Η ΥΠΑΠΑΝΤΗ ΤΟΥ ΚΥΡΙΟΥ ΚΑΙ ΘΕΟΥ ΚΑΙ ΣΩΤΗΡΟΣ ΗΜΩΝ ΙΗΣΟΥ ΧΡΙΣΤΟΥ

 

Τὸ Μυστήριο τῆς Θείας Οἰκονομίας κατὰ τὰ Ἀναγνώσματα τῆς Κυριακῆς καί τινων ἑορτῶν

Δέσπω Ἀθ. Λιάλιου, Ὁμότιμη Καθηγήτρια Θεολογικῆς Σχολῆς Α.Π.Θ.

Ἡ Ὑπαπαντὴ τοῦ Κυρίου, καὶ Θεοῦ καὶ Σωτῆρος ἡμῶν Ἰησοῦ Χριστοῦ, 2 Φεβρουαρίου 2019

 (Αριθμ. 67)

Α. 1. H εορτή της Υπαπαντής του Κυρίου έρχεται ως συνέχεια της εορτής της Περιτομής, τριάντα τρεις ημέρες μετά από αυτήν και σαράντα μέρες από τη Γέννηση, όπως μας πληροφορεί ο Ευαγγελιστής Λουκάς στην Ευαγγελική περικοπή λέγοντας ότι το γεγονός συνέβηκε, όταν πλησίασαν οι ημέρες «τοῦ καθαρισμοῦ αὐτῶν κατὰ τὸν νόμον Μωϋσέως», και μετέφεραν ο Ιωσήφ και η Θεοτόκος στα Ιεροσόλυμα τον τεσσαρακονθήμερο Χριστό, για να τον παρουσιάσουν στο Ναό. Το Ευαγγελικό Ανάγνωσμα βρίσκεται σε πλήρη αντιστοιχία προς το Α´ Προφητικό Ανάγνωσμα του Εσπερινού, που προέρχεται κυρίως από τα κεφάλαια δώδεκα και δεκατρία του βιβλίου της Εξόδου. Ο αγιασμός των πρωτογενών πρωτοτόκων του Ισραήλ γινόταν εις ανάμνηση της εξαγωγής του Ισραήλ από την Αίγυπτο, ως ἀπόδομα έναντι της θανατώσεως των πρωτοτόκων των ασεβών Αιγυπτίων, με το διακριτικό σημείο της περιτομής και τις τριάντα τρεις ημέρες της καθάρσεως βρέφους και μητρός, ώστε να προσφερθεί θυσία καθαρά με ὁλοκαύτωμα, «ζεῦγος τρυγόνων ἢ δύο νεοσσοὺς περιστερῶν».

2. Όπως στην περίπτωση της περιτομής η όγδοη ημέρα φέρεται ως τύπος και εξεικονισμός της μέλλουσας άληκτης ζωής, αλλά και αρχή της νέας ζωής της χάριτος της ένσαρκης επιφανείας του Λόγου (βλ. Αριθμ. 61), έτσι και το γεγονός της Υπαπαντής με την εκπλήρωση των διατάξεων του Νόμου κατά τη διερμηνεία της βουλής του Θεού υπό του Μωϋσέως, σύμφωνα με το πρώτο Προφητικό Ανάγνωσμα και την καταγραφή του Ευαγγελιστή Λουκά, και την υπάντηση του Αγίου και Δικαίου Συμεώνος, τίθεται στο κέντρο των θεοφανικών γεγονότων του ενός και του αυτού δρώντος Λόγου, ασάρκως και ενσάρκως, ενώ προκαταγγέλλεται η σωτηρία όλου του ανθρώπινου γένους, ως Χριστωνύμου λαού: «Ὁ τοῖς Χερουβὶμ ἐποχούμενος, καὶ ὑμνούμενος ὑπὸ τῶν Σεραφίμ, σήμερον τῷ θείῳ Ἱερῷ κατὰ νόμον προσφερόμενος, πρεσβυτικαῖς ἐνθρονίζεται ἀγκάλαις, καὶ ὑπὸ Ἰωσὴφ εἰσδέχεται δῶρα θεοπρεπῶς, ὡς ζεῦγος τρυγόνων τὴν ἀμίαντον Ἐκκλησίαν, καὶ τῶν ἐθνῶν τὸν νεόλεκτον λαόν, περιστερῶν δὲ δύο νεοσσούς, ὡς ἀρχηγὸς Παλαιᾶς τε καὶ Καινῆς. Τοῦ πρὸς αὐτὸν χρησμοῦ δὲ Συμεών, τὸ πέρας δεξάμενος, εὐλογῶν τὴν Παρθένον, Θεοτόκον Μαρίαν, τὰ τοῦ πάθους σύμβολα τοῦ ἐξ αὐτῆς προηγόρευσε, καὶ παρ᾽ αὐτοῦ ἐξαιτεῖται τὴν ἀπόλυσιν βοῶν· Νῦν ἀπολύεις με Δέσποτα, καθὼς προεπηγγείλω μοι, ὅτι εἶδόν σε τὸ προαιώνιον φῶς, καὶ Σωτῆρα Κύριον τοῦ Χριστωνύμου λαοῦ», Δοξαστικό μετά τα Στιχηρά Ιδιόμελα, ήχος πλ. δ´(Αγίου Ανδρέα Κρήτης). Εξάλλου, ο ύμνος του Συμεώνος «29 Νῦν ἀπολύεις τὸν δοῦλόν σου, δέσποτα, κατὰ τὸ ῥῆμά σου ἐν εἰρήνῃ, 30 ὅτι εἶδον οἱ ὀφθαλμοί μου τὸ σωτήριόν σου, 31 ὃ ἡτοίμασας κατὰ πρόσωπον πάντων τῶν λαῶν. 32 φῶς εἰς ἀποκάλυψιν ἐθνῶν καὶ δόξαν λαοῦ σου Ἰσραήλ», με την αναφορά στο σωτήριο γεγονός εξίσου στα έθνη και τον Ισραήλ επεξηγείται με την συμπερίληψη και των κεκοιμημένων, για τους οποίους ο Θεόπτης Συμεών παρακαλεί την απόλυση από τον παρόντα βίο, για να φέρει την πληροφορία της Ενανθρωπήσεως και στους εν Άδη: γ´ Στιχηρό Ιδιόμελο στο Στίχο: Φῶς εἰς ἀποκάλυψιν ἐθνῶν, καὶ δόξαν λαοῦ σου Ἰσραήλ./ «Τὸν ὀχούμενον ἐν ἅρμασι Χερουβίμ, καὶ ὑμνούμενον ἐν ᾄσματι Σεραφίμ, φέρουσα ἐν ἀγκάλαις ἡ Θεοτόκος Μαρία, ἀπειρογάμως ἐξ αὐτῆς σαρκωθέντα, τὸν Νομοδότην νόμου, πληροῦντα νόμου τάξιν, ἐδίδου χερσὶ πρεσβύτου ἱερέως· ζωὴν δὲ φέρων, ζωῆς ᾐτεῖτο λύσιν, λέγων· Δέσποτα, νῦν ἀπόλυσόν με, μηνῦσαι τῷ Ἀδάμ, ὡς εἶδον ἄτρεπτον βρέφος, Θεὸν προαιώνιον, καὶ Σωτῆρα τοῦ κόσμου».

3. α. Το δεύτερο Προφητικό Ανάγνωσμα από το βιβλίο του Ησαΐα, αντιστοιχεί στο Αποστολικό Ανάγνωσμα, το οποίο έχει ευχαριστιακό περιεχόμενο. Στο όραμα του Ησαΐα ένα των Σεραφείμ λαμβάνει από το άνω θυσιαστήριο άνθρακα με λαβίδα, που τον φέρει στα χείλη του Προφήτη, προς τον οποίο λέγει: «Ἰδού, ἥψατο τοῦτο τῶν χειλέων σου καὶ ἀφελεῖ τὰς ἀνομίας σου, καὶ τὰς ἁμαρτίας σου περικαθαριεῖ». («Εἰς ἄφεσιν ἁμαρτιῶν καὶ ζωὴν τὴν αἰώνιον» κοινωνούν και οι χριστιανοί του σώματος και του αίματος του Χριστού). Στην ερμηνευτική της Εκκλησίας άνθρακας είναι τύπος, εξαγγελία, του Χριστού στη Θεία Ευχαριστία, ο οποίος είναι θύτης και θύμα, προσφέρων και προσφερόμενος και δεχόμενος τα τίμια δώρα, προσάγοντας στον ένα Μυστικό Δείπνο παλαιό και νέο Ισραήλ με την ενοποίηση των αξιωμάτων του Ισραήλ, και όντας ιερεύς κατά την τάξη του αγενεαλόγητου Μελχισεδέκ, ο οποίος δεν ήταν ενταγμένος στη λευιτική ιερατική φυλή. Ο Μελχισεδέκ είναι, επίσης, τύπος του Χριστού, γιατί η ιεροσύνη που χαρίζει στην Εκκλησία ο Χριστός, μετατίθεται, απλώνεται, από τον Ισραήλ προς κάθε άνθρωπο, που καλείται να εισέλθει στην ακατάλυτη ζωή του Χριστού, να επανεύρει την οδό της σωτηρίας ως δωρεάς στο ευχαριστιακό δείπνο. Εξάλλου, η μετάθεση της ιεροσύνης πραγματοποιείται από το Χριστό, ο οποίος διενεργεί και τη μετάθεση του Νόμου, καθώς ο ίδιος κατά σάρκα προέρχεται από τη φυλή του Ιούδα, «εἰς ἣν φυλὴν οὐδὲν περὶ ἱερωσύνης Μωϋσῆς ἐλάλησε».

β. Το γεγονός της Υπαπαντής με τον ευχαριστιακό εξαγγελτικό χαρακτήρα του οράματος του Ησαΐα καταγράφεται στον Εἱρμό και τα τροπάρια της ε´ Ὠδῆς της εορτής, ἦχος γ´, όπου συνδυάζεται το δεύτερο Προφητικό Ανάγνωσμα του Εσπερινού εκ του Ησαΐα με το Ευαγγελικό Ανάγνωσμα της ημέρας σε μία ενότητα προφητικής και ευαγγελικής θεοπτίας και φωτοείδειας: «Ὡς εἶδεν Ἡσαΐας συμβολικῶς, ἐν θρόνῳ ἐπηρμένῳ Θεόν, ὑπ᾽ Ἀγγέλων δόξης δορυφορούμενον, ὦ τάλας! ἐβόα, ἐγώ· πρὸ γὰρ εἶδον σωματούμενον Θεόν, φωτὸς ἀνεσπέρου, καὶ εἰρήνης δεσπόζοντα»./ Συνεὶς ὁ θεῖος Πρέσβυς, τὴν προφανεῖσαν, πάλαι τῷ Προφήτῃ δόξαν, χερσὶ Λόγον βλέπων Μητρὸς κρατούμενον, ᾧ χαίροις, ἐβόα Σεμνή· ὡς γὰρ θρόνος περιέχεις τόν Θεόν, φωτὸς ἀνεσπέρου, καὶ εἰρήνης δεσπόζοντα./ Προκύψας ὁ Πρεσβύτης, καὶ τῶν ἰχνῶν ἐνθέως ἐφαψάμενος, τῆς ἀπειρογάμου καὶ Θεομήτορος, πῦρ, ἔφη, βαστάζεις Ἁγνή, βρέφος φρίττω ἀγκαλίσασθαι Θεόν, φωτός ἀνεσπέρου, καὶ εἰρήνης δεσπόζοντα./ Ῥύπτεται Ἡσαΐας, τοῦ Σεραφὶμ τὸν ἄνθρακα δεξάμενος, ὁ Πρέσβυς ἐβόα τῇ Θεομήτορι· σὺ ὥσπερ λαβίδι χερσὶ λαμπρύνεις με, ἐπιδοῦσα ὃν φέρεις, φωτὸς ἀνεσπέρου, καὶ εἰρήνης δεσπόζοντα».

γ. Το τρίτο Προφητικό Ανάγνωσμα αποτελεί την εξαγγελία της φυγής στην Αίγυπτο, το οποίο συνδυαζόμενο με το σκοπό της Ενανθρωπήσεως του Λόγου, που είναι ο ανακαινισμός πάσης της ανθρώπινης φύσεως, όπως καταδεικνύεται από τα δύο πρώτα Αναγνώσματα και την υμνολογία της εορτής, αποτελεί ένα προχειρισμό για την αρχή της εκδιπλώσεως του μυστηρίου της ένσαρκης Οικονομίας του Λόγου, καθώς τούτο αφορά σε κάθε άνθρωπο.

δ. Σημειώνεται εκ νέου, όπως και στην περίπτωση της εορτής της Εισόδου της Θεοτόκου στο Ναό, ότι μία ακριβής μελέτη και ευρεία αντιστοίχηση των προφητικών εξαγγελιών, των Ψαλμών, της Πεντατεύχου με τα Ευαγγελικά γεγονότα είναι τελείως απαραίτητη, πριν ακρίτως αποδοθούν λεπτομέρειες της υμνολογίας και της αγιογραφίας σε παραπομπές εκ των Αποκρύφων. Εξάλλου, αυτό συνάδει και με τις παραπομπές στις Παλαιοδιαθηκικές καταγραφές από τους Ευαγγελιστές και τους Αποστόλους κατά σύνθεση και όχι κατά σειρά, πράγμα που οδηγεί σε μία ενοποιητική θέαση της αποκαλύψεως του Θεού στην ιστορία του Ισραήλ.

 

Β. 1. Ανεξάρτητα από τις λεπτομέρειες για την εμφάνιση και λειτουργική ανάπτυξη της εορτής της Υπαπαντής το βέβαιο είναι ότι η έμφαση δόθηκε μετά τις εμηνευτικές διατυπώσεις των Οικουμενικών Συνόδων Γ´ και Δ´ και με κατάληξη την Ζ´ Οικουμενική Σύνοδο, που αποτελεί το επιστέγασμα της παραδοχής της δυνατότητος εξεικονισμού του ενανθρωπήσαντος Λόγου, εφόσον είναι και τέλειος κατά την ανθρωπότητα. Η υμνολογία της εορτής προέρχεται από μία μακροχρόνια ερμηνευτική καταγραφή του συνόλου της Αγίας Γραφής με τις Προφητικές προτυπώσεις και παραδοχές περί του λαλήσαντος στους Πατριάρχες, το Μωϋσή και τους Προφήτες Λόγου, του αυτού και συγκαταβάντος, Ενανθρωπήσαντος και ανακεφαλαιώσαντος πάσαν την προς ημάς Οικονομία, αεί δε παρόντος Πνευματικώς: «Ἐν νόμῳ, σκιᾷ καὶ γράμματι, τύπον κατίδωμεν οἱ πιστοί, πᾶν ἄρσεν τὸ τὴν μήτραν διανοῖγον, ἅγιον Θεῷ· διὸ πρωτότοκον Λόγον, Πατρὸς ἀνάρχου Υἱόν, πρωτοτοκούμενον Μητρί, ἀπειράνδρῳ, μεγαλύνομεν». Η παρουσία εξαιρέτως της Θεοτόκου, του Δικαίου Συμεώνος και της Προφήτιδος Άννας κατά την ιδιαίτερη διακονία εκάστου πιστοποιεί το γεγονός ότι ο Θεός Λόγος ενηθρώπησε πραγματικά και όχι φανταστικά: «Νηπιάζει δι᾽ ἐμέ, ὁ Παλαιὸς τῶν ἡμερῶν, καθαρσίων κοινωνεῖ, ὁ καθαρώτατος Θεός, ἵνα τὴν σάρκα πιστώσῃ μου, τὴν ἐκ Παρθένου. Καὶ ταῦτα Συμεὼν μυσταγωγούμενος, ἐπέγνω τὸν αὐτόν, Θεὸν φανέντα σαρκί, καὶ ὡς ζωὴν ἠσπάζετο, καὶ χαίρων, πρεσβυτικῶς ἀνεκραύγαζεν· Ἀπόλυσόν με· σὲ γὰρ κατεῖδον, τὴν ζωὴν τῶν ἁπάντων», Κάθισμα μετά τον Πολυέλεον, ἦχος δ´. Ο θεόπτης Συμεών εν Αγίω Πνεύματι και η Προφήτις Άννα, δύο σεβάσμιοι γέροντες, είναι οι αυτόπτες μάρτυρες και κήρυκες του σωματωθέντος Λόγου, καθώς μ᾽ αυτούς εξαγγέλλεται ο Σταυρός και η Ανάσταση: «Σήμερον Συμεὼν ὁ πρεσβύτης, ἐν τῷ Ναῷ εἰσέρχεται, χαίρων τῷ πνεύματι τὸν Νομοδότην Μωσέως, καὶ πληρωτὴν τοῦ νόμου, ἀγκάλαις εἰσδέξασθαι· ἐκεῖνος μέν, διὰ γνόφου καὶ φωνῆς ἀμυδρᾶς, θεόπτης ἠξίωτο, καὶ κεκαλυμμένῳ προσώπῳ τῶν Ἑβραίων τὰς ἀπίστους καρδίας διήλεγξεν, οὗτος δέ, τὸν προαιώνιον Λόγον τοῦ Πατρός, σωματωθέντα ἐβάστασε, καὶ τῶν Ἐθνῶν ἀπεκάλυψε τὸ φῶς, τὸν Σταυρὸν καὶ τὴν Ἀνάστασιν. Καὶ Ἄννα Προφῆτις ἀναδείκνυται, τὸν Σωτῆρα λυτρωτὴν τοῦ Ἰσραὴλ κηρύττουσα. Αὐτῷ βοήσωμεν. Χριστὲ ὁ Θεὸς ἡμῶν, διὰ τῆς Θεοτόκου ἐλέησον ἡμᾶς», Στιχηρό Ιδιόμελο Ανδρέου Ιεροσολυμίτου, ἦχος β´.

2. Όπως έχει ήδη σημειωθεί η εορτή της Υπαπαντής έχει ένα άκρως ευχαριστιακό χαρακτήρα, καθώς αποτελεί μία συνοπτική αναδρομή στα γεγονότα της Θείας Οικονομίας και Αποκαλύψεως του Θεού από κτίσεως κόσμου και συναγωγή παντός του ανθρώπινου γένους με εξαγγελία του γεγονότος της Ενανθρωπήσεως και στους εν Άδη. Με ένα αμυδρό τρόπο υπάρχει ένας προχειρισμός, μία σχηματική προδιαγραφή των γεγονότων των παθών και της Αναστάσεως, μία οικουμενική θέαση της ανθρώπινης ιστορίας που εκβάλλει στην άπειρη χάρη του αγκαλοφορούμενου Θεού: «Ἐκάλυψεν οὐρανούς, ἡ ἀρετή σου Χριστέ· τῆς κιβωτοῦ γὰρ προελθών, τοῦ ἁγιάσματός σου, τῆς ἀφθόρου Μητρός, ἐν τῷ ναῷ τῆς δόξης σου, ὤφθης ὡς βρέφος, ἀγκαλοφορούμενος, καὶ ἐπληρώθη τὰ πάντα τῆς σῆς αἰνέσεως», Κανών της εορτής, ᾽Ωδὴ δ´, ἦχος γ´, Εἱρμός.

3. Η ερμηνευτική της Εκκλησίας για την ομολογία του ενός και του αυτού Υιού και Λόγου του Θεού Πατρός δεν ήταν μία θεωρητική κατασκευή αλλά το πιο πραγματικό αίτημα για μία σταθερή βάση για την ενότητα του ανθρώπινου γένους, ενός γένους οικουμενικά ανακαινισμένου, καθώς οι φυσικές και κοινωνικές συμβάσεις το κατακερματίζουν και προσθέτουν οδύνες, δυστυχία και απανθρωπία, παραλογισμό και θάνατο.

 

Αποστολικό Ανάγνωσμα: Ἑβρ. ζ´, 7-17: «7 χωρὶς δὲ πάσης ἀντιλογίας τὸ ἔλαττον ὑπὸ τοῦ κρείττονος εὐλογεῖται. 8 καὶ ὧδε μὲν δεκάτας ἀποθνήσκοντες ἄνθρωποι λαμβάνουσιν, ἐκεῖ δὲ μαρτυρούμενος ὅτι ζῇ. 9 καὶ ὡς ἔπος εἰπεῖν, διὰ Ἀβραὰμ καὶ Λευῒ ὁ δεκάτας λαμβάνων δεδεκάτωται· 10 ἔτι γὰρ ἐν τῇ ὀσφύϊ τοῦ πατρὸς ἦν ὅτε συνήντησεν αὐτῷ Μελχισεδέκ. 11 Εἰ μὲν οὖν τελείωσις διὰ τῆς Λευϊτικῆς ἱερωσύνης ἦν· ὁ λαὸς γὰρ ἐπ' αὐτῇ νενομοθέτητο· τίς ἔτι χρεία κατὰ τὴν τάξιν Μελχισεδὲκ ἕτερον ἀνίστασθαι ἱερέα καὶ οὐ κατὰ τὴν τάξιν Ἀαρὼν λέγεσθαι; 12 μετατιθεμένης γὰρ τῆς ἱερωσύνης ἐξ ἀνάγκης καὶ νόμου μετάθεσις γίνεται. 13 ἐφ᾽ ὃν γὰρ λέγεται ταῦτα, φυλῆς ἑτέρας μετέσχηκεν, ἀφ᾽ ἧς οὐδεὶς προσέσχηκε τῷ θυσιαστηρίῳ. 14 πρόδηλον γὰρ ὅτι ἐξ Ἰούδα ἀνατέταλκεν ὁ Κύριος ἡμῶν, εἰς ἣν φυλὴν οὐδὲν περὶ ἱερωσύνης Μωϋσῆς ἐλάλησε. 15 Καὶ περισσότερον ἔτι κατάδηλόν ἐστιν, εἰ κατὰ τὴν ὁμοιότητα Μελχισεδὲκ ἀνίσταται ἱερεὺς ἕτερος, 16 ὃς οὐ κατὰ νόμον ἐντολῆς σαρκικῆς γέγονεν, ἀλλὰ κατὰ δύναμιν ζωῆς ἀκαταλύτου· 17 μαρτυρεῖ γὰρ ὅτι σὺ ἱερεὺς εἰς τὸν αἰῶνα κατὰ τὴν τάξιν Μελχισεδέκ».

 

Ευαγγελικό Ανάγνωσμα: Λουκ. β´, 22-40: «22 Καὶ ὅτε ἐπλήσθησαν αἱ ἡμέραι τοῦ καθαρισμοῦ αὐτῶν κατὰ τὸν νόμον Μωϋσέως, ἀνήγαγον αὐτὸν εἰς Ἱεροσόλυμα παραστῆσαι τῷ Κυρίῳ, 23 καθὼς γέγραπται ἐν νόμῳ Κυρίου ὅτι πᾶν ἄρσεν διανοῖγον μήτραν ἅγιον τῷ Κυρίῳ κληθήσεται, 24 καὶ τοῦ δοῦναι θυσίαν κατὰ τὸ εἰρημένον ἐν τῷ νόμῳ Κυρίου, ζεῦγος τρυγόνων ἢ δύο νεοσσοὺς περιστερῶν. 25 Καὶ ἰδοὺ ἦν ἄνθρωπος ἐν Ἰερουσολύμοις ᾧ ὄνομα Συμεών, καὶ ὁ ἄνθρωπος οὗτος δίκαιος καὶ εὐλαβής, προσδεχόμενος παράκλησιν τοῦ Ἰσραήλ, καὶ Πνεῦμα ἦν ἅγιον ἐπ᾽ αὐτόν· 26 καὶ ἦν αὐτῷ κεχρηματισμένον ὑπὸ τοῦ Πνεύματος τοῦ ἁγίου μὴ ἰδεῖν θάνατον πρὶν ἢ ἴδῃ τὸν Χριστὸν Κυρίου. 27 καὶ ἦλθεν ἐν τῷ Πνεύματι εἰς τὸ ἱερόν· καὶ ἐν τῷ εἰσαγαγεῖν τοὺς γονεῖς τὸ παιδίον Ἰησοῦν τοῦ ποιῆσαι αὐτοὺς κατὰ τὸ εἰθισμένον τοῦ νόμου περὶ αὐτοῦ 28 καὶ αὐτὸς ἐδέξατο αὐτὸν εἰς τὰς ἀγκάλας αὐτοῦ καὶ εὐλόγησε τὸν Θεὸν καὶ εἶπε· 29 Νῦν ἀπολύεις τὸν δοῦλόν σου, δέσποτα, κατὰ τὸ ῥῆμά σου ἐν εἰρήνῃ, 30 ὅτι εἶδον οἱ ὀφθαλμοί μου τὸ σωτήριόν σου, 31 ὃ ἡτοίμασας κατὰ πρόσωπον πάντων τῶν λαῶν. 32 φῶς εἰς ἀποκάλυψιν ἐθνῶν καὶ δόξαν λαοῦ σου Ἰσραήλ. 33 καὶ ἦν Ἰωσὴφ καὶ ἡ μήτηρ αὐτοῦ θαυμάζοντες ἐπὶ τοῖς λαλουμένοις περὶ αὐτοῦ. 34 καὶ εὐλόγησεν αὐτοὺς Συμεὼν καὶ εἶπεν πρὸς Μαριὰμ τὴν μητέρα αὐτοῦ· Ἰδοὺ οὗτος κεῖται εἰς πτῶσιν καὶ ἀνάστασιν πολλῶν ἐν τῷ Ἰσραὴλ καὶ εἰς σημεῖον ἀντιλεγόμενον. 35 καὶ σοῦ δὲ αὐτῆς τὴν ψυχὴν διελεύσεται ῥομφαία, ὅπως ἂν ἀποκαλυφθῶσιν ἐκ πολλῶν καρδιῶν διαλογισμοί. 36 Καὶ ἦν Ἅννα προφῆτις, θυγάτηρ Φανουήλ, ἐκ φυλῆς Ἀσήρ· αὕτη προβεβηκυῖα ἐν ἡμέραις πολλαῖς, ζήσασα μετὰ ἀνδρὸς ἔτη ἑπτὰ ἀπὸ τῆς παρθενίας αὐτῆς, 37 καὶ αὐτὴ χήρα ἕως ἐτῶν ὀγδοήκοντα τεσσάρων, ἣ οὐκ ἀφίστατο ἀπὸ τοῦ ἱεροῦ νηστείαις καὶ δεήσεσι λατρεύουσα νύκτα καὶ ἡμέραν· 38 καὶ αὕτη αὐτῇ τῇ ὥρᾳ ἐπιστᾶσα ἀνθωμολογεῖτο τῷ Κυρίῳ καὶ ἐλάλει περὶ αὐτοῦ πᾶσι τοῖς προσδεχομένοις λύτρωσιν ἐν Ἱερουσαλήμ. 39 Καὶ ὡς ἐτέλεσαν πάντα τὰ κατὰ τὸν νόμον Κυρίου, ὑπέστρεψαν εἰς τὴν Γαλιλαίαν εἰς πόλιν ἑαυτῶν Ναζαρέτ. 40 Τὸ δὲ παιδίον ηὔξανε καὶ ἐκραταιοῦτο πνεύματι πληρούμενον σοφίας, καὶ χάρις Θεοῦ ἦν ἐπ᾽ αὐτό».