"ΙΣΤΟΡΙΚΗ ΚΑΙ ΚΑΝΟΝΙΚΗ ΘΕΩΡΗΣΙΣ ΤΟΥ ΠΑΛΑΙΟΗΜΕΡΟΛΟΓΙΤΙΚΟΥ ΖΗΤΗΜΑΤΟΣ ΚΑΤΑ ΤΕ ΤΗΝ ΓΕΝΕΣΙΝ ΚΑΙ ΤΗΝ ΕΞΕΛΙΞΙΝ ΑΥΤΟΥ ΕΝ ΕΛΛΑΔΙ" ΧΡΙΣΤΟΔΟΥΛΟΥ Κ. ΠΑΡΑΣΚΕΥΑΪΔΗ, † Αρχιεπισκόπου Αθηνών

  ΠΡΟΛΟΓΟΣ

Tο ελληνικόν παλαιοημερολογιτικόν ζήτημα αποτελεί από 57'ετίας και πλέον πληγήν φλεγμαίνουσαν εν τω σώματι της Εκκλησίας. Οσονδήποτε μικράν μειονότητα και αν συνιστούν οι από του 1924 διαχωρίσαντες εαυτούς από της κανονικής Εκκλησίας, ένεκα της επελθούσης τότε ημερολογιακής μεταβολής, πιστοί, σημασίαν έχει ότι ούτοι έκτοτε παραμένουν εκκλησιολογικώς μετέωροι και διακινδυνεύουν την σωτηρiαν των, διατελούντες ουσιαστικώς αποκεκομμένοι από της Μιας, Αγίας, Καθολικής και Αποστολικής Εκκλησίας, την προς την Οποίαν άκραν εν τούτοις αυτών προσήλωσιν μετά φανατισμού και πάθους προβάλλουν. Επί πλέον ούτοι, τελούντες υπό ήγεσίαν, δι' ευνοήτους λόγους μη στέργουσαν εις γεφύρωσιν του χάσματος, όπερ διαχωρίζει τον παλαιοημερολογιτισμόν από της κανονικής Εκκλησίας ημών; είναι καταδεδικασμένοι εκ των πραγμάτων να αίρουν τας συνεπεiας του παρατεινομένου σχίσματος, διολισθαίνοντες και προς την αίρεσιν με απροβλέπτους διά την ψυχικήν των σωτηρiαν επιπτώσεις.

Ετέρωθεν η αγιωτάτη Εκκλησία της Ελλάδος, αφού επί έτη εμόχθησε προς επιστροφήν εις τους κόλπους της των παλαιοημερολογιτών και αφού είδε τας, από θέσεως πάντοτε ισχύος, καταβληθείσας προς την κατεύθυνσιν ταύτην προσπαθείας της να παραμένουν άκαρποι, έχει εγκαταλείψει από μακρού τον αγώνα, πιστεύουσα ίσως, ότι συν τη παρόδω του χρόνου θα υποχωρήση ο πολύς φανατισμός και θα εξαλειφθούν και τα τελευταία λείψανα του σχίσματος. Η αντίληψις αύτη έχει ως αποτέλεσμα την αποτελμάτωσιν του ζητήματος και την διαιώνισιν μιας όλως απαραδέκτου καταστάαεως, η οποία αξιοί ενδελεχή μελέτην, τολμηράς λύσεις και πολλήν αγάπην.

Η επιθυμία ημών να φέρωμεν εις την επικαιρότητα το όλον ζήτημα προς τον σκοπόν όπως κεντρίσωμεν εκ νέου το ενδιαφέρον των αρμοδίων διά μίαν εκκλησιαστικήν αυτού αντιμετώπισιν, ωδήγησεν ημάς εις την απόφασιν να αναλάβωμεν την έρευναν των πτυχών του προβλήματος από τε ιστορικής και κανονικής απόψεως προς διαφώτισιν αυτού και υποβοήθησιν των αρμοδίων οργάνων της Εκκλησίας εις αναζήτησιν εφικτών κανονικών λύσεων αυτού. Προς τούτο ειργάσθημεν επί μακρόν αναζητήσαντες την εγκατεσπαρμένην τήδε κακείσε σχετικήν φιλολογίαν, ου μην αλλά και τας σοβαράς επί των καθ' έκαστον σχετικών θεμάτων μονογραφίας και άλλας συγγραφάς, προκειμένου να αντλήσωμεν εξ αυτών στοιχεία προς απαρτισμόν γνώμης αντικειμενικής και ορθής, μακράν κειμένης πάσης σκοπιμότητος ή ιδιοτελείας.

Επί πλέον, και προς αρτιωτέραν του πονήματος τούτου σύνθεσιν, εμελετήσαμεν, νυν το πρώτον παρ' ημίν, τα Αρχεία της Ιεράς Συνόδου της Εκκλησίας της Ελλάδος και εξ αυτών ηρρύσθημεν πολυτίμους όντως πληροφορίας, αι οποϊαι μεγάλως συνέβαλον εις την σφαιρικήν και ούτως ειπείν καθολικήν του ζητήματος τούτου μελέτην, ήτις επιβάλλει, ένεκα της φύσεως αυτής, την υπό πολλαπλά πρίσματα θεώρησιν αυτού.

Όντως, εχρειάσθη να εγκύψωμεν εις την Ιστορίαν και εις την Θεολογίαν και εν ταυτώ εις την Νομικήν και εις την Πολιτειολογίαν και πάλιν εις την Νομολογίαν και εις το Δίκαιον της Εκκλησίας και εις άλλους τομείς του επιστητρού. Προς τούτοις ανεδιφήσαμεν περιοδικά και εφημερίδας, τευχίδια και συγγράμματα, μονογραφίας και μελετήματα; φυλλάδια και αρθρίδια και παν ό,τι ηδυνήθημεν να συγκεντρώσωμεν εκ του μεγάλου πλήθους των επί 57 ολόκληρα έτη σωρευθέντων αντιρρητικών και ιστορικών και δογματικών και κανονικών και δογματικών συγγραφών ποικίλων και υπό διαφόρου εκάστοτε πνεύματος φερομένων συγγραφέων; επιλέξαντες εκ του αληθούς κυκεώνος της περί τον παλαιοημερολογιτισμόν πληθωρικής και εξαντλητικής φιλολογίας τα πλέον απαραίτητα στοιχεία προς σύνθεσιν μιας συστηματικής ιστορικο-κανονικής μελέτης. Εις την προσπάθειαν ημών ταύτην συνηντήσαμεν πολλάς δυσκολίας, ιδία ένεκα της σπάνιος πολλών εκ των στοιχείων τούτων, άτινα δεν υτάρχουν εις τας δημοσίας Βιβλιοθήκας. Τα έθεσαν, εττί τη αιτήσει ημών; εις την διάθεσιν της προσπταθείας ταύτης διάφοροι φίλοι αυτής και του σκοπού ον υπηρετεϊ, τους οποίους και από της θέσεως ταύτης ευχαριστούμεν.

Ευχαριστούμεν ωσαύτως τη περιπύστω Θεολογική Σχολή του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης διά την πρόφρονα της μελέτης ταύτης έγκρισιν, όλως δε ιδιαιτέρως τον Σεβασμιώτατον Μητροπολίτην Τυρολόης και Σερεντίου κ.κ. Παντελεήμονα, Πρύτανιν του Πανεπιστημίου τούτου και Καθηγητήν του Κανονικού Δικαίου εν τη εξονομασθείση Σχολή, διά την πολύτιμον καθοδήγησιν αυτού προς σύνθεσιν της εργασίας ταύτης, ως και διά την εύνουν εισήγησιν αυτού προς την Σχολήν προς έγκρισιν αυτής.

Παραδίδοντες εις την δημοσιότητα την εργασίαν ταύτην ευχόμεθα να υπηρετήση τον σκοπόν, δι' οv συνεγράφη. Να δημιουργήση νέαν ώθησιν εις το λιμνάζον ζήτημα του παλαιοημερολογιτισμού εν Ελλάδι και να προκαλέση ερέθισμα εις τε την διοίκησιν της Εκκλησίας ημών και εις τον παλαιοημερολογιτικόν κόσμον προς αναζήτησιν της ορθής και απηρτισμένης κανονικής αυτού λύσεως.

ΠΡΟΛΟΓΟΣ

ΕΙΣΑΓΩΓΙΚΑ

1. Τα ημερολόγια των αρχαίων λαών και η σημασία αυτών διά τον καθ' ημέραν βίον.
2. Το Ιουλιανόν Ημερολόγιον, το ανακύψαν εξ αυτού σφάλμα και αι απόπειραι διορθώσεως αυτού.
3. Το Ιουλιανόν Ημερολόγιον και η σχέσις αυτού προς την περί εορτασμού του Πάσχα απόφασιν της Α' Οικουμενικής Συνόδου

ΚΕΦΑΛΑΙΟΝ ΠΡΩΤΟΝ

ΤΟ ΗΜΕΡΟΛΟΓΙΟΝ ΩΣ ΑΚΡΑΙΦΝΩΣ ΕΚΚΛΗΣΙΑΣΤΙΚΟΝ ΖΗΤΗΜΑ ΕΝ ΤΗ ΚΑΘ' ΗΜΑΣ ΑΝΑΤΟΛΗ

1. Το Γρηγοριανόν Ημερολόγιον και η κατ' αυτού αντίδρασις της Ορθοδόξου Εκκλησίας. Αι εν Κων/λει Σύνοδοι του 16ου αιώνος και η σημασία των αποφάσεων αυτών.
2. Η κατά πρωτοβουλίαν του Οικουμενικού Πατριαρχείου θέσις του Ημερολογιακοϋ ζητήματος.
3. Η θέσις των λοιπών, πλην της Eλλάδος, Ορθοδόξων Εκκλησιώιν έναντι του ζητήματος.
4. Αι κρατούσαι εν τη Εκκλησία της Ελλάδος σχετικαί αντιλήψεις και τελική περί του ζητήματος εκτίμησις του Οικουμ. Πατριαρχείου.

ΚΕΦΑΛΑΙΟΝ ΔΕΥΤΕΡΟΝ

ΤΟ ΗΜΕΡΟΛΟΓΙΑΚΟΝ ΩΣ ΠΟΛΙΙΤΙΚΟΕΚΚΛΗΣΙΑΣΤΙΚΟΝ ΖΗΤΗΜΑ ΕΙΔΙΚΩΤΕΡΟΝ ΕΝ ΕΛΛΑΔΙ.

1. Το Ημερολογιακόν ζήτημα επί Μητροπολίτου Αθηνών Μελετίου Μεταξάκη.
2. Η εκ νέου αντιμετώπισις του Ημερολογιακού υπό του Οικουμενικού Πατριαρχείου.
3. Η εισαγωγή του πολιτικού Ημερολογίου εν Ελλάδι και αι επι της Εκκλησίας επιπτώσεις αυτής.

ΚΕΦΑΛΑΙΟΝ ΤΡΙΤΟΝ

ΤΟ ΕΝ ΚΩΝ/ΛΕΙ ΠΑΝΟΡΘΟΔΟΞΟΝ ΣΥΝΕΔΡΙΟΝ ΚΑΙ Η ΕΚΚΛΗΣΙΑ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΟΣ, ΕΙΔΙΚΩΤΕΡΟΝ, ΕΝΑΝΤΙ ΤΩΝ «ΑΠΟΦΑΣΕΩΝ» ΑΥΤΟΥ

1. Το εν Κων/λει Πανορθόδοξον Συνέδριον (Π.Σ.) και το Ημερολογιακόν. Κύρος και χαρακτήρ των «αποφάσεων» αυτού.
2. Αι Ορθόδοξοι Εκκλησίαι έναντι των περί ημερολογίου προτάσεων του Πανορθοδόξου Συνεδρίου.
3. Η θέσις της Εκκλησίας της Ελλάδος έναντι των περί ημερολογίου «αποφάσεων» του Πανορθοδόξου Συνεδρίου:
   1. Η κατά Δεκέμβριον 1923 συγκληθείσα Ι.Σ.Ι.
   2. Η εισήγησις του Αρχιεπισκόπου Χρυσοστόμου.
   3. Αι εν τη Ιεραρχία διαμορφωθείσαι απόψεις.

ΚΕΦΑΛΑΙΟΝ ΤΕΤΑΡΤΟΝ

ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΤΟΥ «ΔΙΩΡΘΩΜΕΝΟΥ» ΙΟΥΛΙΑΝΟΥ ΗΜΕΡΟΛΟΓΙΟΥ ΕΝ ΤΗ ΕΚΚΛΗΣΙΑ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΟΣ ΚΑΙ ΓΕΝΕΣΙΣ ΤΟΥ ΠΑΛΑΙΟΗΜΕ-ΡΟΛΟΓΙΤΙΚΟΥ ΚΙΝΗΜΑΤΟΣ.

1. Αι διαφαινόμεναι δυσχέρειαι εν τη εφαρμογή της περί «διορθώσεως» αποφάσεώς της κατά Δεκέμβριον 1923 συνελθούσης Ιεράς Συνόδου της Ιεραρχίας (ΙΣΙ).
2. Η εφαρμογή της περί «διορθώσεως» του Ιουλιανού Ημερολογίου αποφάσεως της Ιεράς Συνόδου της Ιεραρχίας και αι πρώται κατ' αυτής αντιδράσεις.

ΚΕΦΑΛΑΙΟΝ ΠΕΜΠΤΟΝ

ΕΞΕΛΙΚΤΙΚΗ ΠΟΡΕΙΑ ΚΑΙ ΠΕΡΙΟΔΟΙ ΤΟΥ ΠΑΛΑΙΟΗΜΕΡΟΛΟΓΙΤΙΚΟΥ ΖΗΤΗΜΑΤΟΣ ΕΝ ΕΛΛΑΔΙ

Ι. ΠΕΡΙΟΔΟΣ ΠΡΩΤΗ 1924-1934: Δεκαετία ιδεολογικής διαμάχης και αντιεκκλησιαστικής δραστηριότητος

Φάσις Πρώτη:

1. Τα υπό των παλαιοημερολογιτών προβληθέντα βασικά κατά της «διορθώσεως» επιχειρήματα:
   1. Η «διόρθωσις» ως δογματικόν ζήτημα.
   2. Εγένετο προσχώρησις εις το Γρηγοριανόν Ημερολόγιον.
   3. Το αμετακίνητον του Ημερολογίου.
   4. Εκκλησία της Ελλάδος κατέστη σχισματική.
   5. Δια την ημερολογιακήν μεταβολήν απητείτο σύγκλησις Οικουμενικής Συνόδου.
   6. Η «διόρθωσις» υπήρξεν υπαγόρευσις της Μασσωνίας, του Οικουμενισμού, και των σκοτίων δυνάμεων.
   7. Η «διόρθωσις» υπήρξεν αυθαίρετος του Αρχιεπισκόπου Χρυσοστόμου ενέργεια υπό την καταθλιπτικήν πίεσιν της Πολιτείας επιτευχθείσα.
   8. Δεν υπήρξε σκανδαλισμός του λαοϋ ουδέ σύγχυσις ένεκα της ταυτοχρόνου υπάρξεως εν Ελλάδι δύο ημερολογίων.
   9. Η εισαγωγή του «διωρθωμένου» Ημερολογίου υπήρξε παράνομος.
2. Τα υπό των παλαιοημερολογιτών χρησιμοποιηθέντα προς στερέωσιν και ενίσχυσιν του κινήματος αυτών μέσα:
   1. Πολιτική εκμετάλλευσις του ζητήματος.
   2. Πρόσκλησις δι' επέμβασιν του Πατριάρχου Αλεξανδρείας Φωτίου.
   3. Δραστηριότης παλαιοημερολογιτικών Συλλόγων.
   4. Απείθεια κατά της Εκκλησίας και απόσχισις απ' αυτής.
   5. Κατασυκοφάντησις του Μακ. Χρυσοστόμου και του Ιερού Κλήρου.
   6. Έτερα αήθη μέσα.
3. Η έναντι της αντιδράσεως στάσις της Εκκλησίας και της Πολιτείας.
4. Αριθμητική και ουσιαστική αξιολόγησις του παλαιοημερολογιτικοϋ κινήματος και αι διαστάσεις αυτού μέχρι τέλους του έτους 1926.

Φάσις Δευτέρα: 1927-1934

1. Η εν έτει 1927 απόπειρα κατά του Αρχιεπ/που Χρυσοστόμου και αι συνέπειαι αυτής.
2. Ηπία κατ' αρχήν υπό της Εκκλησίας αντιμετώπισις του παλ/κού ζητήματος.
3. Κανονικά της Εκκλησίας μέτρα κατά των ταραξιών κληρικών και μοναχών. Πρώται άκαρποι επαφαί της Εκκλησίας μετά των παλαιοημερολογιτών. Μία άστοχος απόφασις.
4. Καταφυγή της Εκκλησίας εις την δύναμιν της Πολιτείας προς περιστολήν, διά χρήσεως μέτρων βίας, της ανταρσίας και περαιτέρω όξυνσις της καταστάσεως.
5. Γενική επισκόπησις της κατά τό έτος 1934 καταστάσεως ως προς το παλαιοημερολογιτικόν.

ΙΙ. ΠΕΡΙΟΔΟΣ ΔΕΥΤΕΡΑ : 1935 -1947.
Η ανταρσία των τριών Μητροπολιτών και αι μακροπρόθεσμοι συνέπειαι αυτής.

1. Η υπό των παλαιοημερολογιτών αναζήτησις Επισκόπων ίνα τεθώσιν επί κεφαλής αυτών, ως εκκλησιολογικόν και οργανωτικόν αίτημα.
2. Η εκδήλωσις της στάσεως των τριών Μητροπολιτών τα αίτια και η αντιμε-τώπισις αυτής υπό της Εκκλησίας.
3. Χειροτονία τεσσάρων Επισκόπων. Δίκαι και καταδίκαι χειροτονησάντων και χειροτονηθέντων. Κανονική θεώρησις των αποφάσεων.
4. Διαφωνία Εκκλησίας και Πολιτείας ως προς την τηρητέαν, έναντι του παλαιοημερολογιτικού ζητήματος, στάσιν.
5. Πρώτη απόφασις της Εκκλησίας προς άσκησιν Οικονομίας, και αξιολόγησις αυτής. Συναφεϊς άκαρποι προσπάθειαι.
6. Αι εσωτερικαί των παλαιοημερολογιτών έριδες.

ΙΙΙ. ΠΕΡΙΟΔΟΣ ΤΡΙΤΗ : 1948 - 1956
Έντασις εις τας σχέσεις Εκκλησίας και παλαιοημερολογιτών.

Φάσις Πρώτη 1948-1949

1. Προβολή αξιώσεως των τταλαιοημερολογιτών προς συνταγματικήν κατοχύρωσιν της ελευθερίας της λατρείας αυτών εν τω Κράτει. Το πρόβλημα της θρησκευτικής ελευθερίας
2. Η περί αναχειροτονίας παλαιοημερολογιτών «ιερέων» απόφασις της Ι.Σ.Ι. και κανονική αξιολόγησις αυτής.

Φάσις Δευτέρα:1949-1956.
Η επί Αρχιεπ/που Σπυρίδωνος κατάστασις του παλαιοημερολογιτικού και η αντιμετώπισις αυτού.

1. Διαπιστώσεις του Αρχιεπισκόπου Σπυρίδωνος επί του παλαιοημερολογιτικού.
2. Η δι' Εγκυκλίου του Μητροπολίτου «πρ. Φλωρίνης» Χρυσοστόμου από 26-9-1950 κήρυξις της Εκκλησίας της Ελλάδος σχισματικής και των Μυστηρίων αύτής ακύρων, υπό κανονικήν θεώρησιν.
3. Η υπ' αριθμ. 45/1951 Πράξις του Υπουργικοϋ Συμβουλίου, αξιολόγησις αύτής και εκ της εφαρμογής αυτής προκύψασα κατάστασις.
4. Η αποκατάστασις των δύο παλαιοημερολογιτών «Επισκόπων».
5. Αι κυριώτεραι εξελίξεις εντός των δύο αντιθέτων παλαιοημερολογιτικών παρατάξεων.

IV. ΠΕΡΙΟΔΟΣ ΤΕΤΑΡΤΗ : 1957 - 1966.
Η επί Αρχιεπ/πων Δωροθέου και Θεοκλήτου παρατηρηθείσα ύφεσις και αι αποφάσεις της Ι. Συνόδου της Ιεραρχίας του 1958.

V. ΠΕΡΙΟΔΟΣ ΠΕΜΠΤΗ: 1967 - 1980.

1. Το κύρος των υπό παλαιοημερολογιτών «ιερέων» τελουμένων Μυστηρίων.
2. Ο περί τα παλαιοημερολογιτικά Ησυχαστήρια θόρυβος και τα εξ αυτού συμπεράσματα.

ΚΕΦΑΛΑΙΟΝ ΕΚΤΟΝ

ΑΙ ΧΕΙΡΟΤΟΝΙΑΙ ΠΑΛΑΙΟΗΜΕΡΟΛΟΓΙΤΩΝ «ΑΡΧΙΕΡΕΩΝ» ΚΑΙ ΤΟ ΚΥΡΟΣ ΑΥΤΩΝ

1. Η παράταξις του «Βρεσθένης» Ματθαίου, αι υπ' αυτού τελεσθείσαι χειροτονίαι καί το κύρος αυτών.
2. Η παράταξις του Μητροπολίτου «πρ. Φλωρίνης» μετά τον θάνατον αυτού. Το κύρος των χειροτονιών των «Αρχιερέων» αυτής.

ΚΕΦΑΛΑΙΟΝ ΕΒΔΟΜΟΝ

ΤΟ ΠΑΛ/ΚΟΝ ΚΑΤΑ ΤΗΝ ΣΥΓΧΡΟΝΟΝ ΕΚΦΑΝΣΙΝ ΑΥΤΟΥ

1. Η ενεστώσα εν Ελλάδι κατάστασις των παλαιοημερολογιτών.
2. Ο αριθμός των παλαιοημερολογιτών ανά την Ελλάδα σήμερον.
3. Ο παλαιοημερολογιτισμός και το Άγιον Όρος.

ΚΕΦΑΛΑΙΟΝ ΟΓΔΟΟΝ

ΑΙ ΠΡΟΤΑΘΕΙΣΑΙ ΛΥΣΕΙΣ ΤΟΥ ΠΑΛ/ΚΟΥ ZHTHΜATOΣ ΚΑΙ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΙΣ ΑΥΤΩΝ

1. Θρησκευτική εξυπηρέτησις των παλαιοημερολογιτών υπό ιερέων της Εκκλησίας της Ελλάδος, κατά το παλαιόν ημερολόγιον.
2. Επαναφορά του παλαιοϋ ημερολογίου.
3. Σύγκλησις Τοπικής ή Οικουμενικής Πανορθοδόξου Συνόδου προς επίλυσιν του παλαιοημερολογιτικού, όντος επιδίκου ενώπιον ταύτης, μέχρι δε της τοιαύτης συγκλήσεως συνύπαρξις εν ειρήνη των παλαιοημερολογιτών μετά της επισήμου Εκκλησίας της Ελλάδος.
4. Διοικητική υπαγωγή παλαιοημεοολογιτικού κλήρου και λαού εις την Εκκλησίαν της Ελλάδος υπό κανονικόν παλαιοημερολογίτην Επίσκοπον έχοντα την αναφοράν αυτού εις την Ι. Σύνοδον της Εκκλησίας της Ελλάδος.
5. Αναγνώρισις υπό της Πολιτείας νομοθετικώς του παλαιοημερολογιτισμοϋ ως «γνωστής θρησκείας» απολαυούσης συνταγματικής προστασίας μεθ' απάντων των συμπαρομαρτούντων.
6. Μη αναγνώρισις του παλαιοημερολογιτισμοϋ ως ανεξαρτήτου και αυθυπάρκτου θρησκευτικής κοινωνίας. Λήψις μέτρων κατά των τταλαιοημερολογιτών επί τη βάσει της κειμένης νομιοθεσίας.
7. Ενδιάμεσοι, μεταξύ των δύο προηγουμένων, λύσεις.
   α) Αναγνώρισις μέρους του παλαιοημερολογιτικού κλήρου.
   β) Διαστολή κλήρου και λαοϋ εν τω παλαιοημερολογιτισμώ. Πάταξις των εκμεταλευτών κληρικών.
8. Σιωπηρά αναγνώρισις υπό τε της Εκκλησίας και της Πολιτείας της de facto δεδημιουργημένης καταστάσεως των παλαιοημερολογιτών. Ταυτόχρονος συμβίωσις αυτών μετά της Εκκλησίας υπό την σκέπην του Κράτους.
9. Επάνοδος των παλαιοημερολογιτών, κατόπιν διαφωτίσεως εις τους κόλπους της Εκκλησίας.
10. Άσκησις Οικονομίας, κατά την ποιμαντικήν σύνεσιν των Ιεραρχών.
11. Υπαγωγή των παλαιοημερολογιτικών ναώv και μονών εις την πνευματικήν δικαιοδοσίαν των Πρεσβυγενών Πατριαρχείων ή της Μονής Σινά.

ΤΕΛΙΚΑΙ ΚΡΙΣΕΙΣ ΚΑΙ ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ.

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ
Αποστολική Διακονία