ΘΕΡΜΟ ΚΛΙΜΑ ΕΝΟΨΕΙ ΤΗΣ ΠΑΝΟΡΘΟΔΟΞΗΣ ΣΥΝΟΔΟΥ ΣΤΗΝ ΚΡΗΤΗ (A)

 Flashnews

 Ecumenical Patriarchate Press Office, 

Αποκλειστική συνέντευξη του Επισκόπου Χριστουπόλεως κ. Μακάριου στο flashnews.gr

Ένα ιστορικό γεγονός για την Ορθοδοξία αναμένεται να λάβει χώρα στην Κρήτη το δεκαήμερο 17-27 Ιουνίου και αυτό δεν είναι άλλο από την Αγία και Μεγάλη Σύνοδο κατά την διάρκεια της οποίας οι Προκαθήμενοι των Ορθόδοξων Εκκλησιών θα κληθούν να λάβουν κρίσιμες αποφάσεις για μία σειρά καυτών θεμάτων.

Το σκηνικό ωστόσο που έχει διαμορφωθεί κρύβει μεγάλο εκκλησιαστικό αγώνα για ομόφωνες αποφάσεις, αντικρουόμενες θεολογικές απόψεις και, κάποιες φορές, σύννεφα στις σχέσεις των Ιεραρχών. Στην τελική ευθεία προς το σπουδαίο αυτό εκκλησιαστικό γεγονός έχουν δει το φως της δημοσιότητας και έχουν έρθει στο προσκήνιο έντονες αντιδράσεις στις τάξεις Εκκλησιών για το περιεχόμενο των κειμένων και το κλίμα χαρακτηρίζεται και όχι αδίκως ιδιαίτερα θερμό.

Του ανταποκριτή μας από το flashnews.gr στην Κρήτη

Για την στάση που κρατούν Προκαθήμενοι της Ορθοδοξίας, για τους επικριτές της Συνόδου και για τους συσχετισμούς που έχουν διαμορφωθεί αναφέρεται μέσα από μία αποκλειστική συνέντευξη που παραχώρησε στο flashnews.gr ο κρητικής καταγωγής Θεοφιλέστατος Επίσκοπος Χριστουπόλεως κ. Μακάριος. Ο πολλά υποσχόμενος Ιεράρχης έχει οριστεί Ειδικός Σύμβουλος του Πατριάρχη και είναι από τα καλύτερα στελέχη που έχει να επιδείξει η Εκκλησία από την νέα γενιά των Ιεραρχών. Ο κ. Μακάριος δίνει απαντήσεις σε μία σειρά ερωτημάτων ρίχνοντας φως στις δυσκολίες που κρύβει η ατζέντα της κρίσιμης Συνόδου.  Εμφανίζεται, ωστόσο, ενωτικός και αρκετά αισιόδοξος και απομακρύνει κάθε γκρίζο σύννεφο που έχει σχηματιστεί στους κόλπους της Εκκλησίας.

Βρισκόμαστε, Θεοφιλέστατε, ενώπιον ενός μεγάλου εκκλησιαστικού και ιστορικού γεγονότος: τη σύγκληση της από πολλού προετοιμαζομένης Αγίας και Μεγάλης Συνόδου. Πώς αισθάνεστε γι᾽ αυτό το γεγονός; Πώς το αξιολογείτε;

Όντως θα ζήσει όλη η Ορθοδοξία ένα μεγάλο εκκλησιαστικό και ιστορικό γεγονός, το οποίο θα πραγματοποιηθεί σε μερικές ημέρες στην Κρήτη υπό την Προεδρία του Παναγιωτάτου Πατριάρχου μας και με τη συμμετοχή όλων των Πατριαρχών και Αρχιεπισκόπων των κατά τόπους Εκκλησιών, μαζί με αντιπροσωπείες Αρχιερέων από όλες τις Εκκλησίες. Είναι ένα γεγονός το οποίο πραγματοποιείται στην Ορθόδοξη Εκκλησία μετά από πολλούς αιώνες. Αυτό από μόνο του δίνει μηνύματα ότι η χάρις του Θεού ευδόκησε. Δοξάζω το Θεό γι᾽ αυτό το γεγονός, όπως κάνει κάθε καλόπιστος ορθόδοξος χριστιανός. Αισθάνομαι μεγάλη ευγνωμοσύνη προς τον Τριαδικό Θεό γι᾽ αυτό το οποίο, μετά από πολλές προσπάθειες, τελικώς πραγματοποιείται και προσεύχομαι ταπεινά, ο Θεός να στηρίξει τον Πατριάρχη μας για την Προεδρία της Συνόδου καθώς και τα λοιπά μέλη, ώστε να λάβουν τις δέουσες αποφάσεις. Πάντως, είναι μεγάλο γεγονός και μόνο η σύγκληση της Συνόδου, διότι, ξέρετε, ο διάβολος πολεμά την ενότητα και δεν επιθυμεί με κανένα τρόπο να ακούγεται η μία φωνή της ενωμένης Ορθοδόξου Εκκλησίας. Αυτό και μόνο είναι μέγιστη επιτυχία της Εκκλησίας μας.

Ακριβώς είναι μεγάλη επιτυχία η ενότητα της Εκκλησίας.

Ακριβώς. Θεμέλιο της ενότητας της Ορθόδοξης Εκκλησίας αποτελεί η Θεία Λειτουργία, όπως πολύ σωστά λέτε. Γι᾽ αυτό οι εργασίες της Συνόδου ξεκινούν επίσημα την ημέρα της Πεντηκοστής με το Συλλείτουργο των Προκαθημένων στον Ιερό Μητροπολιτικό Ναό Αγίου Μηνά Ηρακλείου. Και θέλω να σας πω κάτι το οποίο δεν γνωρίζουν πολλοί: καθημερινά θα τελείται Θεία Λειτουργία πριν από τις εργασίες της Συνόδου, διότι ακριβώς και ο Πατριάρχης μας και οι Προκαθήμενοι και οι υπόλοιποι Αρχιερείς γνωρίζουν ότι δεν μετέχουν σε ένα κοσμικό συνέδριο αλλά στην Αγία και Μεγάλη Σύνοδο, της οποίας οι εργασίες αποτελούν συνέχεια της Θείας Λειτουργίας. Όλα όσα θα επιτελεστούν τις ημέρες αυτές δεν βασίζονται στις ανθρώπινες δυνάμεις. Κι αυτό πρέπει να το ξεκαθαρίσουμε. Εμείς είμαστε όργανα του Θεού που ελευθέρως Του εμπιστευόμαστε τους εαυτούς μας, για να φανεί η δική Του δόξα και η δόξα της Εκκλησίας. Όχι η δική μας. Γι᾽ αυτό λέμε: «έδοξε τω Αγίω Πνεύματι και ημίν». Ενδεχομένως να παρουσιαστούν αδιέξοδα και δυσκολίες, αλλά τελικώς, κατά ένα παράδοξο τρόπο, η Αγία και Μεγάλη Σύνοδος θα φτάσει στον τελικό της προορισμό. Γιατί όλα τα τακτοποιεί το Άγιο Πνεύμα. Όσα εμείς δεν καταφέρνουμε με τις δικές μας προσπάθειες, τα επιτυγχάνουμε τη παρακλήσει Του. Το Άγιο Πνεύμα δεν γνωρίζει διχασμό, προτρέπει σε αγάπη και ενότητα, «εις ενότητα πάντας εκάλεσε».

Υπάρχουν αντιδράσεις από κάποιες Εκκλησίες σχετικά με τα κείμενα. Πως νομίζετε ότι θα αντιμετωπιστούν τέτοιες αντιδράσεις τελικά στην Αγία και Μεγάλη Σύνοδο;

Δεν υπάρχουν ούτε αντιδράσεις ούτε επαναστάσεις. Υπάρχουν παρατηρήσεις από κάποιες Εκκλησίες και κάποιες υποδείξεις, ώστε να υπάρξει καλύτερο αποτέλεσμα. Γι᾽ αυτό, άλλωστε, πάμε στη Σύνοδο. Για το καλύτερο, όχι για το χειρότερο. Προσωπικά πιστεύω ότι όλα όσα είναι κατοχυρωμένα και τεκμηριωμένα θα γίνουν σεβαστά. Δεν θα υπάρξει πρόβλημα. Εξάλλου, μην ξεχνάτε ότι αυτά τα κείμενα έχουν γίνει ομοφώνως αποδεκτά από όλες τις Ορθόδοξες Εκκλησίες. Από την άλλη ο Πατριάρχης μας είναι ενωτικός και, επίσης, είναι καλός θεολόγος. Κατέχει τα θέματα. Θα είναι όλα καλά. Όλοι θα αναπαυθούν και θα επέλθει η χαρά και η χάρη του Αγίου Πνεύματος που θα πλημμυρίσει το πλήρωμα της Εκκλησίας μας. Βέβαια, αν μου επιτρέπεται να καταθέσω εδώ μια προσωπική σκέψη, θα έλεγα ότι χαίρομαι που κάποιες Εκκλησίες μετέχουν ενεργά και καταθέτουν τις παρατηρήσεις τους για μια καλύτερη απόφαση. Όμως προσωπικά, το τονίζω και πάλι, θα μου άρεσε να υπάρχει μία ολότητα σκέψεως και κρίσεως των πραγμάτων, διότι, όταν τα πράγματα τα μελετούμε μονομερώς, σημαίνει ότι υπάρχει πνευματικό πρόβλημα. Κατηγορούν, για παράδειγμα, κάποιες Εκκλησίες τον Ρωμαιοκαθολικισμό ότι διολίσθησε σε Παγκόσμια Εκκλησία με καθαρά πολιτικό και κοσμικό χαρακτήρα, και δεν έχουν άδικο.  Δεν βλέπουν, όμως, ότι βρεθήκαμε εμείς οι Ορθόδοξοι σήμερα να έχουμε στην πράξη έξι παγκόσμιες Εκκλησίες με υπερόριες δικαιοδοσίες, δηλαδή με εκκλησιαστικές επαρχίες εκτός των ορίων τους. Καυτηριάζουμε κάτι το οποίο, την ίδια ώρα, μιμούμαστε. Αλλά, εν πάση περιπτώσει, για να επανέλθω στο ερώτημά σας, υπάρχουν παρατηρήσεις από κάποιες Εκκλησίες, οι οποίες είναι καλόπιστες και προσβλέπουν σε ένα θεολογικώτερο και καλύτερο αποτέλεσμα.

Θεοφιλέστατε, όσο κι αν θέλουμε να πούμε ότι τα πράγματα είναι τελείως καλά, υπάρχουν και κάποιοι που αντιδρούν πολύ έντονα. Τι έχετε να πείτε για τους επικριτές της Συνόδου;

Τα πράγματα είναι πολύ καλά, επειδή ακριβώς δεν είναι τελείως καλά και αφήνουμε χώρο στο Άγιο Πνεύμα να ενεργήσει και να συμπληρώσει τα ελλείποντα. Όσον αφορά τους επικριτές, τους ακούω, διαβάζω ό,τι κατά καιρούς δημοσιεύουν, τους αγαπώ, αλλά δεν συμμερίζομαι τις απόψεις τους και τον τρόπο που τις εκφράζουν. Προσωπικά θεωρώ ότι έχουν κουράσει και ότι κάπου έχουν ξεφύγει πια. Είναι τα ίδια γνωστά πρόσωπα. Η εικόνα που μου δίδουν είναι ότι περισσότερο αγωνίζονται για να επιβάλουν την γνώμη τους και να προβληθούν, παρά για να στηρίξουν την Ορθόδοξη Εκκλησία. Γι᾽ αυτό ξέρουμε όλοι μας ποιοί θα αντιδράσουν και τι, πάνω-κάτω, θα πουν, οποιοδήποτε θέμα κι αν προκύψει. Βεβαίως, όλων η γνώμη χρειάζεται. Ακόμη και μέσα από αντιρρήσεις και διαφωνίες τελικά γίνεται το θέλημα του Θεού. Θα φανεί λοιπόν στην πορεία που βρισκόμαστε και πιστεύω οι αντιδρώντες να καλάβουν ότι δεν γίνεται καμία προδοσία της πίστεως.

Πάντως, ο Άγιος Μάρκος, Επίσκοπος Εφέσου, χαρακτηρίστηκε από την Εκκλησία ως Ευγενικός, διότι ήταν όντως ευγενής και ευαίσθητος. Δεν έχουμε εκφράσεις του Αγίου Μάρκου επιθετικές σε προσωπικό επίπεδο, δεν έχουμε απειλές, δεν έχουμε εκφράσεις απαξιωτικές για τη Σύνοδο και το Συνοδικό Θεσμό. Ο Άγιος Μάρκος μας διδάσκει ένα άλλο ήθος, το οποίο δυστυχώς κάποιοι από αυτούς που τον επικαλούνται δεν το έχουν. Θέλω να υπενθυμίσω εδώ ότι ακόμη και μέσα στην Εκκλησία θα συναντήσουμε τους «υπέρ-ορθοδόξους», οι οποίοι, χάριν της Ορθοδοξίας,  υποστηρίζουν κακοδοξίες και δημιουργούν μερισμούς και σχίσματα η, όπως χαρακτηριστικά σημειώνει ο Άγιος Γρηγόριος ο Ναζιανζηνός, «διαμοιράζουν τον Χριστόν οι πολύ φιλόθεοι και φιλόχριστοι, οι οποίοι χάριν της αληθείας λένε ψέματα και χάριν της αγάπης σπέρνουν μίσος», οπότε διαπιστώνεται ότι επιτελείται μέγιστο κακό στην Εκκλησία εν ονόματι του Θεού. Μιλούν κάποιοι για την αίρεση του Οικουμενισμού, αλλά δεν έχουμε καταλάβει αυτή τη στιγμή ότι αυτό που ταλανίζει την Εκκλησία σαν καρκίνωμα και το οποίο έχει χαρακτηριστεί από την Εκκλησία, πανορθοδόξως και συνοδικώς, ως αίρεση είναι ο Εθνικισμός. Καμία νύξη όμως για την αίρεση του Εθνικισμού. Όλα για τον Οικουμενισμό. Να συμπληρώσω και μια σκέψη ακόμη: μήπως θα πρέπει η Εκκλησία να ασχοληθεί και με μια άλλη, νέας μορφής, αίρεση, που έχει δημιουργηθεί σήμερα, την αίρεση του ζηλωτισμού;

Μιλώντας για ζηλωτισμό και εθνικισμό τι θέλετε να πείτε; Μπορείτε να γίνετε λίγο πιο σαφής;

Ναι. Εθνικισμός είναι, όταν επιχειρούμε να θέσουμε τα εθνικά συμφέροντα πάνω από τα συμφέροντα της Εκκλησίας ή, ακόμη, όταν χρησιμοποιούμε την Εκκλησία, προκειμένου να εξυπηρετήσουμε εθνικές σκοπιμότητες. Η Εκκλησία σίγουρα δεν λειτουργεί ως συνομοταξία η συνομοσπονδία Εκκλησιών, ούτε ως κοινοβουλευτικό όργανο επί μέρους εθνών. Γι᾽ αυτό είναι απαράδεκτο να υποστηρίζονται τα εθνικά συμφέροντα της Εθνικής Εκκλησίας και όχι τα δίκαια και οι αλήθειες της Ορθοδόξου Εκκλησίας.

Ζηλωτισμός πάλι είναι, όταν, εν ονόματι του Θεού αλλά δίχως το πνεύμα και το ήθος των Πατέρων και των Αγίων μας, προσπαθούμε να ερμηνεύσουμε τα πράγματα της Εκκλησίας ή όταν ακόμη θέτουμε τον εαυτό μας πάνω από την Εκκλησία και νομίζουμε ότι μόνο εμείς έχουμε την αλήθεια ως πρόσωπα. Ο ζηλωτισμός παραπέμπει στον ατομισμό. Να δώσω ένα παράδειγμα, για να γίνω περισσότερο κατανοητός. Ρώτησαν κάποτε τον Άγιο Παΐσιο τον Αγιορείτη ποια είναι η σωστή αντιμετώπιση για τα δύσκολα εκκλησιαστικά ζητήματα. Είπε πολύ σοφά ο Γέροντας: «Να αποφεύγονται τα άκρα. Με τα άκρα δεν λύνονται θέματα». Μάλιστα χρησιμοποιούσε και το παράδειγμα του μπακάλη. Έλεγε: «Όπως παλιά ο μπακάλης έβαζε με τη σέσουλα στην ζυγαριά λίγο-λίγο και ισορροπούσε την ακρίβεια, έτσι πρέπει να αντιμετωπίζουμε και τα εκκλησιαστικά πράγματα». Όχι στα άκρα λοιπόν. Αυτοί που φοβούνται τον Οικουμενισμό προσχωρούν στην αίρεση του ζηλωτισμού και γίνεται η εσχάτη πλάνη χείρων της πρώτης.

Τι συμβουλεύετε όλους αυτούς;

Δεν μπορώ να συμβουλεύσω κανένα. «Δια την αγάπην παρακαλώ», όπως έλεγε ο Παύλος, να έχουμε ειρήνη στην ψυχή μας και να εμπιστευόμαστε την Εκκλησία μας. Βλέπετε ο Πατριάρχης τους ακούει όλους. Κάποιοι δεν έχουν ποτέ ένα καλό λόγο να πούνε. Όμως δεν βγήκε ποτέ να κατηγορήσει κανένα. Με βάση αυτή την μακρόθυμη τακτική να πω και πάλι ένα λόγο του Παύλου: «Ο μνημονεύων τον μη μνημονεύοντα μη εξουθενείτω και ο μη μνημονεύων τον μνημονεύοντα μη κρινέτω» (Ρωμ. 14, 3). Να είμαστε ενωτικοί και να προσπαθούμε να αναπαύουμε τους ανθρώπους μέσα από την αγάπη και την αλήθεια.