ηγέτη των καταληψιών, αν θα παραδοθεί, άκουσε το αόριστο ότι «ο ίδιος δεν έχει πρόβλημα, αλλά δεν τον αφήνει η ομάδα του», ενώ στην ερώτηση «και τι θα κάνετε αν έλθουν να σας συλλάβουν;» αντί απαντήσεως άκουσε κάτι περί των Πατέρων της Εκκλησίας. Ο δικηγόρος και πολιτευτής ερωτήθηκε επίσης πολύ εύστοχα «εσείς τι τον συμβουλεύετε, να παραδοθεί ή όχι;», αλλά δεν έδωσε καμμία απάντηση. Και αυτός, ένας έμπειρος ποινικολόγος, δήλωσε το πολύ περίεργο: «ακούω ότι ασκείται πίεση για να συλληφθεί και δεν καταλαβαίνω γιατί, αφού υπάρχει και το εφετείο».

Την Ιερά Μονή μας δεν την απασχολεί αυτή καθαυτή η φυλάκιση του ηγέτη της κατάληψης, αλλά η παραπάνω άποψη σημαίνει ότι κάθε καταδικασμένος χωρίς αναστολή δεν πρέπει να συλλαμβάνεται, επειδή θα γίνει δίκη σε δεύτερο βαθμό (μετά από 3 χρόνια περίπου κατά την φυσιολογική πορεία των πραγμάτων, όπως πληροφορούμαστε)!

Εκ της Αρχιγραμματείας της Μονής