ΠΟΙΜΑΝΤΙΚΕΣ ΣΥΣΤΑΣΕΙΣ ΓΙΑ ΤΟ ΆΓΙΟ ΔΩΔΕΚΑΗΜΕΡΟ

Ι.Μ.Αργολίδος
Προς
τους ευλαβείς χριστιανούς
της Ιεράς Μητροπόλεως Αργολίδος                                                                     

Αγαπητοί αδελφοί,

Είναι γνωστό πλέον σε όλους μας ότι περνάμε μια πρωτόγνωρη κρίση με την επέλευση του COVID-19. Τίποτα δεν θυμίζει τα περσινά Χριστούγεννα. Όλα είναι διαφορετικά. Ο αόρατος ιός γυρίζει παντού, εμπαίζει και διαλύει τις βεβαιότητες, τα σχέδια, τα προγράμματά μας. Σκορπάει τον φόβο, τον πόνο και αυτόν ακόμα τον θάνατο. Η επιστημονική κοινότητα μας καλεί σε εγρήγορση, είναι το μόνο όπλο που έχουμε  αυτή την στιγμή για να καταπολεμηθεί αυτός ο ύπουλος εχθρός. Από την πρώτη στιγμή κατανοήσαμε την επικινδυνότητα του, ενημερωθήκαμε όσο καλύτερα γινόταν και γι αυτό συνταχθήκαμε με τις προτροπές της επιστημονικής κοινότητας, τις επιταγές της πολιτείας και της Ιεράς Συνόδου.

Ζήσαμε κάτι πρωτόγνωρο στην ζωή μας: Το κλείσιμο των εκκλησιών. Μέτρο σκληρό, αβάσταχτο ίσως, αλλά στην προκείμενη περίπτωση αναγκαίο. Ίσως το επέτρεψε ο Θεός για τις αμαρτίες μας, όπως έλεγε ο Άγιος Λουκάς για την εποχή του. Υπάρχει βέβαια τεράστια διαφορά. Τότε το κλείσιμο των ναών έγινε με σκοπό την εξαφάνιση της εκκλησίας. Τώρα το μέτρο είναι προσωρινό, με σκοπό να διαφυλαχθεί η δημόσια υγεία, γιατί ως γνωστόν ο συγχρωτισμός είναι η κύρια αιτία μετάδοσης του ιού.

Από την πρώτη στιγμή οι άνθρωποι προβληματίστηκαν, αμφισβήτησαν τα μέτρα, κάποιοι έφτασαν σε ακραίες καταστάσεις. Με τις αλλεπάλληλες παρεμβάσεις μας, προσπαθήσαμε να δικαιολογήσουμε την αναγκαιότητα των μέτρων. Ευτυχώς η συντριπτική πλειονότητα των μελών της εκκλησίας σιγά σιγά  άρχισαν να κατανοούν την σοβαρότητα της κατάστασης. Δυστυχώς όμως μια μικρή μειοψηφία επιμένει στην άρνηση της πραγματικότητας και κάποιοι επιτέθηκαν και συνεχίζουν να επιτίθενται με μια εωσφορική αλαζονεία εναντίον μας και εναντίον των κληρικών και πιστών που τηρούν τα μέτρα. Αμφισβητούν τα πάντα και τις στατιστικές και τους διασωληνομένους και τους νεκρούς. Δεν τους συγκινούν ούτε οι δραματικές μαρτυρίες και εκκλήσεις ανθρώπων που πέρασαν αυτό το μαρτύριο, ούτε τα φέρετρα. Και βρίσκουν βέβαια ακόμη και «θεολογικούς» λόγους για να μην λαμβάνουν  τα απαιτούμενα μέτρα, αδιαφορώντας για την ζωή τους και τις ζωές των άλλων.

Στους οχετούς των ύβρεων, των πικρών σχολίων, αλλά και στις υπονομεύσεις που προβαίνουν πολλοί, δεν απαντούμε. Προσευχόμαστε, ειλικρινά να τους φωτίσει ο Θεός. Σήμερα που γράφουμε τις γραμμές αυτές, γιορτάζουμε την μνήμη του Αγίου Ιγνατίου του Θεοφόρου. Από τον μεγάλο αυτό πατέρα και μάρτυρα της εκκλησίας, ας ακούσουμε όλοι αυτά τα φοβερά λόγια:  «Ὁ λάθρα ὑπό τοῦ ἐπισκόπου τι πράττων, τῷ διαβόλῳ δουλεύει». Με απλά λόγια αυτός που κάνει κάτι χωρίς ευλογία του επισκόπου, έστω και αν νομίζει ότι είναι το πιο άγιο, εργάζεται για τον διάβολο. Και εκείνος που απαιτεί ετσιθελικά να λειτουργηθεί ή να κοινωνήσει, δουλεύει στον διάβολο και η Θεία Κοινωνία γίνεται εις κρίμα και εις κατάκριμα. Ακόμη και ο ιερέας, που παρά την γνώμη του επισκόπου λειτουργεί κρυφά και κοινωνεί κρυφά κάποιους λεγόμενους «πιστούς», «τῷ διαβόλῳ δουλεύει».

Αν και έχουμε γράψει επανειλημμένα για τα θέματα αυτά και έχουμε αναφέρει συγκεκριμένα περιστατικά, η εν λόγω μειοψηφία, δεν θέλει να ακούσει και να πειστεί έστω να προβληματιστεί  και συνεχίζει να συμπεριφέρεται ανεύθυνα και επικίνδυνα. Όταν ένα παιδί παίζει με τα σπίρτα πάνω από μία εύφλεκτη ύλη, ο πατέρας δεν κάθεται να του εξηγήσει. Του αρπάζει τα σπίρτα από τα χέρια. Αυτά μας συμβούλευε ένας σοφός άνθρωπος. Η ποιμαντική μας ευθύνη μας αναγκάζει, τηρουμένων των αναλογιών, να κάνουμε και μείς κάτι παρόμοιο, που δεν είναι παράλογο, αλλά αυτό απαιτεί η κοινή λογική.

Χθες λάβαμε μια πολύ σημαντική επιστολή την οποία πρέπει όλοι να την ακούσουμε με πολύ προσοχή και ιδιαίτερα όσοι εμμένουν στην άρνηση. Προέρχεται από έναν ευλαβέστατο ιερομόναχο, ο οποίος ήταν από τους πρώτους που έζησαν την δοκιμασία της αρρώστιας αυτής. Παρόλο που μας έδωσε την άδεια να δημοσιοποιήσουμε την επιστολή επώνυμα προτιμούμε να κρατήσουμε την ανωνυμία. Το όνομα του είναι στην διάθεση του οποιουδήποτε. Γράφει λοιπόν ο αρχιμανδρίτης:

«Σεβασμιώτατε,

     Αρχικά επιζητώντας την ευχή σας θα ήθελα να ευχηθώ εκ βάθους καρδίας να διέλθετε το Άγιο Δωδεκαήμερο με υγεία και πνευματική χαρά.

     Ονομάζομαι …….και υπηρετώ ως Ιεροκήρυκας στην…….. μάλιστα φέτος συμπληρώνω, συν Θεώ, 20 χρόνια ιερατικής πορείας στην διακονία του θείου λόγου, την οποία με ενεπιστεύθη ο σεβαστός μας Μητροπολίτης…. Ο λόγος που επικοινωνώ σήμερα μαζί σας είναι διττός και ζητώ συγνώμη αν σας ενοχλώ από τα ποιμαντικά σας καθήκοντα.

1. Θα ήθελα να σας γνωρίσω ότι είμαι ο «περιβόητος» αρχιμανδρίτης που βρέθηκα σε εκείνο το γνωστό ταξίδι των Αγίων Τόπων, (μαζί με άλλους δύο Ιερείς και 50 περίπου συνολικά άτομα. Δεν ήμουν εγώ βέβαια ο διοργανωτής, απλά συμμετείχα), όπου επιστρέφοντας, νόσησα από τους πρώτους μαζί με αλλά 25 άτομα του γκρουπ, από τον αόρατο εχθρό του Κορονοϊού και βρέθηκα εν μία νυκτί στο Νοσοκομείο του Ρίου, νοσηλευόμενος μαζί με τον αδελφό μου, ο οποίος κόλλησε από εμένα.

      Αδυνατώ επί του παρόντος να σας περιγράψω την φρίκη, το πόνο και την δυσκολία την οποία και βιώσαμε, από τις συνέπειες της ασθένειάς μας, από την απομόνωση, από τα πειραματικά φάρμακα που οι γιατροί με αυτοθυσία προσπαθούσαν να μας βοηθήσουν και τους ευχαριστούμε θερμά. Παρέμεινα 15 μέρες σε απομόνωση στο νοσοκομείο με φοβερή αδυναμία χάνοντας 10 κιλά, ενώ ο αδελφός μου ένα μήνα και 15 μέρες στην ΜΕΘ. Δεν παύω όπου βρεθώ να ομολογώ την περιπέτεια μας προς παραδειγματισμό των αρνητών.

2.   Διαβάζω πάντα με μεγάλο ενδιαφέρον τα κείμενά σας, τα οποία θεωρώ ότι αντικατοπτρίζουν την πραγματικότητα αυτής της κρίσιμης και δύσκολης κατάστασης που βιώσαμε αλλά και που συνεχίζουμε να περνάμε όλοι μας και σας ευχαριστώ που τα καταγράφετε, ώστε κάποιοι τέλος πάντων να καταλάβουν το πόσο επικίνδυνο είναι όλο αυτό και ότι δεν πρόκειται για κάποιο συνωμοσιολογικό παιχνίδι. Είναι θέμα ζωής και θανάτου.

      Σε όλους αυτούς που έχουν αρνητική διάθεση και αμφισβητούν την όλη κατάσταση, επιχειρώντας ενίοτε να επηρεάσουν αμφιταλαντευόμενους ανθρώπους, παρακαλώ ας με πάρουν ένα τηλέφωνο να τους διηγηθώ τι περάσαμε εμείς και κατόπιν ας καταλήξουν στα συμπεράσματά τους. Ζητώντας και πάλι συγγνώμη για την ενόχληση, σας εύχομαι Καλά Χριστούγεννα».

Έτσι τελειώνει την επιστολή του ο ιερομόναχος. Δυστυχώς δεν είναι ο μόνος. Πολλοί  άλλοι επίσκοποι, κληρικοί, μοναχοί, μοναχές, χώρια οι λαϊκοί βρέθηκαν στην ίδια ή και χειρότερη θέση, ενώ κάποιοι δεν θα είναι μαζί μας τα φετινά Χριστούγεννα. Βιώσαμε όλο αυτό το διάστημα ένα δεύτερο lockdown και με πόνο είδαμε τις εκκλησίες κλειστές. Αυτή την στιγμή η πολιτεία έκανε μια παραχώρηση και δόξα τῷ Θεῷ, έστω και με περιοριστικά μέτρα, θα γιορτάσουμε τα Χριστούγεννα και θα έχουμε την ευκαιρία να συμμετάσχουμε στο ποτήριο της ζωής. Από την υπευθυνότητα που θα δείξουμε, θα εξαρτηθεί  και η παρά πέρα στάση της πολιτείας. Επ’ ουδενί λόγο θα πρέπει να δώσουμε λαβή σε κάποιους να κατηγορήσουν την εκκλησία για την διασπορά του ιού. Ας το κατανοήσουμε, ότι τηρούμε τα μέτρα, όχι για να μην μας πιάσει η αστυνομία και πληρώσουμε πρόστιμο. Τηρούμε τα μέτρα για να προστατέψουμε εαυτούς και αλλήλους. Τηρούμε τα μέτρα από αγάπη για τους άλλους. Κανείς δεν θα νιώθει ευτυχισμένος αν δει ότι έστω και ακούσια μετέδωσε τον ιό σε κάποιον άλλον, ή το ακόμα χειρότερο, τον οδηγήσει στο θάνατο.

Αν και τα μέτρα είναι χιλιοειπωμένα, θα τα επαναλάβουμε και παρακαλούμε για την πιστή τήρηση τους.

Οι ιεροί ναοί θα παραμείνουν ανοιχτοί για τους πιστούς, τόσο για προσκύνηση και κατ’ ιδίαν προσευχή, όσο και για συμμετοχή στις Θείες Λειτουργίες των μεγάλων εορτών του Δωδεκαημέρου.

Οι πιστοί κατά την διάρκεια της παραμονής τους στον ναό, υποχρεούνται να φορούν προστατευτικό κάλυμμα προσώπου, υφασμάτινη μάσκα, την οποία θα αφαιρούν μόνο για την Θεία Μετάληψη. Και επειδή στο θέμα αυτό έχει δημιουργηθεί από κάποιους αντίδραση και σύγχυση, τονίζουμε ότι η γνωστή αυτή επικίνδυνη ίωση, την κάνει απαραίτητη. Φυσικά κάτι τέτοιο είναι τεχνικό- ιατρικό θέμα χωρίς κανένα πνευματικό συνεπαγόμενο για τους πιστούς. Γιατί όπως προστατευόμαστε από τον κρύο αέρα, τυλίγουμε το πρόσωπο μας με σκουφιά ή κασκόλ, ή όπως  όταν δεν βλέπουμε καλά φοράμε γυαλιά, έτσι και τώρα. Το θέμα αυτό είναι πνευματικά αδιάφορο. Στο ναό πηγαίνουμε ζητώντας από το Χριστό να ανοίξουμε αφενός τα μάτια της διανοίας μας και αφετέρου να μας αφαιρέσει την μάσκα της υποκρισίας. Ας μην γελοιοποιούμε τα μέγιστα με χαζές (δήθεν πνευματικές) φοβίες.

Αν και η εκκλησία είναι κοινωνία και μας καλεί σε προσέγγιση με τους αδελφούς μας, σε ενότητα ἐν Χριστῷ, οι συνθήκες απαιτούν να κρατάμε αποστάσεις, (χωρίς να θέλουμε να κρυφτούμε από τους αδελφούς μας, ούτε να τους αποφύγουμε) που δεν αφαιρεί όμως την ελευθερία μας, αλλά αντίθετα μας δίνει την ευκαιρία να ακολουθήσουμε την διδαχή του Χριστού να αγαπάμε τον πλησίον μας, όπως τον εαυτό μας. Η παρουσία μας μέσα στο ναό θα είναι σύμφωνα με την αναλογία του ενός προσώπου ανά 15 τμ επιφανείας και με ελάχιστη απόσταση 2 μέτρων μεταξύ μας. Επιτρεπόμενος αριθμός είναι τα 25 πρόσωπα και στους μητροπολιτικούς ναούς 50. Κατά τον υπολογισμό αυτό, εξαιρούνται οι λειτουργοί και το προσωπικό των ναών.

Εάν κάποιος πιστός έχει παρουσιάσει ήδη συμπτώματα, επιβάλλεται να παραμείνει στο σπίτι.  Εάν κάποιος πιστός κατά την διάρκεια της Θείας Λειτουργίας  παρουσιάσει συμπτώματα ασθενείας, επιβάλλεται η άμεση και ασφαλής απομάκρυνση του, ώστε να αποφευχθεί η επαφή του με άλλα πρόσωπα.

Κατά την προσέλευση στην Θεία Μετάληψη, η διανομή του αντιδώρου και άλλων ευλογιών (άρτου,κολλύβων κ.λπ) απαιτείται με ευθύνη του εκκλησιαστικού συμβουλίου, να  τηρείται με ακρίβεια η προβλεπόμενη απόσταση των 2 μέτρων μεταξύ των πιστών.

Όσοι από τους πιστούς ανήκουν σε υγειονομικώς ευπαθείς ομάδες (ηλικιωμένοι, ασθενείς πάσχοντες από αναπνευστικά προβλήματα η σακχαρώδη διαβήτη ή καρδιαγγειακά νοσήματα , ανοσοκατεσταλμένοι) παρακαλούνται να αποφεύγουν την έξοδο εκ της οικίας αυτών, χάριν της προστασίας της υγείας τους. Οι υπεύθυνοι ιερείς των Ενοριών τους έχουν ευθύνη και καθήκον να ρυθμίσουν την κατ’ οίκον διακονία τους.

Οι συνωμσιολογικές ανοησίες και οι θεολογικές αφέλειες δεν έχουν θέση. Οι συνωμοσίες είναι στο φαντασιακό και οι… θεολογικές ανοησίες είναι ύβρις και εμπαιγμός του Χριστού, που με αυτά και αυτά παρουσιάζεται σαν ένας κομπογιαννίτης, που ασχολείται με τα εξωτερικά, ενώ σε ολόκληρο το Ευαγγέλιο κυριολεκτικά φωνάζει ότι τον άνθρωπο δεν τον μολύνουν τα έξω και ότι αυτό που ο άνθρωπος χρειάζεται είναι η «καθαρή καρδιά» που δεν «λερώνεται» με τα έξω. Γι αυτό ας προσπαθούμε να διορθώνουμε την παραπληροφόρηση και τις θεωρίες συνωμοσίας, όταν τις ακούμε στα διάφορα μέσα δικτύωσης, αλλά και στις παρέες μας. Οι χριστιανοί αγαπούν πάνω απ’ όλα την αλήθεια. Δεν πρέπει να επηρεάζονται από τα ψέματα. Να προωθούμε, δυναμικά, ακριβείς επιστημονικές και σωστές ιατρικά πληροφορίες και να τις παρουσιάζουμε στο χώρο εργασίας μας, φυσικά στο σπίτι μας και στην Εκκλησία. Κι επειδή το επόμενο βήμα με το οποίο θα ασχοληθούν οι συνωμοσιολογικές θεωρίες θα είναι το εμβόλιο, σας καλούμε να εμβολιαστούμε όλοι, από την στιγμή που η επιστημονική κοινότητα μας διαβεβαιώνει για την χρησιμότητα και την ασφάλεια του εμβολίου. Κάτι τέτοιο θα είναι μια παροχή του Θεού, που θα αποτρέψει την ασθένεια όχι μόνο για μας, αλλά και για τους ευάλωτους μεταξύ μας.

Δεν χρειάζεται να ασπαζόμαστε την εικόνα και τα χέρια των ιερέων αυτό το διάστημα. Αρκεί η υπόκλιση της κεφαλής. Μέσα στον υλικό κόσμο στον οποίο ζούμε και που μπορεί να είναι μολυσμένος, οι εξωτερικές και «υλικές» εκφράσεις ευσεβείας μπορούν να περιμένουν! Άλλωστε τα εκδηλώματα είναι εκφράσεις  του περιεχομένου και της διαθέσεως… που καθόλου δεν εμποδίζονται να υπάρχουν και να αυξάνουν. Άλλωστε ας μην ξεχνάμε ότι υπάρχουν άρρωστοι που κάνουν τον σταυρό τους δίχως χέρια και άλλοι κάνουν μετάνοιες δίχως πόδια. Η πίστη μας στον Χριστό μας καλεί να θυσιάσουμε τον εαυτό μας αν χρειαστεί για τους άλλους. Να αποδεχθούμε τους προσωρινούς περιορισμούς στις ελευθερίες μας, καθώς έχουμε μία μόνιμη και πλήρη ελευθερία «ἐν Χριστῷ» (Εβρ. 10, 34). Η πίστη μας μας βοηθά να είμαστε ταπεινοί και υπομονετικοί όταν συζητάμε αμφιλεγόμενα θέματα (Εφ. 4,2-3). Η πίστη μας (όχι η επιστήμη) ξεπερνά τον φόβο και φέρνει ελπίδα. Ο Χριστός είναι καταφύγιο και δύναμη μας. Ας προσευχόμαστε για την θεραπεία των ασθενών, για παρηγοριά των οικογενειών που έχουν νεκρούς, για τους ερευνητές, για τους ιατρούς, για τους νοσηλευτές, για τους εθελοντές, για τις ψυχές όσων έφυγαν. Ας προσευχόμαστε να είμαστε αληθινοί, γαλήνιοι και ήρεμοι σ’ όλη μας τη ζωή, αλλά και σ’ όλο το διάστημα που θα χρειαστεί, ώσπου να βγούμε από αυτήν την έρημο της πανδημίας που περνάμε.

Τέλος θα αναφερθούμε στο θέμα της Θείας Λειτουργίας και Θείας Κοινωνίας. Τα περιοριστικά μέτρα μας αναγκάζουν να τροποποιήσουμε το πρόγραμμα των Λειτουργιών. Δεδομένου ότι στις ενορίες μας δεν έχουμε δύο ή τρείς ιερείς για να γίνει δεύτερη ή τρίτη Θεία Λειτουργία κατ’ οικονομίαν οδηγηθήκαμε στην εξής λύση. Στις μεγάλες ενορίες θα τελεσθεί Όρθρος και Θεία Λειτουργία από τις 6 έως τις 8 π.μ στις οποίες μπορούν να συμμετάσχουν 25 πρόσωπα. Έπειτα, οι ναοί θα αδειάσουν και θα ανοίξουν οι πόρτες- παράθυρα ώστε να αεριστούν επαρκώς. Στις 8.30 θα τελεστεί σύντομη ακολουθία του Όρθρου και θ’ ακολουθήσει η Θεία Μετάληψη, όπως περίπου γίνεται με τις προηγιασμένες λειτουργίες. Εφ’ όσον υπάρχουν περισσότεροι χριστιανοί, η ίδια ακολουθία θα τελεστεί όσες φορές χρειαστεί. Οδηγηθήκαμε σ’ αυτή την ατελή μεν λύση, για να μπορέσουν όλοι οι πιστοί να μπουν στο κλίμα των μεγάλων γιορτών και να προετοιμαστούν για την θεία Κοινωνία. Βεβαίως αυτό μπορεί να προκαλέσει «ανταγωνισμούς» ίσως και συνωστισμούς έξω από τους ναούς. Όμως με λίγη καλή θέληση και αγάπη όλα μπορούν να διευθετηθούν. Οι διαγκωνισμοί, οι εκνευρισμοί, το σπρώξιμο να μπω εγώ πρώτος, δεν είναι ό,τι καλύτερο για μια σωστή προετοιμασία συμμετοχής στο ποτήριο της ζωής. Σημειωτέον ότι δεν θα λειτουργούν τα εξωτερικά μεγάφωνα των ναών προς αποφυγή συνωστισμού.

Ειδικά για τον Άγιο Πέτρο Άργους θα τελεστούν δύο Θείες Λειτουργίες, με το εξής ωράριο. Η πρώτη 6-8 π.μ και η δεύτερη από τον επίσκοπο 8.30-10:00 π.μ.  Αν χρειαστεί θα γίνουν κι εδώ άλλες σύντομες ακολουθίες. Η πρώτη 10.30 κλπ.

Σημειώνουμε ότι σ’ όλη την διάρκεια της πανδημίας δεν επιτρέπεται η επίσκεψη στις Ι. Μονές.

Για περισσότερες λεπτομέρειες ας ερχόμαστε σε συνεννόηση με τους εφημερίους, δίχως να προβάλουμε παράλογες και εγωιστικές απαιτήσεις αλλά με πνεύμα αγάπης.

Ελάτε λοιπόν αδελφοί να ικετεύσουμε τον Χριστό (και με μάσκα… δεν ενοχλείται ) να μας ελεήσει, απαλλάσοντας  και μας, χάριν του ελέους Του προς τους εν ανάγκαις αδελφούς μας (όπου γής) που θα υποφέρουν πολλαπλάσια από μας.

 

Καλά Χριστούγεννα!

+Ο Αργολίδος Νεκτάριος