FILE PHOTO: Ο “θρήσκος” πρόεδρος της Ρωσίας
Βλαντιμίρ Πούτιν στο μοναστήρι Nilov που βρίσκεται στο νησί Stolobny.
EPA, ALEXEI DRUZHININ, SPUTNIK / KREMLIN POOL
Του ΝΙΚΟΥ ΜΕΛΕΤΗ, Liberal
Η ρωσική στάση στο θέμα της Αγιάς Σοφιάς απογοητεύει, αλλά δεν πρέπει να
εκπλήσσει. Το γεγονός ότι ο Βλ. Πούτιν είναι «θρησκευόμενος» και η
Ρωσία η χώρα με τον μεγαλύτερο πληθυσμό χριστιανών ορθοδόξων πιθανόν
είχε δημιουργήσει την προσδοκία ότι θα υπήρχε ισχυρή αντίδραση σε μια
κίνηση όπως αυτή με την Αγιά Σοφιά η οποία προσβάλει τον χριστιανισμό
και κυρίως επιβεβαιώνει την στροφή της Τουρκίας προς το Ισλάμ.
Οι παλιότερες συχνές επισκέψεις του Ρώσου ηγέτη στο Άγιον Όρος,που
«κόπηκαν» μετά την κρίση στις σχέσεις των δυο χωρών το καλοκαίρι του
2018 με αφορμή την Συμφωνία των Πρεσπών, είχαν δημιουργήσει την
παραπλανητική εικόνα για κάποιου είδους ειδική σχέση του Ρώσου προέδρου
με την… ομόδοξη Ελλάδα.
Επίσης δημιουργήθηκε μια εντελώς λανθασμένη εικόνα που για να
δικαιολογήσει την χλιαρή στάση της Μόσχας στο θέμα της Αγιάς Σοφιάς,
απέδωσε την στάση αυτή στην ρήξη των σχέσεων της Ρωσίας με το
Οικουμενικό Πατριαρχείο με αφορμή το θέμα της Αυτοκεφαλίας της
Ουκρανικής Εκκλησίας.
- Όμως ο Βλ. Πούτιν εδώ και πολύ καιρό έχει κάνει τις επιλογές του και στο πλαίσιο αυτό συμπορεύεται με τον Ταγίπ Ερντογάν ακόμη κι αν σε ορισμένες περιπτώσεις όπως στην Λιβύη στηρίζουν διαφορετικά στρατόπεδα.
Ο Βλ. Πούτιν χρησιμοποιεί και την θρησκεία για να εξυπηρετεί
τους πολιτικούς του στόχους στο εσωτερικό και στο εξωτερικό. Στο
εσωτερικό με την στήριξη του Πατριαρχείου Μόσχας χειραγωγεί την ψήφο των
πιστών, ενώ στο εξωτερικό χρησιμοποιήθηκε η θρησκεία για την προώθηση
το πανσλαβισμού και της πολιτικής επιρροής της Μόσχας.
Ουδέποτε συγκίνησε την Μόσχα και ειδικά τον Βλ. Πούτιν το Βυζάντιο,
αλλά μάλλον τον εμπνέει και τον γοητεύει η Ρωσική Αυτοκρατορία. Εξάλλου
πάντοτε η Ρωσική Εκκλησία αντιμετώπιζε με αρνητική διάθεση την
Κωνσταντινούπολη, καθώς η βυζαντινή κληρονομιά ήταν μεγάλο εμπόδιο στην
επιδίωξή της για διεκδίκηση της πρωτοκαθεδρίας στον Ορθόδοξο κόσμο.
Ακούγεται διαρκώς ότι η στάση του Κρεμλίνου ήταν απάντηση στην
αναγνώριση της Αυτοκεφαλίας της Ουκρανικής Εκκλησίας από το Οικουμενικό
Πατριαρχείο, μια απόφαση αμφιλεγόμενη η οποία εξυπηρετούσε περισσότερο
πολιτικούς στόχους. Όμως προφανώς, η τύχη και το στάτους της Αγιάς
Σοφιάς ως Μνημείου της Παγκόσμιας Πολιτιστικής Κληρονομιάς,δεν μπορεί να
έχει σχέση και να αντιμετωπίζεται ως θέμα ..αντεκδίκησης εκ μέρους της
Μόσχας εναντίον του Οικουμενικού Πατριαρχείου.
Εξάλλου ακόμη και η Ρωσική Εκκλησία η οποία έχει διακόψει την
κοινωνία με το Οικουμενικό Πατριαρχείου καταδίκασε την απόφαση του
Ερντογαν αποσυνδέοντας φυσικά το θέμα της Αγιάς Σοφιάς με τις
ενδοεκλησσιαστικές αντιπαραθέσεις και συγκρούσεις.
- Όμως ο εκπρόσωπος του Ρώσου Προέδρου, ο Ντ. Πεσκόφ έσπευσε να καθησυχάσει τους πάντες ότι δεν θα διαταραχθούν οι σχέσεις Ρωσίας -Τουρκίας και μάλιστα δήλωσε ικανοποιημένος από το γεγονός ότι θα καταργηθεί το εισιτήριο για τους Ρώσους τουρίστες. Μια δήλωση που δείχνει αν μην τι άλλο έναν απαράδεκτο κυνισμό .
Είναι οι τουρίστες τους οποίους κατηύθυνε μαζικά πριν τρία
χρόνια στην Τουρκία ο Βλ. Πούτιν δίνοντας ανάσα σε θέρετρα όπως εκείνο
της Αττάλειας αλλά και ενισχύοντας τον τουρισμό της Κωνσταντινούπολης
και μεγαλώνοντας ακόμη περισσότερο την εξάρτηση της Τουρκίας με σχέδια
όπως ο Turkish Stream αλλά και η πώληση των S-400 στην Τουρκία.
Δείχνει πόσο βαθύ είναι το δέσιμο των Πούτιν -Ερντογάν. Όπου, στην
Συρία είναι μαζί, στην Λιβύη απέναντι, ενώ η Άγκυρα χρησιμοποιείται για
να δημιουργεί ρήγματα στην Ατλαντική Συμμαχία …και στο πλαίσιο αυτό
υποθάλπονται από την Ρωσία οι περιφερειακές ηγεμονικές βλέψεις της . Και
προφανώς σε αυτή την σχέση καμιά Αγιά Σοφιά δεν θα μπει εμπόδιο.
Η Αγιά Σοφιά, πέραν της ευαισθησίας που έχει για όλους τους Έλληνες,
είναι σαφές ότι δεν είναι «ελληνικό» μνημείο, δεν είναι διμερές θέμα
όπως θα ήθελε να το εμφανίσει η Τουρκία.
Η Ελλάδα αφενός παρεμβαίνει γιατί προσβάλλεται η παγκόσμια
πολιτιστική κληρονομιά και η φυσιογνωμία ενός μνημείου με πανανθρώπινη
και υπερ-θρησκευτική εμβέλεια και επιβάλλονται εκ των πραγμάτων
περιορισμοί στην πρόσβαση στο Μνημείο αλλά και συγχρόνως δεν μπορεί να
μην ανησυχεί για το τι σηματοδοτεί αυτή η κίνηση για τις ευρύτερες
επιδιώξεις της Τουρκίας και του Τ. Ερντογάν.
Και η στάση του Κρεμλίνου από αυτή την άποψη πρέπει να προβληματίσει
ιδιαίτερα την χώρα μας, όχι τόσο για την έλλειψη στήριξης στον αγώνα για
την διατήρηση της Αγιάς Σοφιάς, αλλά γιατί επιβεβαιώνεται πόσο βαθιά
είναι πλέον η αλληλεξάρτηση Ερντογάν-Πούτιν.