ΝΗΣΤΕΙΑ ΚΑΙ ΠΑΝΟΡΘΟΔΟΞΗ ΣΥΝΟΔΟ

Του Αρχιμ. Βασιλείου Μπακογιάννη στην Romfea.gr

---

Τό σύνολο τῶν σχολίων, σχετικά μέ τήν Πανορθόδοξη Σύνοδο, στρέφονται γύρω ἀπό τόν ἄν θά ἔπρεπε οἱ αἱρετικοί νά ὀνομασθοῦν «Ἐκκλησίες».

Ὅμως, ἡ Σύνοδος πῆρε καί ἄλλες σημαντικές ἀποφάσεις. Μερικές μάλιστα ἐξ αὐτῶν ἔχουν σχέση μέ οὐσιώδη θέματα τῆς ὀρθοδόξου πνευματικότητος, καί θά ἔπρεπε νά τίς ὑποδεχθοῦμε «περιχαρῶς».

Ποιός λ.χ. σχολίασε τήν ἀπόφασή της στό θέμα τῆς νηστείας, ἡ ὁποία νηστεία, ἀφ' ἑνός μέν, εἶναι γνώρισμα τῆς Ὀρθοδοξίας, ἀφ' ἑτέρου δέ, ἔχει ἄμεση σχέση μέ τήν εἴσοδό μας στή Βασιλεία τοῦ Θεοῦ.

Ὁ Μ. Βασίλειος τό λέει ξεκάθαρα: «Δέν νηστέψαμε, καί χάσαμε τόν Παράδεισο! Ἄς νηστέψουμε, γιά νά τόν κερδίσουμε. Δέν βλέ­πεις ὅτι ὁ φτωχός Λάζαρος μέ τή νηστεία κέρ­δισε τόν Παράδεισο;

Νὰ φοβᾶσαι τὸ παράδειγμα τοῦ πλουσίου. Ἡ συνεχής του καλοπέραση τὸν κόλασε, παρόλο ποὺ δὲν κατηγορήθηκε γιὰ ἀδικία!» (Περὶ Νηστείας Α΄).

Δέν ἦταν λίγοι αὐτοί πού ἔλεγαν πώς ἡ Σύνοδος θά καταργοῦσε τίς νηστεῖες, στρεφόμενοι ἐναντίον της, πρίν ἀκόμα αὐτή συνέλθει καί ἀποφασίσει....!

Καί ὅμως αὐτή ἡ Σύνοδος ἀποφάσισε καί διεκήρυξε: «Ἡ Ὀρθόδοξος Ἐκκλησία (...) στοιχοῦσα τοῖς θείοις Πατράσι (...) προβάλλει πάντοτε τάς ἱεράς νηστείας ὡς ἀρίστην ἐν τῇ ἀσκήσει τρίβον πνευματικῆς τελειώσεως καί σωτηρίας τῶν πιστῶν καί κηρύσσει τήν ἀνάγκην τηρήσεως ὑπ' αὐτῶν τῶν τεταγμένων νηστειῶν τοῦ ἐνιαυτοῦ τοῦ Κυρίου».

Καί μέ ὁδηγό τούς Ἁγίους Πατέρες, ἔδωσε τή σωστή, πνευματική ἑρμηνεία στή νηστεία.

Νηστεία εἶναι μέν ἡ ἀποχή ἀπό ὁρισμένες τροφές (ἄλλωστε δέν νοεῖται νηστεία χωρίς αὐτό), ἀλλά δέν εἶναι μόνο αὐτό.

«Ἡ ἀληθής νηστεία, ὡς πνευματικόν ἀγώνισμα, συνδέεται πρός τήν ἀδιάλειπτον προσευχήν καί τήν εἰλικρινῆ μετάνοιαν». (...). «Oὕτως, ἡ ἀληθής νηστεία ἀναφέρεται εἰς τήν καθ' ὅλου ἐν Χριστῷ ζωήν τῶν πιστῶν καί κορυφοῦται διά τῆς συμμετοχῆς αὐτῶν εἰς τήν θείαν λατρείαν καί ἰδίᾳ εἰς τό μυστήριον τῆς Θείας Εὐχαριστίας». (Βλέπετε ὅτι ἡ Σύνοδος συνδυάζει τή συμμετοχή στή Θ. Εὐχαριστία μέ τόν πνευματικό ἀγώνα σ'ὅλους τούς «τομεῖς»· καί στή σωματική νηστεία, καί στήν πνευματική).

Εἶναι ἐπίσης ἀξιοπρόσεκτο, ὅτι ἡ Σύνοδος δέν κατήργησε τήν εἰδική νηστεία πρό τῆς Θ. Κοινωνίας.

Οὔτε βέβαια τήν ἔκανε ὑποχρεωτική (προκαλώντας δυσφορία σέ μερικούς).

Τήν «ἐπικύρωσε» μέ τέτοιο τρόπο, ὥστε νά μᾶς ρίξει στό φιλότιμο. Ἀποφάσισε: «Ἡ πρό τῆς θείας κοινωνίας νηστεία τριῶν ἤ περισσοτέρων ἡμερῶν ἐπαφίεται εἰς τήν εὐλάβειαν τῶν πιστῶν».

Ἡ ἀπόφαση αὐτή εἶναι μιά πρόκληση γιά τούς ὀρθόδοξους χριστιανούς. Ἀλήθεια. Ἄν ἡ εὐλάβειά τους δέν φανεῖ στό κορυφαῖο αὐτό Μυστήριο, ποῦ ἀλλά καί πῶς θά φανεῖ;

Καί ὅμως πολλοί, προκειμένου νά κοινωνοῦν χωρίς προηγούμενη, εἰδική νηστεία (γιατί ἄραγε;), φέρνουν σάν ἐπιχείρημα, ὅτι δέν ὑπάρχει σχετικός Κανόνας.

Ὅμως, δέν σκέπτονται καί τό ἄλλο: δέν ὑπάρχει Κανόνας πού νά τούς τό ἀπαγορεύει.

Ἄρα, ἄν νηστέψουν, δέν κάνουν κάποια παράβαση, ἐφόσον θέλουν (;) νά εἶναι σύμφωνοι μέ τούς Κανόνες.
Ὅμως, αὐτοί ἐπιλέγουν νά μήν νηστεύουν. Ἀπό ἀγάπη στό Χριστό ἤ στήν κοιλία; Τί θά μᾶς ἀπαντήσουν;

Καί βέβαια δέν ὑπάρχει σχετικός Κανόνας. Τό ἀνέφερε καί ἡ Σύνοδος: «... μ' ὅλον ὁποῦ ἀπὸ τοὺς θείους Κανόνας νηστεία πρὸ τῆς Μεταλήψεως οὐ διορίζεται· οἱ δυνάμενοι δὲ νηστεύειν πρὸ αὐτῆς καὶ ὁλόκληρον ἑβδομάδα, καλῶς ποιοῦσι» (Ἑρμηνεία εἰς τὸν κανόνα ιγ' τῆς ΣΤ' Οἰκουμενικῆς Συνόδου, Πηδάλιον, 191).

Καί δέν ὑπάρχει τέτοιος Κανόνας, γιατί στή μακρόχρονη ἱστορία τῆς Ἐκκλησίας μας δέν προέκυψε πρόβλημα, ἄν θά πρέπει νά νηστεύουν, γιατί ἤδη νήστευαν καί μάλιστα μιά ὁλόκληρη ἑβδομάδα· «οἱ δυνάμενοι δὲ νηστεύειν πρὸ αὐτῆς καὶ ὁλόκληρον ἑβδομάδα, καλῶς ποιοῦσι».

Γιά ποιό λόγο λοιπόν νά «ἔμπαινε» Κανόνας; Γιά νά καταργοῦσε τή νηστεία; Οἱ Κανόνες «ἔμπαιναν» ὅταν ὑπῆρχε πρόβλημα, καί γιά νά λυθεῖ τό πρόβλημα. (Περισσότερα στό βιβλίο: Ἁγίου Ἰωάννου τοῦ Χρυσοστόμου, πῶς καί πότε κοινωνοῦμε, «Θαβώρ», 4η ἔκδοση, 2016).

Ἡ Ἐκκλησία δέν στηρίζεται μόνο στούς Κανόνες, ἀλλά καί στήν ἄγραφη παράδοση, πού κατά τόν Μ. Βασίλειο ἔχει ἰσχύ νόμου (Κανόνας ΠΖ΄).

Ποιός Κανόνας ἐπιβάλλει στόν ἱερέα ἐξομολόγο, νά διαφυλάσσει «τό ἀπόρρητον τῆς ἐξομολογήσεως;». Κανένας!
Ἰσχύει ἤ ὄχι τό «ἀπόρρητον;». Καί βέβαια ἰσχύει! Μά δέν ὑπάρχει Ἱ. Κανόνας...! Ὑπάρχει ἄγραφη παράδοση!
Ποιός Κανόνας ὁρίζει νά πίνουμε τόν «Ἁγιασμό» νηστικοί; Κανένας...! Καί ὅμως κανένας δέν πίνει «Ἁγιασμό» μετά ἀπό ἕνα φαγοπότι! (Καί ἄλλα πολλά παρόμοια).

Λοιπόν, αὐτή ἡ ἄγραφη παράδοση ὁρίζει καί νηστεία πρό τῆς Θ. Κοινωνίας. Καί ὅμως (ξαναλέμε) πολλοί τήν ἀπορρίπτουν, μέ τό ἐπιχείρημα ὅτι δέν ὑπάρχει Κανόνας!

Τό θέμα δέν εἶναι ἄν ὑπάρχει Κανόνας, ἀλλά ἄν ὑπάρχει ἐκ μέρους μας διάθεση γιά νηστεία χάρη τῆς Θ. Κοινωνίας.

Γιατί, ἄν δέν ὑπάρχει διάθεση, καί Κανόνας νά ὑπῆρχε, τό βέβαιο εἶναι πώς ἡ κοιλία μας θά ἔβρισκε τρόπο νά ἀποφύγει τό «μοιραῖον».

Ντοκουμέντα: Τηροῦμε τόν Ν΄ Κανόνα τῆς Λαοδικείας, πού μᾶς ὑποχρεώνει νά ξηροφαγοῦμε καθόλη τή Μ. Τεσσαρακοστή; (Κανόνα δέν ἀναζητοῦμε;)

Τηροῦμε τόν ΞΘ΄ τῶν Ἁγίων Ἀποστόλων πού μᾶς ὑποχρεώνει νά νηστεύουμε (ξηροφα­γοῦμε) κάθε Τετάρτη καί Παρασκευή; (Κανόνα δέν ἀναζητοῦμε;)

Τηροῦμε τόν ΠΘ΄ τῆς ΣΤ΄ πού μᾶς ἀπαγορεύει νά φᾶμε «κάτι» ἀπό τό βράδυ τῆς Μ. Πέμπτης μέχρι καί τά ξημερώματα τοῦ Πάσχα; (Κανόνα δέν ἀναζητοῦμε;) Ἤ ἐμεῖς ὡς Ἱερεῖς (πού λειτουργοῦμε, καί κατά συνέπεια, κοινωνοῦμε πάλιν καί πολλάκις), ἐγκρατευόμαστε σ' ὅλα (ἐννοεῖται καί στό φαγητό) πρό τῆς Θ. Λειτουργίας; (ΙΓ΄ τῆς ΣΤ΄ & & Γ ΄& Δ΄ τῆς Καρθαγένης). (Κανόνα δέν ἀναζητοῦμε;) («Ἐγκρατεύεσθαι τε μικρόν ἀφ' ἑσπέρας», ὁρίζει τό «Τυπικό»).
Προσέξτε τώρα τό «μπάχαλο» πού γίνεται μέσα στίς ψυχές μας.

Καθόμαστε σέ «τραπέζι», ἄς ποῦμε Πέμπτη βράδυ. Ἄν κάποιος ἀπό τήν παρέα μᾶς εἰπεῖ, «θά φάω λαχανικά, γιατί μοῦ τό εἶπε ὁ διαιτολόγος μου», θά τοῦ εἰποῦμε: «Σεβαστό! Μακάρι νά μπορούσαμε καί ἐμεῖς!».

Ἄν μᾶς εἰπεῖ «θά φάω λαχανικά, γιατί τήν Κυριακή θά κοινωνήσω», θά τοῦ εἰποῦμε: «Μά δέν ὑπάρχει Κανόνας...!». Ἐνῶ γιά τή δίαιτα ὑπάρχει...!