«ΑΠΑΡΑΔΕΚΤΗ Η ΑΠΟΣΙΩΠΗΣΗ ΤΟΥ ΚΙΝΔΥΝΟΥ ΑΠΟ ΤΟΥΣ ΠΙΣΤΟΥΣ»

Ο μητροπολίτης Νιγηρίας κ. Αλέξανδρος, που νόσησε από κορωνοϊό, μιλάει στην «Κ» για την ευθύνη των κληρικών

Σταύρος Τζίμας.  kathimerini.gr

 

Στο αεροδρόμιο του Λάγος, λίγο προτού επιβιβαστεί στο αεροπλάνο με προορισμό την Αθήνα, ο ελληνορθόδοξος μητροπολίτης Νιγηρίας κ. Αλέξανδρος διαγνώστηκε θετικός στον κορωνοϊό. «Μπήκα σε κατ’ οίκον (αυτο)περιορισμό επί δεκατέσσερις ημέρες. Πρέπει να πω ότι τρόμαξα. Ο,τι θέλετε πείτε μου, αλλά είμαστε άνθρωποι και κάποιος φόβος όλο και θα περάσει από το μεδούλι μας», λέει στην «Κ».

 

«Τον Μάρτιο που κλείσαμε τις εκκλησίες, ο καθεδρικός ναός του Λάγος έκανε διαδικτυακή ζωντανή μετάδοση της Θείας Λειτουργίας, λειτουργούσα κι εγώ. Δεν υπήρξε Κυριακή που να αφήσουμε τους πιστούς δίχως Θεία Λειτουργία», λέει ο μητροπολίτης Νιγηρίας κ. Αλέξανδρος.

Ορισμένοι εκ των συνεργατών του τον συμβούλευσαν να το αποσιωπήσει, ώστε να μη σκανδαλιστούν οι πιστοί. Μην τυχόν και αναρωτηθούν «τι άγιος είναι ο αρχιεπίσκοπός μας αφού κόλλησε τον ιό;» Οχι μόνον το απέρριψε ασυζητητί, αλλά το «ανέβασε» και στο Facebook, ώστε να ενημερώσει ότι μπορεί ως ασυμπτωματικός να είχε μεταδώσει τον ιό.  

Ηταν αναπόφευκτο να τον ρωτήσουμε για τη στάση μερικών εν Ελλάδι ιεραρχών, οι οποίοι έκαναν τα πάντα για να κρύψουν ότι προσβλήθηκαν από την COVID-19, αλλά και για τις απόψεις «μερίδας ακραίων» γύρω από το κλείσιμο των ναών. Μίλησε με σκληρά λόγια τόσο στην «Κ» όσο και σε μια διαδικτυακή συζήτηση που οργάνωσε το Κέντρο Οικουμενικών, Ιεραποστολικών και Περιβαλλοντικών Μελετών με θέμα «Εκκλησία και πανδημία, εννιά μήνες μετά». «Λυπήθηκα για όλους που δεν θέλησαν να γνωστοποιήσουν ότι βρέθηκαν θετικοί. Κάποιοι βρέθηκαν σε δύσκολη θέση ή και πέθαναν κιόλας. Αυτό είναι απαράδεκτο». 

«Η “άλλη πλευρά”»

Οσο για τη γενικότερη συζήτηση περί του δήθεν απρόσβλητου από τον ιό στο εσωτερικό των ναών και κατά το μυστήριο της Θείας Ευχαριστίας, τόνισε: «Πρέπει να απαντήσει η “άλλη πλευρά”, εκείνη που βλέπει διωγμούς, κατακόμβες, που θέλει να βουτήξουμε το λάβαρο της Αγίας Λαύρας και να βγούμε στους δρόμους, σε μια πάρα πολύ απλή και αγαθή ερώτηση: μέσα στην εκκλησία η κτηστότητα (σ.σ.: ο γήινος, ο ανθρώπινος χαρακτήρας) καταργείται; Αναιρείται; Εχω την αίσθηση πως όχι. Γιατί αν αναιρείται, τότε δεν θα έπρεπε κανένας από εμάς να πεθαίνει. Θα έπρεπε εκατομμύρια άνθρωποι από συστάσεως της Θείας Ευχαριστίας να είχαν παραμείνει ζωντανοί. Και όμως μπαίνουμε, λειτουργούμε, μεταλαμβάνουμε, ξέρουμε ότι μεταλαμβάνουμε σώμα και αίμα Χριστού, όχι κάτι συμβολικό, αλλά ουσιαστικό. 

»Αλλά ξέρουμε και κάτι άλλο, το οποίο, ωστόσο, στο πλαίσιο του θρησκευτικού αναλφαβητισμού που επικρατεί, διαφεύγει από τους περισσότερους: ότι το φάρμακο της αθανασίας και όλα αυτά που γνωρίζουμε έχουν εσχατολογική έννοια. Μήπως έχουμε καθήκον να εξηγήσουμε περισσότερα πράγματα, λόγω θρησκευτικού αναλφαβητισμού, στους απλούς ανθρώπους; Στους ιερωμένους, μηδέ και επισκόπων εξαιρουμένων; Μήπως η θεολογική τους κατάρτιση είναι ελλιπής; Μήπως πρέπει να ξανακαθίσουμε στα θρανία πρώτα και καλύτερα οι επίσκοποι;

»Εγώ δεν είχα κανένα απολύτως πρόβλημα να προχωρήσω κάποια πράγματα τα οποία ίσως στην Ελλάδα να μην τα αποδέχονταν. Με αφήνει αδιάφορο, διότι εκείνο που με κάλυψε ήταν όχι μόνον η ανθρώπινη συνείδησή μου, αλλά και η ίδια η θέση του Οικουμενικού Πατριάρχη να γίνουν απολύτως σεβαστοί οι κατά τόπους νόμοι και τα πάντα όσα πρέπει για να προστατευθεί η δημόσια υγεία. Αυτό τα λέει όλα και αφήνει στη διακριτική ευχέρεια των κατά τόπους επισκόπων να φροντίσουμε για το πώς θα διαχειριστούμε τις ακολουθίες».

Ενα από αυτά στα οποία πρωτοτύπησε ο μητροπολίτης Νιγηρίας ήταν και η λήψη της Θείας Κοινωνίας. «Δεν υπάρχει εκκλησία χωρίς το μυστήριο της Θείας Ευχαριστίας. Εχω τη βεβαιότητα ότι κανείς απ’ όσους θεώρησαν ότι πιθανόν θα πρέπει να αλλάξει, έστω περιοδικά αυτή την εποχή, ο τρόπος μετάδοσης της Θείας Ευχαριστίας δεν αμφισβήτησε ούτε το μυστήριο, ούτε την ιερότητά του, ούτε τη θεολογική του ερμηνεία. Για το μέσο μετάδοσης έγινε η συζήτηση. Εγώ επέλεξα τη μέθοδο της έκχυσης της Θείας Κοινωνίας στο στόμα των πιστών με το κοχλιάριο και θεωρώ ότι στη συγκεκριμένη περίπτωση για εμάς εκεί λειτούργησε. Εριχναν οι ιερείς τη μεταλαβιά με το κουταλάκι χωρίς να το ακουμπάνε στο στόμα. Σε άλλα μέρη, όπως στη Γερμανία, ο επίσκοπος έκανε εμβάπτιση στο ψωμί, το απέθετε σε ένα πιάτο μπροστά και το έπαιρνε ο πιστός με τα χέρια του. Τον κατηγόρησαν γι’ αυτό, όπως μπορεί να κατηγορήσουν κι εμένα. Με αφήνει αδιάφορο, γιατί κάθε εκκλησία κοιτάζει πώς θα προστατεύσει το δικό της ποίμνιο. Δεν υπάρχουν υπερεπίσκοποι που κρίνουν τους πάντες και τα πάντα».

Στα 32 χρόνια ιεραποστολής του στην Αφρική, ο νυν μητροπολίτης Νιγηρίας χρειάστηκε να διαχειριστεί, εκτός από την τρέχουσα πανδημία της COVID-19, και την επιδημία του Εμπολα.

«Ο Εμπολα ήταν φοβερό πράγμα. Μέσα σε τρεις-τέσσερις ημέρες σε διαλύει, τρέχει αίμα από παντού, δεν υπάρχει περίπτωση να επιβιώσεις. Φοβηθήκαμε. Ευτυχώς έγινε εγκαίρως ο εντοπισμός με ιχνηλασίες από τις Αρχές. Εξαφανίστηκε ο κόσμος από τις εκκλησίες εκείνη την εποχή. Θυμάμαι ότι πέθανε ένα διακεκριμένο μέλος της ελληνικής κοινότητας, μια γιατρός Ελληνίδα. Στην κηδεία της παρευρέθησαν υπό αυστηρά μέτρα, εκτός από τους ελάχιστους συγγενείς, μόνο τρεις-τέσσερις Ελληνες. Ο κόσμος είχε φοβηθεί πάρα πολύ. Προσπαθήσαμε να τους ενημερώσουμε και τότε και τώρα για το πώς πρέπει να συμπεριφέρονται με βάση τις κυβερνητικές οδηγίες. Τώρα, από τον Μάρτιο που κλείσαμε τις εκκλησίες, ο καθεδρικός ναός του Λάγος έκανε διαδικτυακή ζωντανή μετάδοση της Θείας Λειτουργίας, λειτουργούσα κι εγώ. Δεν υπήρξε Κυριακή που να τους αφήσουμε δίχως Θεία Λειτουργία».
 
– Φοβήθηκε περισσότερο τον Εμπολα ή την COVID-19 ο κόσμος στην Αφρική;

– Ο Εμπολα δεν ακούμπησε πολλές περιοχές της Νιγηρίας. Στην Αφρική λατρεύονται οι θεωρίες συνωμοσίας, τις οποίες ο κόσμος «καταπίνει». Υπάρχει, δυστυχώς, μια λαθεμένη αντίληψη με επίδραση από τους προτεστάντες, ότι από τη στιγμή που πιστεύεις στον Θεό τίποτα δεν μπορεί να σου συμβεί, που είναι πρόκληση και βλασφημία. Προκαλείς τον ίδιο τον Θεό. Δηλαδή, όταν είσαι καλός και πιστός χριστιανός, δεν θα αρρωστήσεις, δεν θα πεθάνεις, πράγματα εκτός πραγματικότητας, εκτός Ευαγγελίου, Θεολογίας, έξω απ’ όλα. Κυκλοφορούν πολλές τέτοιες θεωρίες, που έκαναν τον κόσμο να μη φοβάται. 

Μετά, είναι ο συνωστισμός. Η δομή της κοινωνίας είναι εντελώς διαφορετική απ’ ό,τι στην Ελλάδα. Υπάρχουν εκατομμύρια άνθρωποι που ζουν με το καθημερινό εμπόριο και συναλλάσσονται καθημερινά μεταξύ τους, αλλιώς δεν θα μπορούν να φάνε το βράδυ.
 
– Πώς εξηγείται ότι δεν θερίζει η επιδημία;

– Υπάρχει η άποψη ότι στην Αφρική δεν έχουν γίνει σωστά και εκτεταμένα τα τεστ σε σχέση με τον πληθυσμό και άρα δεν έχουμε πραγματική εικόνα. Κυκλοφορούν έτσι διάφορες θεωρίες για τη θνησιμότητα. Η μία απάντηση, λοιπόν, θα μπορούσε να είναι τα τεστ. Το δεύτερο που διαβάζουμε, και προέρχεται από ανεξάρτητες πηγές, είναι ότι υπάρχει πιο ισχυρό αμυντικό ανοσοποιητικό σύστημα στον οργανισμό των ανθρώπων. Λένε ότι οφείλεται στα φάρμακα που καταναλώνουν για την ελονοσία και τα οποία κάποια στιγμή ενισχύουν την άμυνα· δεν ξέρω τι να πω. Αλλά εάν δει κανείς τον παγκόσμιο κορωνοχάρτη, θα παρατηρήσει ότι στην υποσαχάρια περιοχή τα κόκκινα σημάδια είναι πολύ λίγα σε σύγκριση με τον υπόλοιπο κόσμο.