ΟΜΙΛΙΑ ΤΟY ΟIΚΟΥΜΕΝΙΚΟY ΠΑΤΡΙΑΡΧΟΥ ΚΑΤΑ ΤΗΝ EΠΙΣΚΕΨΙΝ ΤΟΥ ΕIΣ ΤΟ ΡΑΔΙΟΜΕΓΑΡΟΝ ΤHΣ Ε.Ρ.Τ.

 

Οικουμενικόν Πατριαρχείον

Ομιλία τῆς Α.Θ.Παναγιότητος τοῦ Οἰκουμενικοῦ Πατριάρχου κ.κ. Βαρθολομαίου κατά τήν ἐπίσκεψίν Του εἰς τό Ραδιομέγαρον τῆς Ε.Ρ.Τ. (Παρασκευή, 17 Ἰουνίου 2022)

Ἐλλογιμώτατοι, κύριε Πρόεδρε τῆς Ε.Ρ.Τ Α.Ε. καί κύριε Γενικέ Διευθυντά, μέ τούς ἐκλεκτούς συνεργάτες καί τίς συνεργάτιδές σας,

Ἱερώτατοι ἀδελφοί Ἱεράρχαι,

Ἀγαπητοί φίλοι,

Τέκνα ἐν Κυρίῳ ἀγαπητά,

Μέ πολλή χαρά βρίσκομαι σήμερα, γιά πρώτη φορά, στό Μέγαρο τῆς Ἑλληνικῆς Ραδιοφωνίας – Τηλεόρασης. Ὁμολογῶ ὅτι εἶμαι ἔκπληκτος ἀπό ὅσα βλέπω, τόσα φωτεινά πρόσωπα, δυναμικούς ἐκπροσώπους τοῦ κόσμου τῆς ἐπικοινωνίας, τοῦ τόσο σύγχρονου, τόσο ἀπαιτητικοῦ, καί μέ τόση ἀπήχηση καί ἐμβέλεια. Εἶσθε ἀξιέπαινοι γι᾽ αὐτό πού κάνετε, καί βεβαίως, τό ἔργο σας γίνεται ἁγία ἀποστολή, ὅταν χειρίζεσθε μέ πολλή ὑπευθυνότητα καί σεβασμό πρός τόν ἄνθρωπο τά μέσα ἐπικοινωνίας. 

Ἡ ἐποχή μας χαρακτηρίστηκε ὀρθῶς ὡς ἐποχή τῆς «ὀπτικῆς ἐπανάστασης». Καί μάλιστα, κάποιοι φιλόσοφοι καί ἐπικοινωνιολόγοι θεώρησαν ὅτι πρόκειται γιά τήν πιό σημαντική τομή στόν χῶρο τοῦ πολιτισμοῦ στήν ἀνθρώπινη ἱστορία. Μοῦ ἔρχονται στόν νοῦ δύο βιβλία τοῦ ἀμερικανοῦ παιδαγωγοῦ, φιλοσόφου καί ἐπικοινωνιολόγου Neil Postman. Στό πρῶτο, γραμμένο στίς ἀρχές τῆς δεκαετίας τοῦ 1980, μέ τίτλο Ἡ ἐξαφάνιση τῆς παιδικῆς ἡλικίας [The Disappearance of Childhood], ὁ συγγραφέας ἰσχυρίζεται ὅτι ἡ τηλεόραση καταργεῖ τά ὅρια μεταξύ παιδιοῦ καί ἐνηλίκου, εἰσάγει τά παιδιά πολύ γρήγορα στόν κόσμο τῶν μεγάλων καί στίς ἀντιφάσεις του, καί ὅτι ἡ παιδική ἡλικία, ὡς κοινωνικοπολιτική κατάκτηση, συρρικνώ-νεται ταχύτατα, μέ κίνδυνο νά ἐξαφανισθῇ στό ἐγγύς μέλλον.

Τό δεύτερο βιβλίο τοῦ Postman Διασκεδάζοντας μέχρι θανάτου [Amusing Ourselves to Death], ὑποστηρίζει ὅτι αὐτό πού δίνεται ὡς τηλοψία πρέπει νά προσφερθῇ ὡς διασκέδαση γιά νά ἔχῃ ὑψηλή τηλεθέαση. Δέν ἐνθυμοῦμαι, ἄν ὁ Postman λέγει καί ὅτι ἡ τηλεόραση συμβάλλει σέ μία ἰδιωτικοποίηση τῆς ζωῆς καί ὁδηγεῖ σέ γενική ἀδιαφορία γιά τήν πολιτική καί τόν ἀγώνα γιά ἕνα καλύτερο κόσμο.

Δέν μοῦ ἀρέσει νά κάνω κριτική σέ χώρους ὅπου δέν ἔχω εἰδικές γνώσεις. Ἐπαινῶ τόν ἀγώνα σας γιά τήν καλή καί ὑπεύθυνη ἐνημέρωση, καί τονίζω ὅτι ἡ Ε.Ρ.Τ. πρωτοστατεῖ σέ αὐτό. Εἶναι πάρα πολύ σημαντικό μέσα στό «χάος», τήν «πλημμυρίδα» ἤ τόν «Νιαγάρα» τῶν πληροφοριῶν, νά ὑπάρχῃ ἕνα τέτοιο δημόσιο καθίδρυμα, νά ὑπάρχετε ἐσεῖς, ἀγαπητά μέλη τῆς διοίκησης, τεχνικοί, παραγωγοί, σκηνοθέτες, δημοσιο-γράφοι, παρουσιαστές καί παρουσιάστριες πού ἔχετε ἀνεπτυγ-μένο αἰσθητήριο γιά τήν ὀρθή ἐνημέρωση καί ἐνδιαφέρεσθε πραγματικά γιά τούς τηλεθεατές καί τούς ἀκροατές. Ἐξ ἄλλου, ἡ λέξη «εὐθύνη», ἡ ὁποία χαρακτηρίσθηκε ὡς ἡ κεντρική ἔννοια τῆς ἠθικῆς στήν ἐποχή μας, «responsibility» στά ἀγγλικά ἤ «Verantwortung» στά γερμανικά, ἐμπερικλείει τήν ἔννοια τῆς ἀλληλοπεριχώρησης καί τῆς ἀλληλεγγύης, τήν ἀνταπόκριση στό κάλεσμα καί στίς ἀνάγκες τοῦ ἄλλου. Θά ἔλεγα ὅτι εἶναι πολύ κοντά καί στίς λέξεις «empathy» καί «ἐνσυναίσθηση».

Μοῦ ἔρχεται αὐτή τή στιγμή στόν νοῦ ὁ ὅρος πού δημιούργησε ὁ ἀείμνηστος καθηγητής Δημήτριος Μαρωνίτης γιά τόν σύγχρονο ἄνθρωπο: «ὀθονιστής». Μπροστά στήν ὀθόνη ἡ ἐργασία μας, μπροστά σέ αὐτή ἡ διασκέδασή μας, ἡ ζωή μας ὁλόκληρη. Ὄχι βέβαια μόνον ὡς παθητικοί τηλεθεατές ἤ ἁπλοί χρῆστες τοῦ διαδικτύου, ἀλλά ὡς ἐνθουσιώδεις χειριστές τῶν σύγχρονων μέσων ἐπικοινωνίας καί κοινωνικῆς δικτύωσης, μέ ἐξειδικευμένες γνώσεις· ὡς ἄνθρωποι, ἡ προέκταση τῆς ὕπαρξης καί νόημα τῆς ζωῆς τῶν ὁποίων εἶναι τό smartphone, τό tablet, ὁ ἠλεκτρονικός ὑπολογιστής. Κάνω ἔκκληση πρός ἐσᾶς, νά σκέφτεστε αὐτούς τούς ἀνθρώπους. Νά μήν ἀφήνετε τό μέσον νά γίνῃ αὐτοσκοπός, κυρίαρχος τῆς ζωῆς, «σύγχρονη θεά», ἀποκλειστική πηγή ἀξιῶν καί προσανατολισμοῦ.

Πρίν κλείσω τήν σύντομη αὐτή παρέμβασή μου, θέλω νά σᾶς ἀναφέρω κάτι , πού θυμάμαι ἀπό ἕνα γραπτό τοῦ σπουδαίου αὐστριακοῦ φιλοσόφου τοῦ περασμένου αἰώνα Karl Popper. Χαρακτηρίζει, λοιπόν, αὐτός ὁ ὀξυδερκής νοῦς, ὡς ἔγκλημα τό γεγονός ὅτι ἡ γενιά τῶν ἐνηλίκων, αὐτή δηλαδή πού διαχειρίζεται σήμερα καί τήν ἐνημέρωση, μεταβιβάζει στούς νέους ἀνθρώπους μία «πεσιμιστική θρησκεία», ὅπως λέγει, δηλαδή τήν ἄποψη καί τήν πεποίθηση ὅτι ζοῦμε σέ ἕνα πολύ κακό κόσμο.

Προφανῶς δέν ἔχουν ἔτσι τά πράγματα γιά τόν κόσμο μας! Καί δέν πρέπει οἱ ἐκπομπές τῆς τηλεόρασης νά εἶναι παρέλαση βιαιοτήτων, τῶν σκοτεινῶν πλευρῶν τῆς ἀνθρώπινης ὕπαρξης. Δέν πρέπει νά εἶναι οἱ εἰδήσεις «δυσαγγέλιον». Γιατί ὑπάρχει πολύ φῶς στόν κόσμο μας, πολλή ἀγάπη, αὐτοθυσία, τιμιότητα, ἀγώνας γιά τή δικαιοσύνη καί τήν εἰρήνη, ἀλληλεγγύη καί συμπόνια, «πίστις δι᾽ ἀγάπης ἐνεργουμένη». Οἱ Χριστιανοί ἐξαγγέλλουμε τό Εὐαγγέλιον, τό «εὐάγγελον μήνυμα», ὅτι τό καλό εἶναι πιό ἰσχυρό ἀπό τό κακό, τό ὁποῖο δέν ἔχει τόν τελευταῖο λόγο στήν ἱστορία, ὅτι ἡ ἀγάπη εἶναι πιό δυνατή ἀπό τό μῖσος. Κύριος τῆς ἱστορίας εἶναι ὁ Θεός, τόν ὁποῖο «ἀγάπη κεκόμικεν εἰς τήν γῆν».

Κλείνω τίς σκέψεις αὐτές μέ ἄπειρες εὐχαριστίες. Εὐχαριστῶ γιά τή σημερινή πρόσκληση, τήν ὡραία καί ἐγκάρδια ὑποδοχή, τήν πολύ ἐνδιαφέρουσα ἐνημέρωση, γιά τήν ἀγάπη, τόν σεβασμό καί τά χαμογελαστά πρόσωπά σας. Πολλές εὐχαριστίες στήν Ε.Ρ.Τ., καί ἰδιαιτέρως στήν Ε.Τ.3, γιά τό γεγονός ὅτι προβάλλετε τό Οἰκουμενικό μας Πατριαρχεῖο. Κάνετε τή φωνή του νά φθάνῃ στά πέρατα τῆς γῆς. Ἐλπίζω ὅτι ἡ ἀρωγή σας αὐτή θά συνεχισθῇ. Εὐχαριστῶ καί γιά τήν πρόσφατη συνέντευξη μέ τόν κύριο Γιῶργο Κουβαρᾶ, πού τήν χάρηκα ἰδιαιτέρως. Ἔχουμε καλό συνεργάτη γιά τήν ἐπικοινωνία μας, τόν κύριο Νικόλαο – Γεώργιο Παπαχρήστου, τόν Διευθυντή τοῦ Γραφείου Τύπου καί Ἐπικοινωνίας τῆς Μεγάλης Ἐκκλησίας. 

Ὅλα τά καλά τοῦ Θεοῦ σέ ὅλους σας. Καλό καλοκαίρι καί καλήν ἀντάμωση στήν Πόλη τοῦ Κωνσταντίνου!