Η ΟΡΘΟΔΟΞΗ ΕΚΚΛΗΣΙΑ ΑΠΕΝΑΝΤΙ ΣΤΗΝ ΠΡΟΚΛΗΣΗ ΤΟΥ ΕΠΑΝΕΥΑΓΓΕΛΙΣΜΟΥ ΤΟΥ ΚΟΣΜΟΥ

Ο χαιρετισμός του Κοσμήτορα της Θεολογικής Σχολής του ΑΠΘ στο Διεθνές Επιστημονικό Συνέδριο των ΚΔ΄ Παυλείων

Η φράση του αποστόλου Παύλου με την οποία ο ίδιος παρουσιάζει τον εαυτό του στους Κορινθίους στην πρώτη επιστολή που τους απευθύνει: «Αλίμονό μου αν δεν κηρύττω το ευαγγέλιο» είναι γνωστή σε όλους. Λίγοι όμως γνωρίζουν ότι ο όρος «ευαγγέλιο» (= χαρμόσυνη είδηση) προέρχεται από την πολιτική γλώσσα της εποχής του και συνδέεται με τα γενέθλια του Καίσαρα Αυγούστου, ο οποίος ανακηρύχτηκε θεός και η ημέρα της γέννησής του υποτίθεται ότι σηματοδοτούσε την έναρξη των καλών ειδήσεων για τον κόσμο^[1]. Γενικά στην ελληνορωμαϊκή γραμματεία της εποχής ο όρος απαντά μόνο στον πληθυντικό αριθμό και χαρακτηρίζει ως «ευαγγέλια» διάφορα πολιτικά ή πολεμικά γεγονότα. Ο ευαγγελιστής Μάρκος χρησιμοποιεί για πρώτη φορά τον όρο σε ενικό αριθμό, για να αντιτάξει απέναντι στην αυτοκρατορική προπαγάνδα, που χαρακτηρίζει ως «ευαγγέλια» διάφορες πολιτικές ή πολεμικές επιτυχίες, το ένα και μοναδικό πραγματικά χαρμόσυνο μήνυμα της εκπλήρωσης των προφητειών που σηματοδοτεί την έναρξη της εποχής της σωτηρίας.

Με βάση τη διαπίστωση αυτή οι όροι «ευαγγέλιο, ευαγγελίζομαι» καθίστανται σήμερα και πάλι επίκαιροι, καθώς η σύγχρονη κοινωνία εμφανίζει πολλά κοινά με την κοινωνία της εποχής του αποστόλου Παύλου. Όπως τότε οι καθημαγμένοι από τους πολέμους και τους ανταγωνισμούς των ελληνιστικών βασιλείων λαοί έβλεπαν στην επιβολή της pax romana μια λύση στα προβλήματα ασφάλειας που αντιμετώπιζαν, έτσι και σήμερα οι λαοί της Ευρώπης μετά τη φρίκη και την οδύνη που άφησε πίσω του ο β΄ παγκόσμιος πόλεμος αναζήτησαν καταφύγιο στο όραμα μιας ενωμένης Ευρώπης. Όπως τότε η διάψευση των ελπίδων και η ηθική κατάπτωση της Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας οδήγησαν τους ανθρώπους στην αναζήτηση νέων αξιών στις μυστηριακές θρησκείες της Ανατολής, έτσι και σήμερα, η οικονομική κρίση και η φτωχοποίηση μεγάλων πληθυσμιακών ομάδων στην Ευρώπη, οδήγησαν τους πολίτες της σε μια εσωστρέφεια και συντηρητικοποίηση που εκφράζεται με ενίσχυση του φουνταμενταλισμού αλλά και την εμφάνιση των πλέον απίθανων θρησκευτικών δοξασιών. Και σήμερα ακόμα οι φτωχοί λαοί του ευρωπαϊκού Νότου εξακολουθούν, παρά την οικονομική τους εξαθλίωση, να θεωρούν σανίδα σωτηρίας τα οικονομικά μέτρα που τους επιβάλλονται από την Ευρωπαϊκή Ένωση, ακριβώς όπως και τότε οι δομικές αλλαγές στην οργάνωση της αυτοκρατορίας χαρακτηρίστηκαν ως «ευαγγέλια».

Το μέγεθος και την έκταση του αποπροσανατολισμού που χαρακτηρίζει τη σύγχρονη κοινωνία μπορεί να διαπιστωθεί από μια πρόχειρη αναζήτηση στο διαδίκτυο, που θα αποκαλύψει τον πραγματικά τεράστιο αριθμό των “επαγγελματιών” της εξαπάτησης του κόσμου και της εκμετάλλευσης της ανασφάλειας που γεννά η κρίση: Αστρολόγοι, άνθρωποι που βλέπουν το μέλλον στον καφέ, στα χαρτιά, στα ταρό, στα κρύσταλλα, στα όνειρα ή άνθρωποι που αποκαλύπτουν πτυχές προηγούμενης ζωής, ειδικοί στην ερωτική συνάστρια, στο κινέζικο ωροσκόπιο, στο αστρολογικό Φενκ-σουϊ, στα ρουνικά σύμβολα, στα αιγυπτιακά φυλακτά, στα ξόρκια, στα φίλτρα, εισηγητές των πιο περίεργων θρησκευτικών δοξασιών ινδικής κυρίως έμπνευσης.

Εύκολα μετά την αναζήτηση αυτή μπορεί κανείς να αντιληφθεί την τεράστια ευθύνη με την οποία επιφορτίζεται η Εκκλησία να διατυπώσσει πνευματικό λόγο, επιστημονικά τεκμηριωμένο όσο και νηφάλιο, και να καθοδηγήσει όσους την εμπιστεύονται, καθώς ούτε από τον χώρο της Εκκλησίας απουσιάζουν δυστυχώς ανάλογα φαινόμενα, αν και με διαφορετικές ονομασίες: Γνήσιοι Ορθόδοξοι, Ενιστάμενοι, Αποτειχισμένοι, δήθεν επόμενοι τοις αγίοις Πατράσι, των οποίων τα συγγράμματα όμως ουδέποτε έκαναν τον κόπο να τα μελετήσουν μέσα στην ιστορική τους, πολιτισμική και κυρίως πνευματική συνάφεια, αλλά τα χρησιμοποιούν σαν συνθήματα που τα στρέφουν εναντίον οποιουδήποτε δεν ακολουθεί τον ολισθηρό δρόμο τους.

Απέναντι σ’ αυτήν την πρόκληση η Εκκλησία δεν έμεινε απαθής. Το κείμενο της Αγίας και Μεγάλης Συνόδου της Ορθόδοξης Εκκλησίας με τίτλο: «Ἡ ἀποστολὴ τῆς Ὀρθοδόξου Ἐκκλησίας ἐν τῷ συγχρόνῳ κόσμῳ»^[2] επιχειρεί να αποτελέσει μια τέτοια φωνή που θα μπορεί να ακουστεί στην εποχή μας. Ιδιαίτερα στο 6^ο κεφάλαιο του κειμένου που επιγράφεται “Ἡ ἀποστολή τῆς Ὀρθοδόξου Ἐκκλησίας
ὡς μαρτυρία ἀγάπης ἐν διακονίᾳ”, επισημαίνεται πως: «Ἡ Ἐκκλησία τοῦ Χριστοῦ καλεῖται νά ἐπαναδιατυπώσῃ καί φανερώσῃ τήν προφητικήν μαρτυρίαν της εἰς τόν κόσμον, στηριζομένη εἰς τήν ἐμπειρίαν τῆς πίστεως, ὑπενθυμίζουσα ἐν ταὐτῷ καί τήν πραγματικήν ἀποστολήν αὐτῆς, διά τῆς καταγγελίας τῆς Βασιλείας τοῦ Θεοῦ καί τῆς καλλιεργείας συνειδήσεως ἑνότητος εἰς τό ποίμνιον αὐτῆς». Η λέξη κειδί στην παραπάνω παράγραφο είναι ο όρος “μαρτυρία” που αποτελεί τη βασική μέθοδο ιεραποστολής της Εκκλησίας από την εποχή της Καινής Διαθήκης ώς σήμερα. Τον ίδιο όρο χρησιμοποιεί και ο Χριστός, ενθαρρύνοντας τον απόστολό του πριν από το ταξίδι του στη Ρώμη: «Θάρρος, Παύλε! Όπως έδωσες τη μαρτυρία σου για μένα στην Ιερουσαλήμ, έτσι πρέπει να τη δώσεις και στη Ρώμη» (Πρα κγ΄ 11).

Πιστεύοντας ότι και το φετινό συνέδριο έχει αυτόν ακριβώς τον στόχο, της αναζήτησης μέσα από τη θεολογία του αποστόλου Παύλου τρόπων, ώστε η Εκκλησία να ανταποκριθεί στην πρόκληση του επανευαγγελισμού του κόσμου, συγχαίρω, ως Κοσμήτορας της Σχολής που επί 24 συνεχή χρόνια στηρίζει και ενισχύει με τις επιστημονικές της δυνάμεις τον θεσμό των Παυλείων, τα μέλη της Επιστημονικής Επιτροπής για την πρωτοβουλία τους και εύχομαι πλήρη επιτυχία στις εργασίες του!

Καθηγητής Μιλτιάδης Κωνσταντίνου

Τῆς τῶν Θεολόγων περισέμνου Σχολῆς Κοσμήτωρ

Ἄρχων Διδάσκαλος τοῦ Εὐαγγελίου

τῆς Μεγάλης τοῦ Χριστοῦ Ἐκκλησίας

[1] Ο όρος περιέχεται σε μια επιγραφή του 9 π.Χ. που βρέθηκε στην Πριήνη της Μ. Ασίας. Smith, Ben C. «Caesar Augustus. Second of the Caesars». TextExcavation 12.09.2008.

http://www.textexcavation.com/augustus.html

[2] Η συμβολή τῆς Ὀρθοδόξου Ἐκκλησίας εἰς ἐπικράτησιν τῆς εἰρήνης, τῆς δικαιοσύνης, τῆς ἐλευθερίας, τῆς ἀδελφοσύνης καί τῆς ἀγάπης μεταξύ τῶν λαῶν, καί ἄρσιν τῶν φυλετικῶν καί λοιπῶν διακρίσεων https://www.holycouncil.org/-/mission-orthodox-church-todays-world