Η ΟΜΙΛΙΑ ΤΟΥ ΟΙΚΟΥΜΕΝΙΚΟΥ ΠΑΤΡΙΑΡΧΟΥ

Οικουμενικόν Πατριαρχείον

Η ομιλία του Οικουμενικού Πατριάρχου

Ιερώτατε Αρχιεπίσκοπε Αχρίδος κύριε Στέφανε μετά της τιμίας Υμών Συνοδείας,

Τιμιώτατοι εκπρόσωποι των Εκκλησιών Ρώμης και Κύπρου,

Τιμιώτατα μέλη της Αντιπροσωπείας της εν Κρήτη Εκκλησίας,

Ιερώτατοι και Θεοφιλέστατοι αδελφοί Ιεράρχαι, 

Εξοχωτάτη κυρία Υφυπουργέ,

Εξοχώτατε κύριε Γενικέ Γραμματέα Αποδήμου Ελληνισμού και Δημόσιας Διπλωματίας,

Your graces,

Εντιμολογιώτατοι Άρχοντες οφφικιάλιοι, 

Τέκνα εν Κυρίω αγαπητά,

Χάριτι του παντεπόπτου, πανοικτίρμονος και πανδώρου Θεού, συνήλθομεν σήμερον επί το αυτό εις τον πάνσεπτον Πατριαρχικόν ναόν του Αγίου Γεωργίου διά να τιμήσωμεν λειτουργικώς την ιεράν μνήμην των Αποστόλων Βαρθολομαίου και Βαρνάβα, και να συνεορτάσωμεν, εν κοινωνία αγάπης, τα ονομαστήρια της ημών Μετριότητος. Ευχαριστούμεν πάντας υμάς, τους μακρόθεν και τους εκ της Πόλεως της μεγάλης, και ένα έκαστον εξ υμών προσωπικώς, διά την πρόφρονα παρουσίαν σας εν Φαναρίω, κατά την εορτήν του Πατριάρχου σας. Πάντοτε η συνάντησις πρόσωπον προς πρόσωπον είναι πηγή αγαλλιάσεως και πνευματικού πλουτισμού. 

Με πολλήν συγκίνησιν ηκούσαμεν όσα ανέφερεν ο αδελφός άγιος Χαλκηδόνος εκ προσώπου της Ιεραρχίας του Θρόνου. Εκφράζομεν θερμάς ευχαριστίας προς τον ομιλήσαντα και προς πάντα τα σεπτά μέλη της Ιεραρχίας. Αι εκκλησιαστικαί εορταί είναι «πλήρωμα χρόνου», καιρός δοξολογίας, εν ταπεινώσει, του Δοτήρος παντός αγαθού, κοινωνίας της ζωής, ενότητος και ευχαριστίας. 

Η Εκκλησία είναι κοινωνία προσώπων, κοινωνία σχέσεων, όχι άθροισμα ατόμων. Είναι ο τόπος του «κοινού», της «κοινής ελευθερίας», της «κοινής σωτηρίας» της «κοινής υπακοής», πρόγευσις της «κοινής αναστάσεως», ελπίς της «κοινής βασιλείας». Το «καινόν», εν τη Εκκλησία του Χριστού, είναι το «κοινόν». Είναι χαρακτηριστικόν ότι αι εκκλησιαστικαί εορταί είναι αρρήκτως συνδεδεμέναι με την Θείαν Λειτουργίαν. Όταν τελήται η Θεία Ευχαριστία, εκκλησιαστικοποιείται η ύπαρξίς μας, δεν είμεθα άτομα αλλά πρόσωπα, ηνωμένα μετά του Χριστού και μετ΄ αλλήλων, προγευόμενα της χαράς της Βασιλείας Του και συμπορευόμενα προς αυτήν, προς τον αιώνιον προορισμόν μας.

Ανήκομεν εις τον Χριστόν. Ο Χριστός είναι η «αυτοζωή», η «αυτο-αλήθεια», «το Α και το Ω, ο πρώτος και ο έσχατος, η αρχή και το τέλος» (Αποκ. κβ’, 13). Λέγει ο π. Φλωρόφσκυ ότι η Εκκλησία είναι «ο τόπος και ο τρόπος της συνεχιζόμενης παρουσίας του Χριστού στον κόσμο μέχρι την συντέλεια των αιώνων… Με την ίδια της την ύπαρξη η Εκκλησία είναι ο διαρκής μάρτυς του Χριστού, η εγγύηση και η αποκάλυψη της νίκης και της δόξας του… η ανακεφαλαίωση όλου του έργου Του».

Αυτήν την Εκκλησίαν, την «μίαν, αγίαν, καθολικήν και αποστολικήν», διακονούμεν, διακονηθέντες μεγάλως υπό του Κυρίου, όστις «ουκ ήλθε διακονηθήναι, αλλά διακονήσαι» (Ματθ. κ΄, 28). Δι’ ημάς τους Χριστιανούς, τίποτε δεν είναι ιδικόν μας έργον και κατόρθωμα. Τα πάντα είναι δωρεά του Θεού της αγάπης, άνωθεν δόσις αγαθή. Είναι βίωμα κοινόν εν τη Εκκλησία, ότι, δεχόμενοι τα πάντα ως θείον δώρον και χάριν και ζώντες εν εσωτάτη αναφορά προς τον Θεόν, τον Δημιουργόν, τον Σωτήρα, και τον αιώνιον ορίζοντα της υπάρξεώς μας, δυνάμεθα να αναπτύξωμεν επί της γης δημιουργικάς δυνάμεις, ως «Θεού συνεργοί», μάρτυρες της εν ημίν ελπίδος, ζώντες και εξαγγέλλοντες το Ευαγγέλιον κατά τα προστάγματα του Κυρίου.

Αυτήν την εντολήν του Χριστού προ της Αναλήψεώς Του: «και έσεσθέ μοι μάρτυρες εν τε Ιερουσαλήμ και εν πάση τη Ιουδαία και Σαμαρεία και έως εσχάτου της γης» (Πραξ. α’, 8) ηκολούθησε και ο Απόστολος Βαρθολομαίος, καταστάς «γεωργός της οικουμένης» και επισφραγίσας την αποστολήν του και την καλήν μαρτυρίαν του με το μαρτύριόν του διά τον Χριστόν και την Εκκλησίαν Του, ήτις αεί «πολεμουμένη νικά» και «επιβουλευομένη περιγίνεται», ης «ουδέν ίσον» (Ι. Χρυσόστομος, PG 52, 397-8). 

Αυτό το πνεύμα και ο αποστολικός ζήλος σωστικής «μεταφοράς του μηνύματος του Ευαγγελίου» προς πάντα τα έθνη αποτελεί ουσιαστικόν στοιχείον της ταυτότητος και αυτοσυνειδησίας του Οικουμενικού Πατριαρχείου. Αμετακινήτως πιστόν εις α παρέλαβε, φυλάσσον ανυστάκτως την παράδοσιν των Αποστόλων και την διδασκαλίαν των Οικουμενικών Συνόδων, την Ορθοδοξίαν της πίστεως, την ορθήν λατρείαν, το ήθος της εν Χριστώ ελευθερίας και την ορθοπραγίαν, εσφυρηλάτησε την ιδιοπροσωπίαν της Ορθοδοξίας και ανεδείχθη φορεύς και εκφραστής αρχών και αξιών με πανανθρωπίνην εμβέλειαν. Ο Οικουμενικός Θρόνος της Κωνσταντινουπόλεως εσφράγισε την ιστορίαν του πολιτισμού, ακτινοβολεί δε και σήμερον το φως της Αληθείας και αποτελεί ελπίδα διά το μέλλον. 

Ακούσατε τι αναφέρει εις την «Πολίτικην Ανθολογίαν του» ο Οσιολογιώτατος Αρχιμανδρίτης κύριος Δοσίθεος Κανέλλος, Ηγούμενος της Ιεράς Μονής Παναγίας Τατάρνης Ευρυτανίας, μεταξύ εκείνων τα οποία «οφείλει η ανά τα πέρατα του κόσμου Ορθοδοξία εις το Οικουμενικόν Πατριαρχείον». Τα απαριθμεί ως εξής:

«α) Οφείλει την διάσωσιν της πολιτισμικής ιδιαιτερότητος των ορθοδόξων λαών. Το κυριλλικόν αλφάβητον, η αυτοκεφαλία, η χρησιμοποίησις εν τη λατρεία των γλωσσών των νεοφωτίστων και τα τόσα άλλα διεμόρφωσαν τα σημερινά ορθόδοξα έθνη.

β) Οφείλει την επίγνωσιν ότι οι ποιμένες της Εκκλησίας είναι διάκονοι μυστηρίων, υπηρέται του λαού του Θεού, ει δε καιρός καλέσει, θύματα, εθελόθυτοι θυσίαι, θλιβόμενοι, κακουχούμενοι, καρατομούμενοι διά την αγάπην του Χριστού.

γ) Οφείλει την διδασκαλίαν ότι η Χριστιανική πίστις δεν είναι προνόμιον, δεν είναι δικαίωμα και απολαυή, αλλά υπομονή εν ταίς θλίψεσι και τοις πειρασμοίς, μαρτυρία και μαρτύριον.

δ) Οφείλει την σωστήν οδοιπορίαν προς την αιώνιον ζωήν, ότι χριστιανοί πατρίδας οικούσιν αλλ’ ως ξένας, πατρίς δε αιώνιος είναι η Βασιλεία των Ουρανών» (σελ. 29).

Πάντα ταύτα δεν αποτελούν ένδοξον παρελθόν, αλλά είναι ζώσα πραγματικ της, διακονία και προσφορά προς τον Ορθόδοξον κόσμον και την ανθρωπότητα. Είναι μαρτυρία, η οποία δίδεται από μίαν Εκκλησίαν, εις την ζωήν της οποίας η ακλόνητος πιστότης εις την πατρώαν παρακαταθήκην συνυπάρχει με την ανοικτοσύνην προς την ιστορίαν και τον κόσμον και με το οξύ αισθητήριον διά τας υπαρξιακάς ανάγκας του ανθρώπου και την ευαισθησίαν διά τας περιπετείας της ελευθερίας του. Ακούει η Μεγάλη Εκκλησία την κραυγήν «άνθρωπον ουκ έχω» των τραγικών θυμάτων της βίας, των διώξεων, των διακρίσεων, της κοινωνικής αδικίας και της εκμεταλλεύσεως. Συμπαρίσταται, ανακουφίζει, τρέφει, παρηγορεί, κρατά ανοικτήν την πύλην του ουρανού. Διακηρύσσει ότι η αδιαφορία διά τον άνθρωπον είναι προσβολή του Δημιουργού του, ότι όπου υπάρχει αγάπη, αδελφοσύνη και σεβασμός του ανθρωπίνου προσώπου εκεί είναι παρών ο Θεός, ότι εν τω προσώπω του κάθε ανθρώπου, του απλού, του πτωχού, του ασθενούς, του ξένου, του παιδιού και του γέροντος, διακονούμεν τον Χριστόν, ο οποίος εταύτισεν εαυτόν με τους αδελφούς Του «τους ελαχίστους».

Εν τω πνεύματι τούτω, απευθύνομεν χαιρετισμόν αγάπης και εκφράζομεν την συμπάθειαν ημών προς τον δοκιμαζόμενον Ουκρανικόν λαόν, δεόμενοι του Θεού της ειρήνης, όπως συνετίση τους υπευθύνους διά την πολεμικήν βίαν και την ανθρωπιστικήν καταστροφήν εις την Ουκρανίαν, διά να επέλθη η πολυπόθητος και βαθύκαρπος ειρήνη εις την χώραν.

Τιμιώτατοι ἀδελφοί καί προσφιλέστατα τέκνα,

Επικαλούμενοι τας προσευχάς σας διά την ευόδωσιν του έργου διακονίας της Κωνσταντινουπολίτιδος Εκκλησίας, επ’ αγαθώ της Ορθοδοξίας και της οικουμένης όλης, χαιρετίζομεν την παρουσίαν εν τω μέσω ημών, εν τη ολοφώτω ταύτη ευχαριστιακή συνάξει, του Ιερωτάτου Αρχιεπισκόπου Αχρίδος κυρίου Στεφάνου, ο οποίος, ομού μετά του ευσεβούς λαού της Δημοκρατίας της Βορείου Μακεδονίας, ευρίσκονται από μηνός εντός της πλήρους κοινωνίας μετά πασών των αγίων του Θεού Εκκλησιών, χάρις εις την στοργήν και την θαλπωρήν της Μητρός Εκκλησίας Κωνσταντινουπόλεως. Πόσους λαούς και πόσα έθνη δεν ευηργέτησεν αύτη κατά την δισχιλιετή ιστορίαν της, εκχριστιανίσασα, εκπολιτίσασα, θεραπεύσασα, συμπαρασταθείσα εις δυσκόλους στιγμάς του βίου αυτών, εναγκαλισθείσα τους πάντας με το μητρικόν της φίλτρον, εν ανάγκη επιτιμήσασα αλλά και συγχωρήσασα, εν τη μεγαλοψυχία αυτής ως πραγματική μήτηρ και τροφός του γένους των Ορθοδόξων, και εισπράξασα αντ’ αυτών παρά τινων αγνωμοσύνην και όξος μετά χολής μεμιγμένον. Άφες αυτοίς, Κύριε, ου γαρ οίδασι τι ποιούσι! Εις ημάς αρκεί την στιγμήν αυτήν η χαρά και η εν Κυρίω καύχησις, ότι ένας ολόκληρος λαός «νεκρός ην και ανέζησε», και κοινωνούμεν σήμερον μετ’ αυτού εκ του κοινού ποτηρίου της ζωής. Δόξα σοι, Κύριε, δόξα σοι!   

Υποδεχόμεθα μετά τιμής εξαιρέτου τους τιμιωτάτους εκπροσώπους της Εκκλησίας της Πρεσβυτέρας Ρώμης, της Αγιωτάτης Εκκλησίας Κύπρου, την αντιπροσωπείαν της εν Κρήτη Εκκλησίας, την Εξοχωτάτην Υφυπουργόν Παιδείας και Θρησκευμάτων κυρίαν Ζέταν Μακρή, τον Εξοχ. Γενικον Γραμματέα Αποδήμου Ελληνισμού και Δημόσιας Διπλωματίας Καθηγητήν κύριον Ιωάννην Χρυσουλάκην, την Ευγενεστάτην Γενικήν Πρόξενον της Ελλάδος στην Πόλη κυρία Γεωργία Σουλτανοπούλου, τον ιερόν κλήρον, τους ευλαβείς μοναχούς και τας μοναχάς, τους Εντιμολογιωτάτους Άρχοντας Οφφικιαλίους της Μεγάλης Εκκλησίας, τους μαθητάς και τας μαθητρίας των σχολείων μας – τους καμαρώσαμε χθες βράδυ εις το video – εις το Βαλουκλή – και τους ευχαριστούμε θερμώς, τους ευλαβείς προσκυνητάς και πάντας τους συμπροσευχομένους και συναγαλλομένους εορτίως μετά της ημών Μετριότητος. Σας ευχαριστούμεν εκ μέσης καρδίας διά την αγάπην σας.

Ο Χριστός εν τω μέσω ημών. Η ζείδωρος Αυτού χάρις και το μέγα έλεος, πρεσβείαις των Αγίων Αποστόλων Βαρθολομαίου και Βαρνάβα, είησαν μετά πάντων υμών. Αμήν.