ΕΙΝΑΙ ΕΚΚΛΗΣΙΑ ΟΙ ΑΙΡΕΤΙΚΟΙ; (Β). ΑΝΤΙΛΟΓΟΣ ΚΑΙ ΣΧΟΛΙΑ

Του Αρχιμ. Βασιλείου Μπακογιάννη Ph.D.
Δημοσιεύτηκε στη Ρομφαία

---

«Πώς πας με τη σκοποβολή; Πετυχαίνεις το στόχο;». Ρώτησε ένας αξιωματικός κάποιον ελαφρόμυαλο στρατιώτη. «Πολύ καλά! Τη σκανδάλη την πατάω μια χαρά...!».

Η φιλόξενη «Ρομφαία» ανήρτησε Τρίτη (12-4-16) το άρθρο μου με τίτλο: «Είναι Εκκλησία οι αιρετικοί;».

Πολλοί σκανδαλίσθηκαν, και έστειλαν διαμαρτυρόμενοι τα σχόλιά τους. Όμως, ήταν εκτός θέματος!

Διότι, το θέμα - επιχείρημα, ήταν, «μπορούμε να χρησιμοποιούμε τον όρο Εκκλησία με τη σχετική έννοια, και για τους αιρετικούς»;

Αν ναι, έχει καλώς, αν όχι, τότε,πώς λέμε «άγιο» με τη σχετική έννοια του όρου, και έναν άνθρωπο, παρόλο που «εις Άγιος, ο Θεός»; κ.λ.π.

Οι σχολιαστές λοιπόν δεν απάντησαν σ' αυτό. Πατούσαν απλά τη σκανδάλη...! (Γιατί άραγε;). Ελπίζω τώρα να μην συμβεί το ίδιο.
Στη Γραφή η λέξη «Εκκλησία» μεταξύ των άλλων σημαίνει και μια απλή συγκέντρωση, σύναξη λαού. (Σειράχ . 26:5. Ψλμ. 25:5. Πρ. 19:32, 39, 41).

Τότε, γιατί μια σύναξη Καθολικών να μην την ονομάζουμε «Εκκλησία»; Άλλωστε, μέχρι σήμερα, πώς ονομάζουμε τους Ρωμαιοκαθολικούς; Οι θεολόγοι στα σχολεία (σε όλο τον ορθόδοξο κόσμο) δεν τους αποκαλούν Εκκλησία;

Οι Οικουμενικές Σύνοδοι δεν ασχολήθηκαν με το πως θα πρέπει να λέγονται οι αιρετικοί. Γι' αυτό και δεν θέσπισαν Ιερούς Κανόνες που «αφορίζουν» τους πιστούς, που αποκαλούν «Εκκλησία» τους αιρετικούς.

Αυτό που τις απασχολούσε, ήταν η πίστη των αιρετικών, και όχι το λεξιλόγιό τους. (Το «ομοούσιος» αρχικά ήταν όρος των αιρετικών, όμως στη συνέχεια ερμηνεύθηκε ορθόδοξα και ετέθη στο «Πιστεύω» μας!).

Αν τα πάντα, στην Εκκλησία, εξαρτώνται από τις λέξεις, θα έπρεπε να έχουμε ήδη ένα ορθόδοξο λεξιλόγιο.

Διαφορετικά βρισκόμαστε σε πλάνη, ένεκα των λέξεων...! Και όμως αυτό δεν ισχύει.

Αφού ακόμα και «φανατικοί» ορθόδοξοι χρησιμοποιούν λ.χ. την ίδια λέξη «Βάπτισμα» και για το ορθόδοξο (Βάπτισμα) και για το καθολικό, και το Βάπτισμα είναι ένα! (Εφ. 4:5).

Θα μας ειπούν, πως το λένε με άλλη σημασία. Και βέβαια έτσι είναι. Όμως, γιατί δεν δέχονται (με άλλη σημασία) και τον όρο Εκκλησία;
Επειδή οι περισσότεροι σχολιαστές, είχαν να κάνουν με το Ρωμαιοκαθολικισμό, και όχι με το ερώτημα που έθεσα, («μπορούμε να χρησιμοποιούμε τον όρο Εκκλησία με τη σχετική έννοια, και για τους αιρετικούς»), καταθέτω τον ακόλουθο προβληματισμό μου.

Το "Filioque" εισήχθη στη Δύση κατά τον 6ον αι. Σιγά-σιγά γενικεύθηκε (9ο αι.) σε όλη τη Δυτική Εκκλησία.

Και ενώ η Εκκλησία μας είχε κάθε λόγο, να αποκηρύξει και να αναθεματίσει τη Δυτική, αιρετική Εκκλησία, δεν το έκανε!

Οι λεγόμενοι αντι-οικουμενιστές, έχουν συνειδητοποιήσει, ότι ανήκουν στην Εκκλησία, που επί πέντε αιώνες (6ον-11ον αι.) ήταν σε «Κοινωνία» με αιρετική Εκκλησία;
Ερώτημα: Αν αντί για το "Filioque", είχε εισαχθεί στη Δύση η αίρεση του Αρείου, η Εκκλησία μας θα είχε «Κοινωνία» με τη Δυτική Εκκλησία;

Η θα έσπευδε να την αναθεματίσει; Σίγουρα το δεύτερο!

Γιατί η αίρεση του Αρείου είναι άρνηση της Θεότητος του Κυρίου, του βασικού δηλαδή δόγματος της χριστιανικής μας Πίστεώς. Χωρίς αυτό, είναι αδύνατη η σωτηρία μας.

Τό "Filioque" μπορεί να είναι μεν αίρεση, αλλά δεν αθετεί αυτό το δόγμα, ούτε «καταστρέφει» τη Θεότητα, το ομοούσιο και το αδιαίρετο της Αγίας Τριάδος.

Ο Άγιος Μάρκος ο Ευγενικός, έχοντας προφανώς αυτό υπόψη του, λέει κάτι που σίγουρα θα σκανδαλίσει μερικούς, και όμως το λέει!

Ότι Ορθόδοξοι και Καθολικοί έχουν, για το Χριστό και για την Αγία Τριάδα, την ίδια Πίστη! (Σε άλλα πράγματα είναι οι διαφορές μας).

Το είπε δημόσια στη Σύνοδο της Φεράρας: «Μέχρι τίνος οι του αυτού Χριστού και της αυτής Πίστεως βάλλομεν αλλήλους και κατατέμνομεν; Μέχρι τίνος οι της αυτής Τριάδος προσκυνηταί δάκνωμεν αλλήλους και κατεσθίωμεν;» (PatrologiaOrientalis τ. 17, σελ. 337).

Τέλος, είναι φυσικό να υπάρχουν διαφορετικές απόψεις, και ειδικά σε θέματα «θεολογούμενα», και ένας αντίλογος» είναι πάντα ωφέλιμος.

Όμως, ο αντίλογος δεν θα πρέπει να γίνεται με οδηγό τα πάθη μας, (που, όπως έλεγε ο Κικέρων, δεν μας αφήνουν να ιδούμε την αλήθεια). Αλλά θα πρέπει να γίνεται με βάση την ορθόδοξη πνευματικότητα.

Δηλαδή, με αγάπη και σεβασμό προς τον συνομιλητή μας και όχι με καταφρόνηση και εχθρικότητα, λες και έχουμε να κάνουμε με τον χειρότερο εχθρό μας!

Ο Όσιος Παϊσιος ο Αγιορείτης που βίωνε την ορθόδοξη πνευματικότητα, είπε σε κάποιον, που έλεγε μεν ωραία πράγματα, αλλά τα έλεγε με τρόπο αδιάκριτο: «Εσύ πετάς στους άλλους χρυσά στεφάνια με διαμαντόπετρες, έτσι όμως που τα πετάς, σακατεύεις κεφάλια, όχι μόνον ευαίσθητα, αλλά και γερά!». (Λόγοι Β σελ. 78).

Όταν «αντιλογούμε», έχοντας σαν οδηγό τα πάθη μας, τότε και την ψυχή μας μαυρίζουμε, και τον συνομιλητή μας «τραυματίζουμε», που όπως και εμείς, έτσι και αυτός, είναι «εικόνα Θεού», και μέλος του Σώματος του Χριστού!

Και αν αυτό γίνεται δημόσια, τότε ακόμα χειρότερα! Δίνουμε «λαβή» στους απίστους και ετεροδόξους να μας κοροϊδεύουν!

Οπότε έτσι, όχι απλά δεν υπερασπιζόμαστε την ορθόδοξη Πίστη μας, αλλά την ξευτελίζουμε!

«Καλύτερα να πολεμάς την Πίστη σου, παρά να την υπερασπίζεισαι, ξευτελίζοντάς την!» (Τατιάνα Γκορίτσεβα).

Καλή Ανάσταση!